گروه سیاسی: بررسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی حاکی از آن است که ایران بر خلاف تعهدات مندرج در توافق بینالمللی ۲۰۱۵ میلادی، میزان اورانیوم بسیار غنی شده خود را در ماههای اخیر به میزان قابل توجهی افزایش داده است.
گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان میدهد که بر اساس برآوردهای انجام شده در پایان ماه اوت، تهران ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را که بسیار فراتر از حد مجاز ۳.۶۷ درصد است، از ۲.۴ کیلوگرم در ماه مه به ۱۰ کیلوگرم رسانده است.ایران همچنین ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را از ۶۲.۸ کیلوگرم به ۸۴.۳ کیلوگرم رسانده است.
در گزارش همچنین آمده است که اکنون در مقابل فعالیتهای نظارتی کارشناسان این آژانس در ایران «موانع جدی» وجود دارد و بر این اساس، آژانس عدم همکاری ایران را که ماموریت نظارتی کارشناسان را با مشکلات جدی روبرو کرده «بشدت محکوم میکند».
در این گزارش آمده است: «از فوریه سال ۲۰۲۱ میلادی، با تصمیم ایران برای محدود کردن بازرسیها، فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت به طور جدی مختل شده است.»
قرار است این گزارش هفته آینده در شورای حکام مورد بررسی قرار گیرد. گزاش اخیر آژانس در حالی به شورای حکام میرود که مذاکرات برای احیای توافق بینالمللی ۲۰۱۵ میلادی نیز متوقف شده است.تهران پیش از این در چهارچوب توافقی موقت به آژانس اجازه میداد تا سطحی از نظارتها را بطور مثال از مسیر بررسی دادههای دوربینها و دیگر ابزار نظارتی ادامه دهد. اما این توافق در ۲۴ ژوئن سال جاری میلادی منقضی شد و ایران با وجود درخواستهای پیاپی از سوی آژانس، حاضر به همکاری نشد.
گزارش ضمن درخواست دوباره از ایران برای «اصلاح فوری وضعیت موجود» هشدار میدهد که تحت شرایط کنونی، توانایی فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای پیگیری برنامه هستهای ایران در طول زمان «به شدت به خطر میافتد» و «اعتماد میان طرفین آن با گذشت زمان کاهش مییابد».
ایران از سال ۲۰۱۹ میلادی در واکنش به بازگشت تحریمهای ایالات متحده که به دستور دونالد ترامپ انجام شد، به تدریج تعهدات هستهای خود را کنار گذاشت و به تولید اورانیوم با غنای بالا و خارج از چهارچوب توافق روی آورد.با وجود اعلام آمادگی جو بایدن برای بازگشت به توافق هستهای، دور جدید مذاکرات که در شهر وین پایتخت اتریش با حمایت اتحادیه اروپا آغاز شد، به نتیجهای نرسید.این مذاکرات از زمان به قدرت رسیدن ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیسجمهوری ایران برگزار نشده و هنوز تاریخی نیز برای از سرگیری آن اعلام نشده است.
همچنین آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تازهترین گزارشهای خود درباره برنامه هستهای تهران تاکید کرده که فعالیتهای آژانس و بازرسان آن در ایران «به طور جدی» تضعیف شده است.
ایران هنوز توضیحات لازم را در مورد ذرات اورانیوم بهدست آمده در سایتهای اعلام نشده خود، ارائه نکرده است.
یکی از دو گزارش فصلی آژانس، آماری از افزایش چهار برابری اورانیوم غنی شده ایران در غلظتهای متفاوت ارائه کرده که نشان از نزدیک شدن سریع به مواد لازمی است که ممکن است برای تولید بمب هستهای کفایت کند.رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گفته است که فعالیتهای آژانس در مقایسه با هر دوره دیگر از زمان حصول برجام در شش سال پیش، «به طور جدی» ضعیف شده است.گروسی افزود که «نگرانی فزایندهای» نسبت به موضوعات مرتبط با سایتهای اعلام نشده ایران دارد و تهران باید این مسائل را «سریعا حل کند».
اشاره مدیرکل آژانس به فعالیتهای مشکوک در چهار سایت اعلام نشده ایران است که این دیدهبان هستهای وابسته به سازمان ملل از دو سال پیش خواهان کسب توضیحات لازم از سوی ایران در مورد آنها شده است.اسامی این سایتها را بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر وقت اسرائیل، در فرصتهای گوناگون اعلام و آژانس را به کمکاری در مورد رصد ایران متهم کرد.
ناظران آژانس در پی بررسیها و برخی نمونه برداریها از دستکم دو محل گفتند که رد ذرات اورانیوم بهدست آمده که مستلزم ارائه توضیحات از سوی ایران است.
رافائل گروسی گفت که جمهوری اسلامی بهرغم گذشت دو سال هنوز به پرسشهای آژانس درباره مشاهده ذرات اورانیوم در چهار نقطه اعلامنشده پاسخ نداده است.