تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۸/۱۱ ساعت ۱۱:۲۴
کد مطلب : ۵۵۳۵۰۳
چطور توانبخشی بعد از سکته مغزی در خانه نتیجه میدهد؟ ۵ تمرین ایمن فیزیوتراپی در منزل
گروه کسب و کار: بازگشت تعادل و حرکت وقتی اتفاق میافتد که تمرینها هدف مشخص داشته باشند، در محیط واقعی خانه اجرا شوند و کیفیت انجامشان پایش شود. هر چند این نکات کاربردی بسیار ساده می باشند اما توصیه می کنیم حتما در حضور فیزیوتراپیست حرفه ای انجام شوند تا از پیش آمدن هر گونه مشکل جلوگیری شود.
قبل از شروع، مسیر رفتوآمد را خلوت کنید، فرشهای لغزنده را ثابت کنید، نور شبانه بگذارید و در حمام یا توالت دستگیره نصب کنید. اگر درد قفسه سینه، تنگی نفس غیرعادی، سرگیجه شدید، ضعف تازهظاهر شده یا تغییر گفتاری یا بینایی رخ داد، تمرین را متوقف و پیگیری پزشکی کنید.
۵ تمرین ایمن در منزل
۱- نشستن و ایستادن
این تمرین یکی از مهمترین حرکات برای حفظ استقلال در زندگی روزمره است. روی یک صندلی محکم بنشینید. پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و کف پا را کاملاً روی زمین بگذارید. کمی به جلو خم شوید، سپس با فشار آرام کف پاها، به حالت ایستاده دربیایید. وقتی ایستادید، چند ثانیه بمانید و دوباره بهآرامی بنشینید. اگر در شروع احساس عدم تعادل دارید، میتوانید کنار یک میز یا نرده باشید تا با دست، کمی تکیه کنید.
تعداد تمرین: ۲ تا ۳ نوبت در روز، هر نوبت ۶ تا ۱۰ بار، با استراحت کوتاه بین آنها.
۲- جابهجایی از تخت به صندلی (یا برعکس)
این تمرین کمک میکند اعتمادبهنفس و تعادلتان بیشتر شود. صندلی را نزدیک تخت بگذارید و مطمئن شوید ترمز آن فعال است تا حرکت نکند. پاهایتان را محکم روی زمین بگذارید، تنه را کمی بچرخانید و با کمک دست سالم، بهآرامی از تخت به صندلی (یا برعکس) منتقل شوید. هدف، انجام حرکتی آرام، ایمن و کنترلشده است؛ عجله نکنید.
تعداد تمرین: در هر نوبت ۶ تا ۸ بار جابهجایی تمرینی.
۳- گامبرداری کنار تکیهگاه
برای تمرین تعادل پویا، کنار دیوار یا میز بایستید، رو به جلو نگاه کنید و قدم کوتاه و هماندازه بردارید. وقتی فرم بدن حفظ شد، چرخشهای آهسته یا توقف/حرکت با فرمان را اضافه کنید تا مغز و عضلات هماهنگتر شوند.
مقدار تمرین: ۳ تا ۵ دقیقه، ۱ تا ۲ بار در روز. برای تنظیم ایمن و دقیق همین تمرینها مطابق شرایط فردی، بهتر است با یک جلسه ارزیابی و پیگیری فیزیوتراپی در منزل ادامه دهید.
۴- گرفتن و رهاکردن با لیوان یا بطری سبک
روی میز چند شیء سبک با اندازه و بافت متفاوت بگذارید. دست را بهصورت کنترلشده به سمت شیء ببرید، بگیرید، کمی بلند کنید و به جای خود برگردانید. تمرکز روی کیفیت و دقت حرکت است، نه سرعت.
مقدار تمرین: ۲ نوبت، هر نوبت ۸ تا ۱۲ بار برای هر وسیله ای که انتخاب کرده اید.
۵- تنفس دیافراگمی
بصورت راحت بنشینید، یک دست روی شکم بگذارید؛ دم از بینی تا برجستگی ملایم شکم و سپس بازدم آرام از دهان. این تمرین خستگی را کم میکند و استقامت را بالا میبرد؛ در مشکلات تنفسی، الگو با نظر درمانگر تنظیم شود.
مقدار تمرین: ۵ دقیقه، ۲ تا ۳ بار در روز.
مدت زمان بهبودی در خانه و شاخصهای سنجش پیشرفت
بهبود در خانه سرعت ثابتی ندارد و به سن، شدت و محل ضایعه، بیماریهای همراه، انگیزه و پشتیبانی خانواده و البته کیفیت و استمرار تمرینها بستگی دارد. بااینحال، در ۶ تا ۸ هفته نخست (اگر برنامه بهطور منظم و ایمن اجرا شود) نشانههای روشنِ پیشرفت دیده میشود: ایستادن و نشستن روانتر میشود، راهرفتن در مسیر امن طولانیتر میشود و انجام کارهای ساده شخصی مستقلتر پیش میرود.
برای اینکه بتوانید پیشرفت خود را بهصورت ملموس و قابل اندازهگیری ببینید، چند شاخص ساده را در ابتدای هفته، وسط هفته و پایان آن یادداشت کنید:
۵ تمرین ایمن در منزل
۱- نشستن و ایستادن
این تمرین یکی از مهمترین حرکات برای حفظ استقلال در زندگی روزمره است. روی یک صندلی محکم بنشینید. پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و کف پا را کاملاً روی زمین بگذارید. کمی به جلو خم شوید، سپس با فشار آرام کف پاها، به حالت ایستاده دربیایید. وقتی ایستادید، چند ثانیه بمانید و دوباره بهآرامی بنشینید. اگر در شروع احساس عدم تعادل دارید، میتوانید کنار یک میز یا نرده باشید تا با دست، کمی تکیه کنید.
