کف پای صاف چگونه ایجاد میشود و درمان آن چیست؟ (ارتز طبی، ورزش و ...)

تمام نوزادان هنگام تولد دارای صافی کف پا هستند. قوس کف پا معمولاً تا 6 سالگی شکل می‌گیرد. تقریباً از هر 10 کودک، دو نفر در بزرگسالی همچنان کف پای صاف دارند. صافی کف پا به عنوان fallen arches نیز شناخته می‌شود.
صافی کف پا برای اکثر افراد مشکل ساز نیست. اگر کف پای صاف باعث درد یا مشکلات دیگر شود، درمان می‌تواند کمک کننده باشد.

انواع کف پای صاف کدامند؟
کف پای صاف می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی شود که یا تا پس از دوران کودکی باقی می‌مانند یا در بزرگسالی رشد می‌کنند. انواع کف پای صاف عبارتند از:

• صافی کف پای قابل انعطاف: صافی کف پا در بسیاری افراد از نوع صافی قابل انعطاف یا  (Flexible flat foot) است. این افراد وقتی سرپا می‌ایستند کف پایشان صاف است ولی وقتی روی پنجه پا می‌ایستند یا وقتی که پایشان را از زمین بلند می‌کنند قوس کف پا تشکیل می‌شود. صافی کف پا قابل انعطاف در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود. هر دو پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با افزایش سن به تدریج بدتر می‌شود. تاندون‌ها و رباط‌های قوس پا می‌توانند کشیده، پاره و متورم شوند.
  
  صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید: از انواع ناشایع‌تر صافی کف پا است و به این صورت مشخص می‌شود که قوس کف پا در هیچ حالتی چه نشسته چه ایستاده وجود ندارد. این وضعیت اغلب در دوران نوجوانی ایجاد می‌شود و با افزایش سن بدتر می‌شود. ممکن است در کف پاها احساس درد داشته باشید. خم کردن پا به بالا یا پایین یا حرکت دادن آنها به پهلو ممکن است دشوار باشد. کف پای صاف ممکن است یک پا یا هر دو را تحت تاثیر قرار دهد.
  
  کف پای صاف اکتسابی: عوامل مختلفی باعث ایجاد صافی کف پای اکتسابی (AAFD) در افراد بالغ می‌شود؛ این وضعیت علاوه بر از بین بردن قوس کف پا، باعث می‌شود که پنجه پا هم رو به بیرون بچرخد و کف پا درد داشته باشد. ممکن است تنها یک پا تحت تاثیر قرار گیرد. شایع‌ترین علت آن التهاب یا پارگی تاندون ساق پا (تاندون تیبیای خلفی) است که از قوس حمایت می‌کند.
  
  صافی کف پای کودک: برخی از کودکان به صورت مادرزادی مبتلا به کف پای صاف هستند. استخوان تالوس در مچ پا در موقعیت اشتباه قرار دارد. قسمت پایینی کف پا شبیه به یک صندلی گهواره‌ای است. به ورتیکال تالوس، كف پاي محدب نیز گفته می‌شود.

 

چه عواملی باعث صافی کف پا می‌شود؟
داشتن صافی کف پا یک وضعیت نسبتاً شایع است که می‌تواند تا 30 درصد از افراد را تحت تاثیر قرار دهد و از هر 10 نفر، در 1 نفر باعث ایجاد علائم می‌شود. معمولاً هر دو پا تحت تأثیر قرار می‌گیرند‌، اما ممکن است فقط در یک پا رخ دهد.
همانطور که قبلاً نیز گفته شد، صافی کف پا می‌تواند نتیجه ژنتیک باشد یا با افزایش سن ایجاد شود، اما این موارد تنها عوامل این عارضه نیستند. کف پای صاف می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
•    پوشیدن کفش‌هایی که دارای پشتیبان قوس مناسب نیستند.
•    پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند که باعث فشار زیاد در کف پاها می‌شوند.
•    کشیدگی بیش از حد یا پارگی تاندون‌ها
•    ناهنجاری‌های هنگام تولد
•    دیابت
•    بارداری
•    مسائل مربوط به افزایش وزن

