وال پست و میلگرد بستر در زیرزمین؛ راهکاری برای مقابله با فشار خاک و رطوبت

این عناصر، نه تنها به پایداری دیوارهای بنایی در برابر نیروهای خارج از صفحه کمک می‌کنند، بلکه در تضمین دوام سازه در زیرزمین و جلوگیری از آسیب‌های جدی نقش کلیدی دارند. این مقاله به بررسی اهمیت، ضوابط وال پست و میلگرد بستر، و نکات اجرایی خاص آن‌ها در محیط زیرزمین می‌پردازد تا به ایمنی زیرزمین و پایداری بلندمدت ساختمان کمک کند.
ما شرکت گوهرسازه تولید کننده انواع وال پست و میلگرد بستر ساختمان جزو اولین کارخانه های تولید وال پست ، میلگرد بستر و متعلقات آن ها هستیم و با قیمت کارخانه و بدون واسطه پروفیل های فلزی صد زلزله را در اختیار مهندسین و سازندگان عزیز در سراسر کشور می‌گذاریم. برای استعلام قیمت با ما تماس بگیرید.



وال پست و میلگرد بستر ؛ مفاهیم و اهمیت کلی
قبل از پرداختن به جزئیات کاربرد این عناصر در زیرزمین، مرور مختصری بر ماهیت و کارکرد کلی آن‌ها ضروری است:
وال پست ( Wall Post یا وادار )
• تعریف: وال پست یا وادار، یک عضو قائم یا افقی است که برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای (مانند دیوارهای آجری یا بلوکی) در برابر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله به کار می‌رود. این عناصر، دیوار را به اسکلت اصلی سازه (تیرها و ستون‌ها) متصل کرده و از تخریب ناگهانی آن جلوگیری می‌کنند.
• انواع: وال پست می‌تواند از نبشی، ناودانی، قوطی یا حتی بتن مسلح ساخته شود.
میلگرد بستر 
• تعریف: میلگرد بستر، آرماتورهای فولادی (معمولاً گالوانیزه) هستند که به صورت افقی در درزهای ملات بین رج‌های بلوک یا آجر قرار می‌گیرند. این میلگردها به افزایش مقاومت برشی و خمشی خارج از صفحه دیوار کمک کرده و باعث انسجام بیشتر دیوار می‌شوند.
• هدف: کاهش ترک‌خوردگی، افزایش شکل‌پذیری دیوار و بهبود رفتار آن در برابر نیروهای جانبی. 



چالش‌های ویژه دیوارهای زیرزمین و ضرورت وال پست و میلگرد بستر در زیرزمین
دیوارهای زیرزمین با چالش‌های متعددی روبرو هستند که استفاده از وال پست در زیرزمین و میلگرد بستر در زیرزمین را حیاتی می‌سازد:
فشار جانبی خاک
• فشار خاک بر دیوار زیرزمین: مهم‌ترین چالش دیوار زیرزمین، تحمل فشار خاک بر دیوار زیرزمین اطراف است که به صورت جانبی به دیوار وارد می‌شود. این فشار در اعماق بیشتر، افزایش می‌یابد. وال پست در زیرزمین و میلگرد بستر در زیرزمین با ایجاد تکیه‌گاه‌های میانی و افزایش سختی دیوار، این فشار را به خوبی مهار می‌کنند و از کمانش یا تخریب خارج از صفحه دیوار جلوگیری می‌نمایند.
• تاثیر سربار: بارهای اضافی روی سطح زمین (مانند وسایل نقلیه، مصالح دپو شده یا ساختمان‌های مجاور) نیز می‌توانند فشار خاک بر دیوار زیرزمین را تشدید کنند.
نفوذ رطوبت و آب‌های زیرزمینی
• رطوبت و خوردگی: محیط زیرزمین غالباً مرطوب است و امکان نفوذ آب‌های سطحی یا زیرزمینی وجود دارد. این رطوبت می‌تواند باعث خوردگی وال پست و میلگرد بستر شود، مگر اینکه تمهیدات لازم برای آب‌بندی وال پست و حفاظت از آرماتورها انجام شود.
• عایق‌کاری حرارتی و صوتی در زیرزمین: علاوه بر عایق‌کاری رطوبتی، عایق‌کاری حرارتی و صوتی نیز در دیوارهای زیرزمین اهمیت دارد.
رفتار لرزه‌ای و صلبیت
• مهار دیوارهای زیرزمین: در هنگام زلزله، دیوار زیرزمین علاوه بر فشار خاک، تحت نیروهای لرزه‌ای نیز قرار می‌گیرد. وال پست در زیرزمین و میلگرد بستر در زیرزمین با ایجاد یک سیستم مهارکننده یکپارچه، از خروج از صفحه دیوار و تخریب آن جلوگیری کرده و به ایمنی زیرزمین در برابر زلزله کمک می‌کنند.
• اندرکنش خاک و سازه: رفتار دینامیکی سازه در زیرزمین با اندرکنش خاک و سازه پیچیده‌تر می‌شود که لزوم طراحی دقیق مهار دیوارهای زیرزمین را دوچندان می‌کند.
 

