نجات زمین با انجماد اقیانوس منجمد شمالی

ذوب شدن یخ‌های قطب شمال از نقطه اوج برگشت‌ناپذیر می‌گذرد
سخنرانی راديویی مارک کارنی، رئیس سابق بانک انگلیس در برنامه ریت لکچر شبکه بی‌بی‌سی (BBC Reith Lecture) در مورد آب‌ و ‌هوا و مسائل اقتصادی به اندازه کافی جالب بود، اما سوال سر دیوید کینگ توجهم را بیشتر هم جلب کرد.سر دیوید مشاور علمی ارشد دولت‌های تونی بلر و گوردون براون بوده است و اکنون رئیس گروه مشاوران علمی ایندیپندنت است که اقدامات دولتی لازم در زمان پاندمی را به اطلاع عموم مردم می‌رساند.
وی به ذوب شدن یخ‌های قطب شمال که در حال عبور از نقطه اوج برگشت‌ناپذیر است و سال‌هاست که دانشمندان درباره آن هشدار داده‌اند (هرچند رسیدن به این نقطه‌ی اوج هنوز مورد بحث بسیاری از افراد جامعه علمی است)، اشاره کرد و پرسید که چه باید کرد؟پس از سخنرانی، با سر دیوید صحبت کردم و وی توضیح داد که نقطه اوج تغییرات اقلیمی زمانی رخ می‌دهد که سطح کربن در جو از نقطه‌ای فرارتر می‌رود و فرآیند‌های ترمودینامیکی خود زمین را به کار می‌اندازد. اين امر، باعث گرمایش بیشتر می‌شود. در چنان مقطعی، حتی اگر فوراً هم تمام انتشارات کربن را متوقف کنیم، گرمایش زمین همچنان ادامه خواهد داشت. به گفته وی، ذوب پهنه یخی قطب شمال یکی از آن نقاط اوج است.

سطوح رو به افزایش کربن به افزایش دمای قطب شمال تا ۴ درجه سانتیگراد، و نتیجتاً کاهش ۷۵ درصدی حجم یخ‌های تابستانی قطب شمال منجر شده است. این نیز، به نوبه خود، به قرارگیری آب‌های سرد اقیانوس منجمد شمالی در معرض گرمای خورشید و جذب آن منتهی شده است. اگر این آب‌ها با تخته یخ‌های سفید پوشیده بودند، نور خورشید را منعکس می‌کردند و دمای زمین پایین‌تر می‌ماند.اما آب‌های گرمتر قطب شمال به ذوب شدن پهنه یخی گرینلند با سرعتی هفت برابر بیشتر از دهه ۱۹۹۰ دامن می‌زنند؛ امری که احتمال بالا رفتن سطح جهانی دریا را از آنچه پیشبینی می‌شد، بیشتر می‌کند.سر دیوید گفت که وی به عنوان مشاور دولت بریتانیا، به آن‌ها هشدار داده بود که برای ایمنی در سطح جهانی نباید بگذاریم دمای زمین بیش از يک و نيم درجه سانتیگراد بالا رود. اما بعد با اذعان به اشتباه خود مرا شگفت‌زده کرد و گفت که به عقیده وی، گذشتن از نقطه اوج صورت گرفته است.

وی گفت که افزایش يک و يک دهم درجه سانتیگرادی کنونی بسیار خطرناک است و اظهارات جیمز هانسن، استاد هواشناسی ایالات متحده، را با صراحت تأیید کرد. وی در سال ۱۹۸۸ به کنگره ایالات متحده هشدار داده بود که نباید از ۳۵۰ قسمت در میلیون عبور کنیم. سر دیوید گفت که ما اکنون از ۴۱۵ قسمت در میلیون گذشته‌ایم و با سرعت داریم به ۵۰۰ قسمت در میلیون نزدیک می‌شویم.حال دولت‌ها باید با این بحران چه کار کنند؟ چگونه می‌توانیم بمبئی، جاکارتا، لندن، کلکته و دیگر شهر‌های آسیب‌پذیر را نجات دهیم؟ به گفته سر دیوید، دولت‌ها سه کار باید انجام دهند که نخستینِ آن‌ها توقف انتشار کربن در اسرع وقت، و سپس حذف ۴۰ تا ۵۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن از جو در سال و رساندن آن به ۳۵۰ ذره در میلیون پیشنهادی هانسن است.اما برای این کار باید بسیاری از باتلاق‌ها و جنگل‌های کره زمین دوباره احیا شوند تا با کمک زیست‌بوم‌های طبیعی، میلیون‌ها تن کربن جذب شود. این کار اگر به درستی انجام شود، می‌تواند جلو نابودی حیات وحش را بگیرد.سر دیوید همچنین گفت که مرکز بازسازی تغییرات اقلیمی برای شناسایی رویکرد‌های مهندسی برای حذف کربن در جو زمین در حال همکاری با دانشمندان سراسر جهان است. اما حتی این هم ممکن است برای نجات کلان‌شهرهامان از غرق شدن زیر امواج کافی نباشد.

راه سوم چیست؟ اکنون باید اقیانوس منجمد شمالی را به معنای واقعی کلمه دوباره منجمد کنیم، وگرنه گرمایش دریا‌های آزاد آن به ذوب شدن پهنه یخی گرینلند سرعت خواهد بخشید. میزان آب ذخیره شده در آن همین الان هم می‌تواند سطح اقیانوس‌های جهان را تا هفت متر بالا ببرد.بر اساس تحقیقات دانشگاه ادینبورگ، اگر به ابر‌های بالای قطب شمال در فصل تابستان آب دریا اضافه شود، نمک موجود در آن باعث سفیدتر شدن ابر‌ها می‌شود. بدین‌ترتیب، گرمای خورشید منعکس می‌شود و آب‌های اقیانوس زیرشان دوباره منجمد می‌شوند. اما چگونه می‌توان دولت‌ها را به انجام چنین اقدام جمعی وادار کرد؟سر دیوید پذیرفت که کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد نتوانست به‌موقع عمل کند، زیرا کشور‌های تولید‌کننده نفت از حق وتو و تضعیف نتایج رأی‌گیری برخوردارند و با هم سازش‌های خطرناکی می‌کنند.راه‌حل پیشنهادی وی ایجاد «طرحی نوآورانه» بود که در کنفرانس تغییرات اقلیمی سال ۲۰۱۵ در پاریس به تصویب رسید. طبق آن طرح، قرار شد ۳۰ کشور مایل به انجام اقدامات بنیادی‌تر، صندوقی به ارزش ۳۰ ميليارد دلار برای نوآوری در زمینه‌های تغییرات اقلیمی ایجاد کنند.تا کنون ۲۳ میلیارد دلار آن تأمین شده است و امیدواریم ۷ ميليارد دلار باقی‌مانده هم از سوی دولت بایدن تأمین شود. سر دیوید از گسترش «طرح نوآورانه» در کنفرانس تغییرات اقلیمی برای دربرگیری توافقات سیاسی در مورد چگونگی کاهش انتشارات کربن، استقبال کرد.