گروه بین‌الملل: وزارت کشور ترکیه در تازه‌ترین آمار رسمی، اعلام کرده است که «تعداد کل سوری‌های پناهنده ساکن در ترکیه ۶ میلیون و ۶۲۲هزار و ۲۸۴ نفر می‌باشند که طی چند ماه اخیر فقط ۳۳۴ هزار نفر به سوریه بازگشته‌اند» 

به گزارش گروه بین‌الملل بهار، این در حالیست که حدود ۲ میلیون سوری هم در اردن، لبنان و عراق عمدتا در اردوگاهها زندگی می‌کنند. بین۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر نیز به ممالک اروپایی، مصر و ... مهاجرت کرده و پناهندگی اخذ نموده‌اند. همچنین طبق آمارهای سازمان ملل، بین ۴ تا ۵ میلیون نیز در داخل سوریه آواره هستند که اغلب آنها در استان ادلب در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند. این استان همچنان در کنترل مخالفان سوری می‌باشد و به همین دلیل مناطق حاشیه‌ای مرکز این استان «شهر ادلب» متناوبا زیر بمباران هوایی جنگنده‌های دولتی سوریه و بعضا روسی قرار دارد، اما به دلیل حجم بالای تعداد آوارگان، عملا امکان عملیات زمینی برای بازپس‌کیری ادلب با بن بست مواجه شده است. 

منابع نزدیک به مخالفان سوری اخیرا گفته‌اند، با وجود اصرار دولت‌های سوریه و جمهوری اسلامی ایران «عمده‌ترین و تاثیرگذارترین حامی حکومت بشار اسد» اما روسیه تاکنون اجازه تهاجم همه جانبه به «ادلب» و تکرار سناریوی «سرزمین سوخته» که در بخش غربی حلب رخ داد و این شهر پس از ویرانی و تخلیه کامل ساکنانش به کنترل ارتش دولتی سوریه درآمد را نداده است. که به نظر می‌رسد دو عامل عمده آن تخمین آمار بالای کشتار غیرنظامیان «بمراتب بیشتر از جنگ در حلب و یا غوطه شرقی» و از طرف دیگر اینکه نیروهای ترکیه در این منطقه حضور فعال دارند و به دلیل نزدیکی‌ یکی دو ساله اخیر روابط مسکو و آنکارا، دولت اسد تحت تاثیر تصمیم‌گیری‌های این دو کشور قرار گرفته و عملا چندان اختیاری برای اتخاذ اراده و تصمیم مستقل را ندارد.

با این شرایط، به نظر می‌رسد بحران خونین سوریه  با این آمار آواره‌گان و پناهنده‌ها که نشان می‌دهد از جمعیت ۲۲ میلیون نفری این کشور تا قبل از شروع اعتراضات علیه بشار اسد در سال ۲۰۱۱ و سپس وقوع جنگ داخلی، حدود ۱۵میلیون نفر آواره شده‌اند و همچنین حجم وسیع ویرانی اغلب شهرها و زیرساختارهای اقتصادی در جنگ «عمدتا بر اثر بمباران‌های هوایی» به تلی از خرابه مبدل شده، عملا به بن بست رسیده است. 

مقامات سازمان ملل و همچنین یک هیات اقتصادی روسی که اخیرا از سوریه بازدید کرده است اعتبار مورد نیاز برای بازسازی این کشور را بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد نموده‌اند. این در حالیست که جنگ نامتعارف همچنان در بسیاری از مناطق این کشور بین حامیان بشار اسد و مخالفان ادامه دارد.

یک فعال سوری که اخیرا سوریه را ترک کرده و در ترکیه به سر می‌برد می‌گوید: حتی در اغلب مناطقی که در  کنترل نیروهای دولتی است هم وضعیت زیستی، اقتصادی و امنیتی بسیار بحرانی است. خدمات زندگی بسیار حداقلی و در حد نمردن است! به گفته وی حتی در چنین مناطقی که در ظاهر در کنترل نیروهای دولتی است، در روستاهای اطراف شهرها، مخالفان مسلح حضور فعال دارند و شرایط امنیتی بسیاری پیچیده‌ای در اغلب مناطق این کشور جنگزده حکمفرماست.

