​​​​​​​ درس‌هایی از خط تولید بوئینگ

✍محمدرضا اسلامی
در مجاورت خط تولید کارخانه بوئینگ آمریکا در منطقه اِورِت(Everett) نمایشگاهی قرار دارد که بازدید از آن و بخشی از خط تولید برای عموم آزاد است. در اسلایدهای زیر تصاویر و ویدئوهای کوتاه مربوط به بازدید قرار دارد.چند نکته درباره بوئینگ و خط تولیدش:
۱- قبل از بازدید در سالن آمفی تئاتر‌ فیلمی پخش می شود که فقط تصویر دارد ولی صدا ندارد. بجای صداگذاری بر روی تصاویر، یکی از کارکنان بوئینگ توضیحاتی درباره تاریخچه و خط تولید می دهد. بعد از پایان توضیحاتش پرسیدم که رقبای شما چه کسانی هستند؟ و چه شرکتهایی؟
گفت: می‌دانید که رقیب اصلی ما ایرباس فرانسه است. ما و ایرباس جمعا بیش از هشتاد و پنج درصدِ تجارت هوا-فضای دنیا را در دست داریم، بخش کوچکی‌ در دست روس ها بوده و اخیرا چینی ها هم به این صنعت ورود کرده و در حال تلاش برای این هستند که از بازیگران این صنعت شوند. 
۲- پرسیدم قیمت یک هواپیمای ۷۷۷ مدل ۸ یا ۹ چقدر است. گفت قیمت هواپیما بدون نصب موتورها حدود چهارصد میلیون دلار است. قیمت موتورها و صندلی ها را جداگانه حساب می کنیم. که آنهم حدود بیست تا سی میلیون دلار می شود
۳- علاوه بر هواپیماهای مسافربری، مدلهای مختلف جتهای خصوصی که برای مشتریان تولید می‌شود نیز در نمایشگاه در لیست محصولات بوئینگ قابل رویت است. 
۴- برای تولید یک هواپیمای ۷۴۷ حدودا باید شش میلیون قطعه به هم متصل شوند! واضح است که چه حجم عظیمی از تکنولوژی مهندسی الکترونیک، هوا-فضا، سازه، متالورژی کامپیوتر و… لازم است تا این قطعات در کارخانه به هم متصل شوند اما نکته مهم است این است که تعداد زیادی از پیمانکاران بوئینگ، شرکتهای قطعه سازی و فولاد در خارج از آمریکا هستند. بخش قابل توجهی قطعه در ژاپن تولید می شود و مستقیما به آمریکا صادر می شود. لیست پیمانکاران بین المللی در کانادا، اروپا، و شرق آسیا که برای بوئینگ کار می کنند مشتمل بر چند هزار شرکت می شود. 
کنترل کیفیت یعنی اینکه چنین خط تولیدی بتواند محصول ایمن برای پروازهای طولانی و عمر مفید بلندمدت تولید کند. سوال این است که سیستم آموزش عالی و دانشگاهها باید چه «انسانهایی» تربیت کنند که واجد صلاحیت برای مدیریت چنین خط تولیدی باشند؟ 
استاندارد تربیت مدیر فنی برای تراز بوئینگ چیست؟
۵- شرکت بوئینگ در سال مالی گذشته معادل سه میلیارد و پانصد میلیون دلار ضرر داده.بله! برخورداری از این حجم از توان فنی (و نیروهای انسانی واجد صلاحیت) به علاوه ۱۰۵ سال سابقه، دلیل نمی شود که بتوانی سود دِه هم باشی! اینکه سلطان آسمان هستی و بر روی زمین هم می توانی برترین مغزهای فنی و فارغ التحصیلان بهترین دانشگاهها را استخدام کنی، دلیل نمی شود که بتوانی برگ گارانتی سوددهی را در دست داشته باشی. 
آقای دِیوید کلهون مدیرعامل باید به رییس هیات مدیره آقای لری کلنر و اعضای هیات مدیره جواب پس بدهد که تکلیف این ضرر دهی چیست؟ و چه می شود؟
اعضای هیات مدیره هم باید به سهامداران جواب پس بدهند که تکلیف افت ارزش سهام در بورس چه خواهد شد؟
از همین روست که می‌بینی‌ نحوه حرف زدن و زبان بدن آقای لری کلنر چنین نیست که احساس کنی فعالِ مایشاء است. آن احساسِ «نعره های لااُبالی»که گاه در رفتارهای مشمئزکننده مدیرعامل یک شرکت قطعه سازی کوچک! می بینی، در رفتارهای لری کلنر مشاهده نمی شود. 
۶- سال ۲۰۲۲ نمونه ی یک سال مالی افتضاح برای بوئینگ است. ۱۰۵هزار‌ پرسنل، همراه با مدیریت برترین ذهنها کار کرده اند، و فقط هم یک رقیب جدی اروپایی داشته اند، ولی بازهم ضرر داده اند. 
تجارت و بازرگانی در دنیای امر‌وز، امری پیچیده محسوب می شود. و چه بسیار ژنرالهای نظامی که گمان می کنند اگر فلان واحد صنعتی را به دست ما بدهند 
«محصول» تولید خواهیم کرد. ولی ماجرا «محصول» نیست، ماجرا دوام آوردن است. دوام آوردن به این مفهوم که بتوانی حقوق کارکنانت را بدهی و از‌ رقیبان هم جا نمانی جناب ژنرال!
۷- در میان اسلایدها دو تصویر از وضعیت سهام بوئینگ قرار دادم. نمودار سبز رنگ مربوط به سهام در ۱ سال گذشته و نمودار قرمز رنگ وضعیت سهام در ۵ سال اخیر را نشان می دهد. نمودار دوم به خوبی نشان می‌دهد که وضعیت بوئینگ برای سهامداران خوب نیست. این همان لبه شمشیر تیزی است که بر گردن مدیران قرار دارد.
اگر کسی بگوید که افت ارزش سهام بوئینگ بخاطر کرونا بوده است، نمودار دوم نشان می دهد که از فوریه ۲۰۱۹ یعنی یکسال قبل از کرونا افت سهام شروع شده بوده است.
۸- در نمایشگاه بخشهای متعددی برای کودکان در نظر گرفته شده. 
رویای آسمان همواره برای کودکان شیرین است و مهم این است که تعامل ذهنی (interaction) میان «کودک و واحد صنعتی» برقرار شود. همین بچه های بازدیدکننده امروز باید مدیران فردا باشند.