گروه فرهنگ و هنر: مژده دقیقی معتقد است نباید به نویسندگی و مترجمی به عنوان منبع درآمد نگاه کرد، وگرنه فرد یا مجبور میشود کتاب بیکیفیت تولید کند و یا ناگزیر با درآمد ناچیز و محرومیت سر کند.
این مترجم درباره امکان امرار معاش از راه ادبیات در ایران، گفت: فکر نمیکنم بشود از راه نوشتن یا ترجمه زندگی کرد مگر در موارد استثنایی که برای شخص شرایط خاصی پیش بیاید. او درباره علت این مسأله عنوان کرد: عوامل مختلفی برای این موضوع وجود دارد. مهمتر از همه، اقتصاد ناسالم نشر است. نشر ما هنوز نمیتواند روی پای خود بایستد. کتاب آن تیراژی را ندارد که برای سودآور شدن لازم است. تیراژ 2000 یا 3000 نسخه آنقدری نیست که برای پدیدآورنده درآمد قابل توجهی به دنبال بیاورد.
دقیقی درباره تأثیر این مسأله بر کیفیت آثار ادبی اظهار کرد: غیر از برخی افراد که در هر صورت کیفیت کارشان پایین نمیآید، عده زیادی هستند که نمیتوانند زمان کافی برای کارشان صرف کنند. شرایط دشوار اقتصادی سختیهای زیادی به دنبال دارد.
او همچنین در شرح تجربه شخصیاش از مترجمی و امرار معاش، گفت: من یکسری کارهای ترجمهای و ویرایشی برای مسائل مالی انجام میدهم، اما ترجمههای ادبیام جزو این کارها نیستند. من کارهای ادبیات را برای بازگشت مالی انجام نمیدهم چون زمان زیادی که صرف این کارها میکنم با درآمدشان تناسب ندارد. این موضوع باعث میشود کمتر فرصت کنم به این کارهای حوزه ادبیات بپردازم. اگر ترجمه ادبی مقرون به صرفه بود، من هم تمام وقتم را صرف آن میکردم.
دقیقی تأکید کرد: من ترجمه کردن در حوزههای دیگر را دون شأن خودم نمیدانم. همانطور که بعضی افراد در کنار نوشتن و ترجمه، در اداره هم کار میکنند، من هم به ترجمه میپردازم، اما ترجمههای ادبی برایم مهمتر هستند و من تمام دقت و تأکیدم را روی این ترجمهها میگذارم چون میخواهم اعتبارم را در این حوزه کسب کنم.
او همچنین درباره راهکار حل مشکلات ناشی از امکانپذیر نبودن امرار معاش از راه ادبیات، گفت: در شرایط کنونیِ نشر ما، دور از واقعیت است که فکر کنیم نشر آنقدر سودآور میشود که پدیدآورنده بتواند از طریق آن زندگیاش را اداره کند. اگر سیاستگذاران فرهنگی از کارهای باارزش حمایت کنند، میتوانند خیلی از درها را به روی نویسنده و مترجم باز کنند. این حمایت میتواند شکلهای مختلفی داشته باشد، از خرید کتاب برای کتابخانههای عمومی گرفته تا بیمه و جایزه و تسهیلات دیگری که میتواند کار پدیدآورنده کتاب را حتی به میزان کمی راحتتر کند.
دقیقی ادامه داد: خیلی عوامل دیگر هم هست که میتواند مؤثر باشد. اگر جذابیت کتابها بیشتر باشد، خوانندههای کتاب بیشتر میشوند. البته این موضوع کاملاً در اختیار مترجمان و نویسندهها نیست چون سانسور تا حد زیادی دست و پای آنها را بسته است؛ به همین دلیل امکان ارائه اثر جذاب کم است.