روزنامه بهار: رییسجمهور روحانی با کاروانی ۴۳ نفره راهی نیویورک شد تا در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند. نشستی که هر سال با حضور سران کشورهای جهان برگزار میشود و در حاشیه آن نیز مقامات شرکت کننده در اجلاس سازمان ملل با یکدیگر دیدار و گفتگو میکنند. سفر روسای جمهور کشورمان به نیویورک و حواشی مرتبط با آن معمولا یکی از مهمترین و داغترین خبرهای حوزه سیاست خارجی در روزهای پایانی تابستان است. از حضور رییسجمهور دوران اصلاحات و طرح معروف «گفتگوی تمدنها» که در زمان خودش سروصدای بسیاری به پا کرد و بسیاری از تحلیلگران این رویکرد دولت آن زمان ایران را با روحیات جنگطلبانه بوشِ پسر و دولتش مقایسه میکردند تا سفرهای پر حاشیه و البته بی دستاورد احمدینژاد به سازمان ملل که با مطرح کردن موضوعاتی همچون هولوکاست سبب انزوای کشورمان و مظلوم نمایی رژیم اسرائیل شد.
از تابستان۹۲ به این سو و با تکیه زدن دکتر حسن روحانی به کرسی ریاست جمهوری اسلامی ایران شاهد آن بودیم که شکل و اهداف سفر به نیویورک نسبت به دولت گذشته تغییر قابل توجهی کرد و دیگر خبری از بریز و بپاشها و حاشیهسازیهای پر هزینه برای کشورمان نیست. مطرح کردن ایده «جهان عاری از خشونت و افراطیگری» در مجمع عمومی سازمان ملل در دورانی که جهان با پدیدهای همچون داعش مواجه شده بود، تلاش برای رسیدن به راه حل مشترک مورد قبول جامعه بینالملل برای حلوفصل پرونده هستهای، دیدارها و گفتگو با فعالان اقتصادی و مقامات سیاسی برای فعال کردن ظرفیتهای کشور در دوران پسابرجام و. . . از جمله برنامههایی بوده است که رییسجمهور و همراهانش در چند نوبت سفر به نیویورک آن را دنبال کردهاند. برای برخی همواره این پرسش وجود دارد که سفر روسای جمهور ایران به آمریکا برای شرکت در نشست سالانه سازمان ملل چه اهمیت و فایدهای برای کشورمان خواهد داشت؟ در ادامه به این سوال از زوایای مختلفی خواهیم پرداخت.
الف) فرصت رسانهای
واقعیت آن است که فضای رسانهای در سطح بینالملل در اغلب اوقات در اختیار رسانههای دنیای غرب است و رسانههای ایرانی به دلایل گوناگونی از جمله ناتوانی و غیرحرفهای بودن خودشان در دنیای رسانه محلی از اعراب ندارند. همین موضوع سبب آن شده است که تصویر منعکس شده از ایران در رسانههای بینالملل تنها ارائه دهنده بخشی از واقعیت باشد. روزهای نشست مجمع عمومی سازمان ملل زمانی است که بخش قابل توجهی از تمرکز رسانهها به این امر اختصاص پیدا کرده است و میتوان گفت که یکی از مهمترین دلایل حضور روسای جمهور ایران در این مقطع زمانی در نیویورک استفاده از همین ظرفیت برای اصلاح تصویری است که این رسانهها از کشورمان به مخاطبانشان عرضه میکنند.
ب) تاثیر بالقوه بر تصمیمات دولت آمریکا
با نگاهی به ساختار سیاسی در ایالات متحده شاهد آن هستیم که لابیهای گوناگونی همچون آیپک، اعراب و. . . بر بخشی از تصمیمات و قسمتهایی از ساختار قدرت در این کشور اثرگذار هستند. ایران به دلیل دههها قطع رابطه با آمریکا خود را کاملا از این ظرفیت محروم ساخته است، در حالی که ایرانیان مقیم آمریکا در صورتی که سیاست درستی در مواجهه با آنها پیش گرفته میشد ظرفیت خوبی برای اثرگذاری بر روی ساختار سیاسی ایالات متحده بودند. برخی مقامات ایرانی بر این عقیدهاند که حضور روسای جمهور ایران در نیویورک برای این چند روز میتواند فاصله معنوی ایجاد شده بین ایرانیان حاضر در آمریکا با وطنشان را کاهش داده و مقدمات به تحرک واداشتن این ظرفیت عظیم نیز فراهم آید. با نگاهی انتقادی میتوان این نگاه را نوعی خوشخیالی دانست که حضور چند روزه مسئولان ایرانی در آمریکا سبب احیا و تقویت این ظرفیت شود اما به هر حال نمیتوان از این امکان بالقوه نیز به سادگی چشم پوشید.
ج) ظرفیتهای پسابرجام
مورد سوم مسئلهای است که در دوران پسابرجام اهمیت پیدا کرده است و در دوران تحریمها سخن گفتن از آن شبیه شوخی بود.
این مورد جذب سرمایههای خارجی و تشویق فعالان اقتصادی به حضور در ایران و همکاری با کشورمان در این دوران تازه که از تحریمهای فزاینده خبری نیست خواهد بود. این مورد که هم ایرانیان خارج از کشور و هم دیگر فعالان اقتصادی جهان را شامل میشود مسئلهای است که در همه دیدارها و گفتگوهای مسئولان ایرانی مورد توجه جدی قرار میگیرد.
د) دیدارهای سیاسی
حضور سران بسیاری از کشورهای جهان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، این نشست را به فرصت بسیار خوبی برای گفتگوهای سیاسی و اقتصادی با مسئولان دیگر کشورها تبدیل کرده است و میتوان یکی دیگر از دلایل تمایل مقامات ایرانی برای شرکت در این نشست سالانه را همین امر دانست.
هـ) محل اجلاس
شاید بتوان به جرات گفت که یکی از دلایل حضور سالانه روسای جمهور ایران در نشست سازمان ملل کشوری است که این نشست در آن برگزار میشود. شاید اگر مقر سازمان ملل در جایی غیر از آمریکا بود و یا بین ایران و آمریکا این قطع رابطه رسمی طولانی مدت ایجاد نشده بود مسئولان دولتی کشور نیز در این حد به دنبال حضور در آمریکا نبودند. به بیان دیگر برخی از مسئولان ایرانی بخشی از وظیفه نانوشته خود در این سفرها را تلاش برایترمیم روابط از هم گسیخته دو کشور و ارتباط گرفتن متقابل با بخشهای میانهرو در ساختار سیاسی ایالات متحده قرار دادهاند.