علائم صافی کف پا چیست؟
بسیاری از افرادی که مبتلا به صافی کف پا هستند درد یا مشکلات دیگری را تجربه نمی‌کنند. اما برخی از انواع کف پای صاف می‌توانند دردناک باشند. علائم عبارتند از:
•    گرفتگی عضلات پا.
•    درد عضلانی (درد یا خستگی) در کف پا یا ساق پا.
•    درد در قوس، مچ پا، پاشنه یا قسمت خارجی کف پا.
•    درد هنگام راه رفتن یا تغییر در راه رفتن (نحوه راه رفتن)
•    انگشتان جمع شده (قسمت جلوی کف پا و انگشتان پا به سمت بیرون هستند)

گزینه‌های درمانی برای کف پای صاف
برخی افراد بدون قوس کف پا متولد می‌شوند، که به آن صافی کف پا گفته می‌شود. در برخی موارد، بیماران هرگز مشکلی ناشی از صافی کف پا تجربه نمی‌کنند. برخی ممکن است از درد کف پا، ساق پا، زانودرد، درد مفصل ران و کمر درد رنج ببرند. این به دلیل فشار بر عضلات، تاندون‌ها، استخوان‌ها و رباط‌های کف پا ایجاد می‌شود، به این معنی که آنها به طرز ناخوشایندی روی ماهیچه‌های متصل به پا می‌کشند، در نتیجه باعث درد در مناطق دیگر می‌شود. نبودن قوس در کف پا باعث می‌شود وزن بدن به طور ناهموار توزیع شود. خوشبختانه چندین روش برای کاهش علائم وجود دارد.

داروهای مسکن/ ضد درد
اگر بیماران روشهای دیگری را برای تسکین درد ناشی از صافی کف پا امتحان کرده‌اند و هنوز درد زیادی دارند، پزشک ممکن است داروهای ضد درد را توصیه کند. با این حال، بیماران باید مطمئن شوند که فقط طبق دستور پزشک از داروهای ضد درد استفاده کنند. داروهای ضد درد باید همراه با درمان و کشش استفاده شوند. داروهای دیگر که بیماران می‌توانند استفاده کنند شامل داروهای ضد التهابی است که به ریلکسی و شل شدن ماهیچه‌ها کمک می‌کند.
علاوه بر این، پزشکان ممکن است تزریق کورتیکواستروئیدها یا کورتیزون را پیشنهاد دهند. این روش شامل استفاده از سوزن برای تزریق مستقیم دارو به ناحیه دردناک (پس از بی‌حس شدن ناحیه) است. این تزریقات ممکن است در ابتدا به طور موقت باعث افزایش درد شود، اما می‌تواند به تسکین درد ناشی از صافی کف پا برای ماه‌ها کمک کند. داروهای مسکن می‌تواند بخشی از برنامه درمانی باشد که پزشکان برای بیماران مبتلا به کف پای صاف ارائه می‌دهند.

استراحت از فعالیت‌های تشدید کننده
در صورتی که بیماران به دلیل صافی کف پا دچار درد ‌شوند، گاهی استراحت در برنامه درمانی آنها ضروری است. فعالیت‌های تشدید کننده شامل پیاده‌روی در مسافت‌های طولانی، دویدن و سایر تمریناتی است که شامل استفاده از ماهیچه‌های کف پا می‌شود. با این حال، بیماران باید از دیگر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی و تمرینات کششی که پزشک برای آنها و مدیریت صافی کف پایشان توصیه کرده است پیروی کنند. از آنجا که هیچ درمانی برای صافی کف پا وجود ندارد، بیماران باید برای از بین بردن درد به طور مداوم ورزش کنند و ماهیچه‌های کف پاهای خود را کشش دهند. این بدان معناست که بیماران نمی‌توانند مدتی تمرین را شروع کرده و سپس به طور ناگهانی تمرین را قطع کنند و فکر کنند درمان شده‌اند. یافتن پزشک باتجربه و مناسبی که بتواند بیمار را به درستی راهنمایی کند و یک برنامه جامع و ایمن برای صافی کف پایشان ارائه دهد، مهم است.