به دلیل همین وضعیت پیچیده و خصوصا طولانی شدن جنگ و به موازات آن تحلیل رفتن قدرت و به ویژه اثرات سؤ روانی و فشارهای وارده افکار عمومی جهانی در روی  اطراف درگیر و فرسایشی شدن این نزاع خونین که پای چندین قدرت منطقه‌ای و جهانی را هم به میان کشانده، ناظران سیاسی منطقه اخیرا از برخی مقامات روسیه نقل قول کرده‌اند که این وضعیت بغرنج غیرقابل تحمل است و باید برای رسیدن به یک راه‌حل جامع و فراگیر برای پایان دادن آن چاره‌ای اساسی شود.

اتحادیه عرب همچنان کرسی سوریه را خالی نگهداشته و معتقدست بشار اسد مشروعیت نمایندگی مردم آواره و جنگ‌زده خود را که صدها هزار نفرشان را به قتل رسانده ندارد. اغلب ممالک اروپایی و همچنین دولت آمریکا نیز برای شرکت در بازسازی و تخصیص هزینه برای این امر شرط انتقال قدرت سیاسی بر طبق قطعنامه شماره ۲۲۴۵ شورای امنیت سازمان ملل را مطرح کرده‌اند.

در این قطعنامه آمده است: «تنها راه حل موجود برای بحران سوریه در حال حاضر وجود یک فرایند سیاسی فراگیر به رهبری سوریه است که خواسته‌های مشروع مردم سوریه را در برمی‌گیرد. فرایندی که بر اساس اجرای کامل بیانیه 30 ژوئن 2012 ژنو و قطعنامه 2118 (2013) پیش برود. لذا برقراری یک نهاد انتقال قدرت با اختیار تام که بر اساس رضایت دو طرف لازم است تا بدینوسیله تدام عمر نهادهای دولتی را تضمین نماید.» 

روس‌ها پس از سالها حضور نظامی در این جنگ ویرانگر که طبق آمار رسمی جان حدود ۴۰۰ هزار و غیر رسمی تا ۶۰۰ هزار سوری را گرفته و آثار مخربی بر امنیت منطقه باقی گذاشته متوجه شده‌اند حجم ویرانی و انهدام زیرساخت‌های سوریه در جنگ داخلی ۸ ساله آنقدر بالاست که بدون مشارکت و مساعدت مالی قدرت‌های بزرگ جهانی، هیچ امکانی برای برون رفت از وضعیت فاجعه‌بار کنونی برای این کشور ویران شده نمی‌توان متصور شد.

در همین راستاست که منابع دیپلماتیک نزدیک به روسیه و ترکیه اخیرا به صراحت در برخی رسانه‌های این دو کشور نوشته‌اند که پوتین و اردوغان به این نتیجه رسیده‌اند که دولت آینده سوریه بدون بشار اسد که ۲۰ سال در قدرت است شکل بگیرد. تصمیمی که شرط اولیه غرب، مخالفان سوری و اتحادیه عرب است. رسانه‌های منطقه در همین زمینه به نقل از برخی منابع آگاه خود نوشته‌اند در طرح روسی- ترکی، قرار شده است که در انتخابات سال ۲۰۲۱، «بشار اسد» با عدم کاندیداتوری، فرصت انتقال قدرت به یک دولت نزدیک به این دو بازیگر اصلی در تحولات سوریه داده شود.

آیا جنگ ۸ ساله سوریه و آوارگی ۱۵ میلیونی سوری‌ها و آه و رنج آنان با بزیر خاک رفتن نیم میلیون انسان به زیر خاک و انهدام بخش‌های بزرگی از سرزمین کهن شام به نقطه پایانی خود نزدیک شده است؟! باید همچنان منتظر ماند و بازی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی حاضر در این نزاع خونین که به تعبیری پس از دو جنگ جهانی، خونین‌ترین و طولانی‌ترین جنگ‌ها بشمار می‌رود را نظاره‌گر بود!

بهار نیوز