ضوابط و نکات اجرایی وال پست و میلگرد بستر در زیرزمین
رعایت ضوابط وال پست و نکات اجرایی خاص مقررات ملی ساختمان زیرزمین برای تضمین دوام سازه در زیرزمین ضروری است:
نکات طراحی و موقعیت‌یابی وال پست در زیرزمین
• اتصال به فونداسیون: وال پست در زیرزمین باید به طور کامل و با اتصال مفصلی یا گیردار به فونداسیون متصل شود تا بتواند فشارهای جانبی خاک را به درستی به پی منتقل کند.
• فواصل و ابعاد: فواصل افقی و قائم وال پست‌ها باید طبق محاسبات سازه و ضوابط وال پست در پیوست ششم آیین‌نامه ۲۸۰۰ و مباحث ۸، ۹ و ۱۰ مقررات ملی ساختمان تعیین شوند. به دلیل فشار خاک بر دیوار زیرزمین، ممکن است نیاز به فواصل کمتر یا مقاطع قوی‌تر باشد.
• حفاظت در برابر رطوبت: وال پست‌های فلزی باید کاملاً ضدزنگ شوند یا از نوع گالوانیزه باشند. در صورت استفاده از وال پست بتنی، رعایت پوشش بتن روی میلگردها و کیفیت بتن بسیار اهمیت دارد. آب‌بندی وال پست و محل اتصال آن به دیوار و فونداسیون، برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، امری ضروری است.
نکات اجرایی میلگرد بستر در زیرزمین
• جنس میلگرد: استفاده از میلگرد بستر گالوانیزه یا استنلس استیل برای مقاومت در برابر رطوبت و عوامل خورنده در زیرزمین الزامی است.
• پوشش ملات: میلگرد بستر در زیرزمین باید کاملاً در ملات مدفون شود و حداقل پوشش ملات (طبق استانداردها) روی آن رعایت شود.
• اتصال به وال پست و ستون‌ها: میلگرد بستر باید به وال پست‌های قائم و همچنین به ستون‌ها یا دیوارهای برشی جانبی متصل شود تا یکپارچگی دیوار را افزایش دهد. از گیره و قلاب برای این اتصالات استفاده می‌شود.
• فواصل عمودی: فواصل عمودی میلگرد بستر (معمولاً هر ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر یا هر دو تا سه رج) باید مطابق با ضوابط وال پست و طراحی رعایت شود.
هماهنگی با سیستم آب‌بندی و زهکشی دیوار
• آب‌بندی وال پست و دیوار: در هنگام اجرای وال پست در زیرزمین، باید به هماهنگی آن با سیستم آب‌بندی (Waterproofing) دیوارهای زیرزمین (مانند استفاده از پوشش‌های قیرگونی، ایزوگام یا ژئوممبران) توجه ویژه شود تا از نفوذ آب از اطراف وال پست جلوگیری گردد.
• زهکشی: سیستم‌های زهکشی (مانند درینژ و لایه‌های فیلتر) پشت دیوار زیرزمین برای کاهش فشار خاک بر دیوار زیرزمین و جلوگیری از تجمع آب، مکمل کارکرد وال پست و میلگرد بستر هستند.
ایمنی در کارگاه ساختمان و مدیریت ریسک در اجرای وال پست زیرزمین
• مصالح باکیفیت و استاندارد: اطمینان از کیفیت فولاد و میلگرد بستر و همچنین ملات و بتن مصرفی در وال پست بتنی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
• نظارت مستمر: نظارت مهندسی دقیق بر تمامی مراحل اجرای وال پست و میلگرد بستر در زیرزمین برای اطمینان از رعایت ضوابط وال پست و نقشه‌ها.
•برآورد هزینه و بودجه‌بندی در نظر گرفتن هزینه‌های اضافی مربوط به آب‌بندی وال پست و استفاده از مصالح مقاوم در برابر خوردگی در برآورد هزینه و بودجه‌بندی پروژه‌های ساختمانی
• هماهنگی با سایر سیستم‌ها: وال پست و میلگرد بستر باید با سایر اجزای سازه‌ای مانند انواع سقف‌های ساختمانی و تأسیسات مانند تهویه و هوارسانی در ساختمان‌ها به درستی هماهنگ شوند.