کفی‌های مخصوص


بیمارانی که کف پای صاف دارند می‌توانند برای کمک به حمایت از قوس کف پای صاف، کفی‌های مخصوص بدون نسخه خریداری کنند. معمولاً یک صفحه نمایش وجود دارد که در آن افراد می‌توانند کف پایشان را روی سنسورهای روی زمین قرار دهند و رایانه تجزیه و تحلیل می‌کند که کجای پای آنها نیاز به پشتیبانی دارد. سپس، به فرد می‌گوید که کدام یک از کفی‌ها را باید خریداری کند. این کفی‌های مخصوص مقرون به صرفه در کفش قرار می‌گیرند. متأسفانه، کفی‌های مخصوص، صافی کف پا را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند احساس بهتری در پا افراد ایجاد کنند. همچنین برخی از کفی‌ها سفارشی هستند و متخصصان آنها را می‌سازند. برای سفارش دادن کفی، قالب پای بیمار مورد نیاز است. سپس قالب به آزمایشگاهی ارسال می‌شود که کفی‌های سفارشی را می‌سازند. هنگامی که بیماران کفی‌های سفارشی را دریافت می‌کنند، کفی معمولی را از کفش خارج کرده و کفی سفارشی را جایگزین آنها می‌کنند.

فیزیوتراپی و کشش


بسیاری از پزشکان برای کمک به تسکین درد ناشی از صافی کف پا یا مسائل دیگر مانند آرتروز زانو، فیزیوتراپی را توصیه می‌کنند. فیزیوتراپیست علائم بیمار را بررسی می‌کند، از میزان درد آنها می‌پرسد و تعیین می‌کند که کدام تمرینات برای او بهتر است. فیزیوتراپیست هر جلسه برای انجام تمرینات صحیح به بیمار کمک می‌کند. علاوه بر این، درمانگر نحوه راه رفتن یا دویدن بیمار را تحلیل می‌کند، بنابراین تصویر دقیقی از مشکلات و نیازهای فرد بیمار دریافت می‌کند. درمانگر همچنین تمرینات کششی بیشتری را در اختیار بیماران قرار می‌دهد که می‌توانند در خانه انجام دهند. پیروی از دستورات درمانگر، شرکت در جلسات طبق برنامه و انجام تمرینات روزانه می‌تواند به رفع برخی ناراحتی‌ها کمک کند. انجام این کار به بیماران کمک می‌کند تا عضلات خود را کشیده نگه دارند، به ویژه تاندون آشیل، که گاهی افراد دارای کف پای صاف از آن رنج می‌برند. فیزیوتراپی و حرکات کششی می‌تواند به تسکین درد در بسیاری از نقاط مختلف بدن که ممکن است ناشی از صافی کف پا باشد کمک کند.

پوشیدن کفش‌های حمایتی
بیمارانی که از صافی کف پا رنج می‌برند ممکن است نیاز به بررسی کفش خود داشته باشند. کفش‌هایی که پشتیبانی کمی دارند می‌توانند به علائم و درد کف پای صاف کمک کنند. بنابراین، بیماران مبتلا به این عارضه باید به دنبال کفش‌هایی با پشتیبانی قوس مناسب باشند. این ممکن است به این معنی باشد که آنها باید از پوشیدن صندل یا کفش‌های دیگر بدون حمایت کافی خودداری کنند. بیمارانی که کف پای صاف دارند می‌توانند کفش‌های حمایتی را با کفی‌های مخصوص بپوشند. حمایت از قوس فشار را از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها برداشته و به آنها اجازه می‌دهد تا شل شوند، در نتیجه درد آنها را کاهش می‌دهند. معمولاً کفش‌های خاصی وجود دارد که بیماران می‌توانند از پزشک خود بخرند، اگرچه می‌توانند کفش‌هایی مانند کفش‌های کتانی را که از حمایت بیشتری برخوردارند، خریداری کنند. کفش‌های حمایتی به بیماران در کاهش درد و رسیدن به راه بهبود کمک می‌کند.
می‌توانید درباره‌ی انتخاب کفش مناسب با متخصصین در کلینیک درمان درد امید مشورت کنید.