تعداد تمرین: ۲ تا ۳ نوبت در روز، هر نوبت ۶ تا ۱۰ بار، با استراحت کوتاه بین آنها.
۲- جابهجایی از تخت به صندلی (یا برعکس)
این تمرین کمک میکند اعتمادبهنفس و تعادلتان بیشتر شود. صندلی را نزدیک تخت بگذارید و مطمئن شوید ترمز آن فعال است تا حرکت نکند. پاهایتان را محکم روی زمین بگذارید، تنه را کمی بچرخانید و با کمک دست سالم، بهآرامی از تخت به صندلی (یا برعکس) منتقل شوید. هدف، انجام حرکتی آرام، ایمن و کنترلشده است؛ عجله نکنید.
تعداد تمرین: در هر نوبت ۶ تا ۸ بار جابهجایی تمرینی.
۳- گامبرداری کنار تکیهگاه
برای تمرین تعادل پویا، کنار دیوار یا میز بایستید، رو به جلو نگاه کنید و قدم کوتاه و هماندازه بردارید. وقتی فرم بدن حفظ شد، چرخشهای آهسته یا توقف/حرکت با فرمان را اضافه کنید تا مغز و عضلات هماهنگتر شوند.
مقدار تمرین: ۳ تا ۵ دقیقه، ۱ تا ۲ بار در روز. برای تنظیم ایمن و دقیق همین تمرینها مطابق شرایط فردی، بهتر است با یک جلسه ارزیابی و پیگیری فیزیوتراپی در منزل ادامه دهید.
۴- گرفتن و رهاکردن با لیوان یا بطری سبک
روی میز چند شیء سبک با اندازه و بافت متفاوت بگذارید. دست را بهصورت کنترلشده به سمت شیء ببرید، بگیرید، کمی بلند کنید و به جای خود برگردانید. تمرکز روی کیفیت و دقت حرکت است، نه سرعت.
مقدار تمرین: ۲ نوبت، هر نوبت ۸ تا ۱۲ بار برای هر وسیله ای که انتخاب کرده اید.
۵- تنفس دیافراگمی
بصورت راحت بنشینید، یک دست روی شکم بگذارید؛ دم از بینی تا برجستگی ملایم شکم و سپس بازدم آرام از دهان. این تمرین خستگی را کم میکند و استقامت را بالا میبرد؛ در مشکلات تنفسی، الگو با نظر درمانگر تنظیم شود.
مقدار تمرین: ۵ دقیقه، ۲ تا ۳ بار در روز.
مدت زمان بهبودی در خانه و شاخصهای سنجش پیشرفت
بهبود در خانه سرعت ثابتی ندارد و به سن، شدت و محل ضایعه، بیماریهای همراه، انگیزه و پشتیبانی خانواده و البته کیفیت و استمرار تمرینها بستگی دارد. بااینحال، در ۶ تا ۸ هفته نخست (اگر برنامه بهطور منظم و ایمن اجرا شود) نشانههای روشنِ پیشرفت دیده میشود: ایستادن و نشستن روانتر میشود، راهرفتن در مسیر امن طولانیتر میشود و انجام کارهای ساده شخصی مستقلتر پیش میرود.
برای اینکه بتوانید پیشرفت خود را بهصورت ملموس و قابل اندازهگیری ببینید، چند شاخص ساده را در ابتدای هفته، وسط هفته و پایان آن یادداشت کنید:
- زمان بلند شدن از صندلی: فرم بدن را بررسی کنید و مدت زمان را با ثانیه بسنجید؛ هرچه سریعتر و با ثباتتر بایستید، بهتر است.
مدت یا مسافت راه رفتن در خانه: هر هفته کمی بیشتر راه بروید، اما فرم صحیح بدن را حفظ کنید و از خستگی یا بیتعادلی جلوگیری کنید.
تعداد جابهجاییهای مستقل (از تخت یا صندلی): ابتدا ممکن است نیاز به کمک داشته باشید، اما هدف این است که بهتدریج خودتان بهتنهایی این کار را انجام دهید.
سنجش میزان استقلال در کارهای شخصی: اگر فیزیوتراپیست در دسترس دارید، از او بخواهید با آزمونهایی مثل «برخیز و برو» میزان استقلال شما را ارزیابی کند.
اگر برای دو هفته متوالی هیچ بهبودی در این شاخصها دیده نشد، یا با افزایش تمرینها درد، سرگیجه، ناپایداری واضح یا بدتر شدن فرم ایجاد شد، شدت را کاهش دهید و برنامه را با فیزیوتراپیست بازبینی کنید تا مسیر بهبود همچنان ایمن و رو به جلو بماند.
- اگر تمرینها هدفمند، ایمن و در صورت امکان در حضور فیزیوتراپیست اجرا شوند، «خانه» میتواند بهترین جایگاه برای بازگشت تعادل، قدرت و استقلال باشد. با ثبت هفتگیِ چند شاخص ساده و تنظیم تدریجی مقدار تمرین، مسیر بهبود روشن میماند؛ و همراهی یک فیزیوتراپیست باتجربه، هم ریسکها را کم میکند و هم سرعت رسیدن به نتیجه را بالا میبرد.
پربيننده ترين مطالب و خبرها
