گروه فرهنگی: ترکیب فیلمهای چهلمین جشنواره فجر ترکیبی از چند نسل از فیلمسازان ایران است، اما وزن کارگردانان جدید و تازهکار به شکل کمسابقهای بیشتر است. نکته قابل توجه در ترکیب فیلمهای جشنواره امسال حضور کارگردانها و تهیهکنندگانی و بازیگرانی است که نام خانوادگیشان مهمتر از نام خودشان است و میتوان به آنها لقب «آقازاده» داد؛ سینماگرانی که پدرانشان در سینما و سیاست اسم و رسمی دارند و خواسته یا ناخواسته در ورود آنها به سینما نقش داشتهاند، حتی اگر خود این فیلمسازان نقش پدران را تکذیب کنند.
یوسف حاتمی کیا
یوسف حاتمیکیا پسر ابراهیم حاتمیکیا با اولین فیلم سینماییاش در مقام کارگردان با عنوان «شب طلایی» و به تهیهکنندگی پدرش در جشنواره حضور دارد. یوسف حاتمیکیا در اولین تجربه خود نشان داد جهان فکریش با پدر تفاوتهای بسیاری دارد. «شب طلایی» یک درام خانوادگی است که از طریق گم شدن یک شی گرانقدر در خانه، چالشهای روابط عاطفی و خانوادگی را به تصویر میکشد.
علی ملاصالحی (منتقد سینما) درباره فیلم «شب طلایی» نوشت: ««شب طلایی» داستان یک بحران خانوادگی است که دائما بیشتر و بیشتر لایههایی از روابط و رازهایی بین شخصیتها را رو میکند. اما فیلم حاتمی کیا دو مشکل اساسی دارد، ابتدا تعدد شخصیتهایش است که در قالب یک فیلم نمیتواند همه آنها را عمیق کند و خیلیها در حد تصویری یک بعدی باقی میمانند و مشکل دوم این است درام به جای عمیق شدن در خودش، دائما شخصیت جدیدی وارد میکند و با اضافه شدن او چالشی جدید به فیلم اضافه میشود. در نتیجه لحظات بسیاری است که تنش موجود در فیلم تحمیلی به نظر میرسد. حتی استعاره فیلم (مادر و خانه و ...) هم قبلا در آثاری مثل «سرکوب» یا حتی «آشغالهای دوست داشتنی» دیده شده. در نتیجه با اینکه اولین ساخته حاتمیکیای جوان فیلم استانداردی است، اما آنچنان که از برند حاتمیکیا انتظار میرود جسور نیست و بداعتی که در این سالها فیلم اولیها با آن جشنواره را به هیجان میآورند، در خود ندارد.»
حمید شاهحاتمی
علی شاه حاتمی کارگردان سینما که سابقه نه چندان درخشانی در کارنامه خود دارد این بار در مقام تهیه کنندهی فیلم پسرش در جشنواره حضور دارد. فیلم «ماهان» به کارگردانی حمید شاهحاتمی قرار است روایتگر زندگی یک عاشق بازیگری باشد که پس از مدتها به او نقشی اصلی در تئاتر پیشنهاد میشود، اما ابتلا به سرطان اتفاقات دیگری را برایش رقم میزند.
آریا قریشی در نقد فیلم ماهان نوشت: «ماهان»، با توجه به سوژه اولیهاش و تفاوت نگاهش با دیدگاه غالب سینمای این سالهای ایران، میتوانست یکی از آثار قابل احترام جشنواره باشد، اما تقریبا از هر جنبهای فیلم بسیار بدی است. قدرت داستان اصلا در حد یک فیلم بلند نیست؛ منحنی تحول شخصیت سرهمبندی شده و ناقص است (حتی میتوان چنین گفت که او دو منحنی تحول جدا را در طول فیلم طی میکند)؛ خیلی از نماها انگار بیشتر قرار است جالب و چشمنواز باشند تا کارکرد دراماتیک داشته باشند؛ شخصیت اصلی در بسیاری از لحظات اساسا غیر قابل درک است؛ داستان پر از بی منطقی است (شخصیتها با فروش دو جعبه کتاب ظاهراً تمام دغدغههای پیشین مالیشان را فراموش میکنند)؛ و بازیگران در تمام لحظات جوری بازی میکنند که انگار تماموقت در حال اجرای هملت روی صحنه تئاتر هستند (بازیگر اصلی حتی در پرتنشترین لحظات هم با تمام قدرت سعی میکند تکتک حروف را کاملا شمرده و واضح ادا کند). دست سازندگان فیلم درد نکند که سعی کردهاند یک فیلم انسانی بسازند و زیباییهای مناطق مختلف ایران را نشان دهند، اما برای تولید یک فیلم خوب به عناصر دیگری نیاز است که ماهان تقریبا هیچکدام را ندارد. پرسش همیشگی ما پس از تماشای فیلمهای هر دوره از جشنواره فجر، امسال هم با دیدن چنین فیلمهایی تکرار میشود: معیار انتخاب فیلمهای بخش مسابقه چیست؟ پاسخگویی برای قبل از آغاز جشنواره نیست. اعضای هیأت انتخاب، حالا که داریم دستپختشان را میبینیم باید بگویند که فیلمهای بخش مسابقه را با چه معیاری انتخاب کردهاند.
