زیبا‌سازی چهره ایران يا گام‌هاي عملي در جهت تنش‌زدايي؟

عبدالرحمن الراشد در «الشرق الاوسط» نوشت: آیا برای این که حسن روحانی، محافظه کار معتدل، جانشین احمدی نژاد، محافظه کار تندروی شد، ایران تغییر خواهد کرد؟ نباید در قضاوت عجله کنیم. شاید گشایشی که همواره آرزوی آن را داشتیم، به دست او صورت گیرد و طولانی ترین و خطرناک ترین تنش در منطقه پایان یابد. شاید هم وی نماد دیگری بدون اختیارات حقیقی باشد، همچون محمد خاتمی رئیس جمهوری اسبق.

الراشد ادامه مي‌دهد: با نگاهی مثبت، رئیس جمهوری جدید، سعودی‌ها را خوب می‌شناسد. او نقش مهمی در روابط با ریاض داشت. در اواسط دهه نود قرن گذشته، توافقی امنیتی با شاهزاده فقید نایف بن عبد العزیز وزیر کشور امضا کرد. روحانی که آن زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود، توافق نامه‌اي با نام «نایف-روحانی» امضا کرد. بر پایه این توافق نامه، ایران متعهد شد که در امور داخلی کشورهای خلیج دخالت نکند. برخی از شهروندان سعودی تحت پیگرد به اتهام تروریسم هم تسلیم شدند. در مقابل ریاض هم روابط خود را با تهران بهبود بخشید و به تنش‌ها پایان داد. پس از آن سفارتخانه‌ها در دو کشور بازگشایی شدند.

در ادامه مقاله چنين آمده است: از این رو هنگامی که روحانی بهبود روابط با سعودي را در راس شعارهای انتخاباتی خود قرار داد، مي‌دانست که اکثریت مردم ایران خواهان بازگشت روابط پایدار با جهان عرب هستند، مي‌خواهند وضعیت دشمنی و جنگ وکالتی که ویژگی بیشتر سالهای حکومت احمدی نژاد بود، متوقف شود. روحانی در مصاحبه با روزنامه «الشرق الاوسط» گفته است: «درباره پادشاهی سعودی، قصد دارم تنش میان دو کشور که متاسفانه در دوره اخیر تشدید یافته را به احترام و همکاری تبدیل کنم.» این سخنانی زیبا از دوستی قدیمی برای سعودی‌ها است، فردی که در خطرناک ترین زمان روابط ایران با منطقه و جهان به قدرت رسیده است.

نويسنده الشرق الاوسط در ادامه مي نويسد: این احساس امید ما است، اما نگرانی‌هاي ما در مسیر عکس حرکت می‌کند. تاریخ روابط ایران با پادشاهی سعودی از زمان درگیری‌ها در مکه که در دهه هشتاد قرن گذشته، انفجار الخبر در دهه نود، توطئه دو سال پیش برای تغییر حکومت در بحرین، توطئه برای ترور سفیر سعودی در واشینگتن، هسته‌هاي جاسوسی در سال جاری، مسلح سازی حوثی‌هاي یمن علیه سعودی و حجم بزرگی از فعالیت‌هاي سیاسی در کشورهای همسایه، به طور عمده خصمانه بود.

ما درک مي‌کنیم که روحانی به تنهایی، نمي‌تواند ایران جدیدی بسازد. کشور را نیروی دوگانه‌اي قدرتمند کنترل می‌کند. با این همه شاید رئیس جمهور جدید بتواند تفکرات قدرتمند در ایران را تغییر داده و به سمت جلوگیری از برخورد شبه حتمی، انتقال به همکاری بین المللی و متوقف کردن جنگ فرقه‌اي میان دو طرف سوق دهد.

از سوي ديگر فهمی هویدی نویسنده مشهور مصری مي‌گوید: پیروزی حسن روحانی به معنی انقلاب در سیاست خارجی ایران نیست اما مي‌توانیم از این پس سیاست معتدل تری را از رئیس جمهور منتخب ایران مشاهده کنیم او مانند احمدی نژاد درباره نابودی اسرائیل سخن به میان نخواهد آورد. هویدی درباره خط مشی سیاسی حسن روحانی در ایران اظهار داشت: او یک پا با اصلاح طلبان و پای دیگرش با اصولگرایان است، با هر دو طرف سیاست درهای باز را بکار گرفته است به همین دلیل شماری از اصولگرایان در جریان انتخابات از وی حمایت کردند.

به گفته این تحلیلگر مصری، مردم ایران از اصولگرایان به تنگ آمده‌اند و یک روحانی معتدل را انتخاب کردند. وی با مسؤلیت بیشتری کار خود را دنبال خواهد کرد، اما تصمیم گیری‌هاي اساسی در سیاست خارجی و نیز پرونده‌هاي امنیتی در دست رهبر جمهوری اسلامی ایران خواهد ماند.

راجح خوری نویسنده لبنانی هم در این زمینه بر این باور است که روحانی چهره معتدي است. وی در عين حال نسبت به احتمال تغییر در سياست ایران در قبال کشورهای منطقه ابراز تردید کرد. حازم نهار نویسنده سوری هم بیان داشت: در ایران بر اساس قانون اساسی این کشور تنها رهبري عملا قدرت را در دست دارد. انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، همه به نوعی زیر نظر رهبر ايران اداره مي‌شوند. به گفته نهار نباید انتظار داشت که روحانی تغییراتی را در مواضع سیاست خارجی ایران صورت دهد، به عنوان مثال وی در نخستین مصاحبه خود، پس از انتخاب شدن، همان مواضع احمد نژاد را نسبت به بحران سوریه تکرار کرد و از مخالفان اسد به عنوان گروههای تندرو یاد کرد.

زیبا سازی چهره ایران

سلمان الدوسری سردبیر روزنامه سعودی الاقتصادیه هم با بدبيني به انتخاب روحاني نگاه مي‌كند و مي‌گوید: روحانی همان مواضع احمدی نژاد را خواهد داشت و یک ذره هم از آنها عقب نشینی نخواهد کرد، چرا که مواضع نظام جمهوری اسلامی ایران بویژه در سیاست خارجی با آمدن یا رفتن رؤسای جمهور، تغییر نخواهد کرد. این نویسنده سعودی افزود: تنها رسیدگی به امور داخلی و نیز انجام برخی اصلاحات اقتصادی جهت مقابله با تحریم‌هاي بین المللی در دست رئیس جمهور جدید ایران خواهد ماند، اما نقش اصلی او تلاش برای زیباسازی چهره رژیم در مجامع بین المللی است. به گفته الدوسری کسانی که گمان کنند که با آمدن حسن روحانی در سیاست‌هاي ایران در قبال کشورهای عربی منطقه تغییری رخ دهد، سخت در اشتباه هستند.