علی حضرتی
علی حضرتی تهیه کننده چند فیلم سینمایی پسر الیاس حضرتی نماینده سابق مجلس است و با «شهرک» اولین فیلمش به عنوان کارگردان در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. فیلم «شهرک» از این قرار است که نوید فلاکتی جوانی علاقهمند به بازیگری است که در یک تست بازیگری برای بازی در فیلمی بزرگ با کارگردانی مطرح، پذیرفته میشود.
علیرضا میرمصطفوی نوشت: نقش بازی کردن تمام چیزیست که مضمون فیلم «شهرک» حول و حوش آن میچرخد. از همان سکانس ابتدایی که بازیگران برای تست جلوی دوربین نشستهاند و بازی میکنند تا کمی جلوتر که نوید (ساعد سهیلی) و هما (ساقی حاجرپور) در کافه با بازی به جای زن و شوهری که در حال مشاجره هستند سعی میکنند خوش بگذرانند. تمام فیلم شهرک همین است. یک نقش بازی کردن دائمی. تمام مشکل نیز از همینجا شروع میشود. شهرک غیر از این دیگر چیزی برای ارائه ندارد. یک ایده دو خطی قدرتمند که نمیدانم ارژینال هست یا نه، اما بر فرض اصیل بودن، تمام نمرهی این فیلم تحفهی همین ایدهی دو خطی باد.
عباس نادران
«عباس نادران» پسر «الیاس نادران» نماینده مردم تهران در مجلس با فیلم «شادروان» به عنوان تهیهکننده در جشنواره حضور دارد. «شادروان» دربارهی خانوادهای است که پس از فوت ناگهانی پدر خانواده، نادر که پسر بزرگ اوست باید تمام مخارج آیسییو و کفن و دفن او را متقبل شود؛ خانواده آنها که در حاشیه شهر زندگی میکنند درآمدی جز سبزی فروشی ندارند.
حسین لامعی درباره فیلم نوشت: ««شادروان»، از بدترین فیلمهای دههی اخیر جشنوارهی فیلم فجر است. فیلمی که اساساً معلوم نیست برای چه ساخته شده. واقعا، برای چه ساخته شده؟! فیلمی که نه سر دارد نه ته... نه شروعش درست است، نه پایانش دقیق، و نه میانه و بَدنهی فیلم، عمق و انسجام و کِشش دارد... فیلمی که نه کمدیاش خندهدار است؛ نه تراژدیاش حزنبرانگیز؛ و نه پیامهای مثلا اخلاقیاش، براستی عمیق و اخلاقیاند... یک فیلمِ پَرت و کشدار و بهکل هدر رفته؛ با یک پایانبندیِ آنتیسمپات و فاجعه؛ که نه در یادِ کسی میماند، و نه اساساً به «مِدیوم سینما» میرسد... تلهفیلمی ماقبلِ سینما که «هیچ» است و این «هیچ»های پوک و پوچ را، فقط در شِبههسینمای ایران میبینیم... در شِبههسینمایی که نه درامِ اکثر فیلمنامههایش درست و منسجماند، نه کارگردانیِ اکثر آثارش، از نظر فرمالیستی-تکنیکال، به الفبای قواعدِ مِدیومِ سینما، وفادارند... یک فیلم کوچک، بیمزه، لوس، چیپ، فِیکِ و بیدر و پیکر...»
پولاد کیمیایی
فیلم «خائن کشی» جدیدترین اثر مسعود کیمیایی است که برای اکران در چهلمین جشنواره فجر تولید شده است. تمرکز این فیلم بر زندگی و ماجراهای کلاهبردار معروف مهدی بلیغ است، اما گذری هم به ماجرای ملی شدن صنعت نفت میزند. در این فیلم یکی از نقشهای اصلی فیلم بر عهدهی «پولاد کیمیایی» است که نتواسته بازی خوبی ارائه دهد. قهرمان این فیلم کیمیایی هم مانند کارهای سابقش آدمی عبوس، جسور و با صفاتی مناسب با دنیای آرمانی کارگردان است.
ساعد سهیلی و سینا مهراد
ساعد و سینا فرزندان سعید سهیلی کارگردان سینما هستند و امسال به ترتیب با دو فیلم «شهرک» و «شادروان» در جشنواره حضور دارند. سینا مهراد بازیگر فیلم «شادروان» در گفت و گویی گفت: «مهمترین و اصلیترین منتقد من در این سالها پدرم بوده. چه در زندگی شخصی چه کاری. بابا بیتعارفترین منتقد من و ساعد بوده و امسال خیلی سعی کردم به کاخ جشنواره نیاید. چون اولین سالی است که فیلم در کاخ جشنواره دارم و میترسیدم، اما وقتی صحبت کردیم از من راضی بود.. در زندگی شخصی و کاری خیلی اعتقاد به پله پله صعود کردن دارم. دوست دارم همینطور بروم جلو. نمیخواهم یک شبه ره صد ساله بروم و همین آرام آرام و پله پله میشود به ماندگاری رسید.»