تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۲ ساعت ۱۰:۲۶
کد مطلب : ۴۶۸۴۱۵
خطرات عدم درمان اختلال بیش فعالی در کودکان
گروه سلامت: بیش فعالی یکی از اختلالات رفتاری رایج در کودکان است که ممکن است در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، به مشکلات جدی‌تری منجر شود. کودکان بیش فعال معمولا دارای سطح فعالیت بالا، عدم‌تمرکز و بی‌انضباطی در مواقع مختلف هستند. این مشکل می‌تواند تأثیرات جدی بر روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی و زندگی روزمره کودک داشته باشد؛ بنابراین، درمان اختلال بیش فعالی امری ضروری است. علاوه‌بر این، بیش فعالی می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب در خانواده و محیط اطراف کودک شود.
عدم تشخیص اختلال بیش فعالی کودکان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند کاهش عملکرد تحصیلی، اختلالات رفتاری، افزایش خطر اعتیاد و مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب در بزرگسالی شود. درنتیجه، تشخیص دقیق و به‌موقع و درمان اختلال بیش فعالی در کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند به کاهش مشکلات و بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده کمک کند.
بیش فعالی (ADHD) چیست؟
بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رفتاری مغزی است. این مشکل اغلب در دوران کودکی آغاز می‌شود؛ اما در صورت عدم درمان، تا بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند. افراد مبتلا به این اختلال معمولا دارای مشکلاتی در توجه، کنترل حرکات و اندیشه‌های بی‌نظم هستند که باعث بروز مشکلاتی در عملکرد آکادمیک، اجتماعی و حتی حرفه‌ای آنها می‌شود.
علائم شایع بیش فعالی شامل عدم توانایی در تمرکز، بی‌انضباطی، بیش فعالی بیش‌ازحد، فراموشی، عدم توانایی در انجام وظایف روزمره و مشکلاتی در مدیریت زمان است. این افراد ممکن است در حفظ نظم، پایداری در کارها و رعایت قوانین و مقررات، با دشواری‌های زیادی روبه‌رو شوند.
تشخیص این عارضه و درمان اختلال بیش فعالی معمولا توسط یک متخصص روانپزشکی با استفاده از مصاحبه، پرسشنامه‌ها و مشاهده رفتاری انجام می‌شود. درمان بیش فعالی ممکن است شامل مداخلات رفتاری، مشاوره روانشناختی و در موارد شدیدتر، استفاده از داروها باشد.
انواع بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی در کودکان می‌تواند انواع و علائم مختلفی داشته باشد. در ادامه با انواع اختلال بیش‌فعالی در کودکان آشنا می‌شویم:
۱. اختلال نقص توجه (Predominantly inattentive)
کودکان مبتلا به این نوع از ADHD مشکلاتی در توجه، تمرکز، اتمام کارها و پیروی از دستورالعمل‌ها دارند. این افراد ممکن است دچار فراموشی و گیجی شوند. این نوع از ADHD به‌خصوص در دختران مشاهده می‌شود. درمان اختلال بیش فعالی در دختران، به‌دلیل منزوی بودن آنها و عدم تمایل آنها برای شرکت در مشارکت‌های اجتماعی، می‌تواند پیچیده‌تر از پسران باشد.
نشانه‌ها:
• حواس‌پرتی‌های مداوم
• فراموش‌کاری مستمر
• بی‌توجهی به جزئیات
• بی‌دقتی
• ناتوانی در تمرکز
• عدم توانایی در برقراری ارتباط چشمی
• بی‌نظم
۲. بیش فعالی – تکانشی (Predominantly hyperactive-impulsive)
افراد مبتلا به این نوع بیش فعالی در درجه اول رفتارهای تکانشی را نشان می‌دهند؛ مانند تکان‌دادن دست یا پا و ... آنها نیز مانند افراد مبتلا به نوع اول، دچار مشکلات توجه و تمرکز هستند. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است.
نشانه‌ها:
• بی‌قراری
• پرحرفی
• عدم توانایی رعایت نوبت
• بروز دادن رفتارهای تکانشی
• عدم توانایی حفظ آرامش
• قطع کردن مکرر صحبت‌های دیگران
۳. بیش فعالی ترکیبی (Combined hyperactive-impulsive and inattentive)
این نوع از ADHD شامل ترکیبی از علائم کم‌توجهی و بیش‌فعالی تکانشی است. افراد مبتلا به این نوع از ADHD همزمان دچار مشکلات توجه، حواس‌پرتی، رفتارهای تکانشی، فعالیت فیزیکی بیش از اندازه و انرژی مهارنشدنی می‌شوند. این نوع از ADHD یکی از شایع‌ترین انواع این اختلال است. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان می‌تواند پیچیده‌تر و زمان‌برتر باشد.
دلایل ابتلا به بیش فعالی در کودکان چیست؟
علت به‌وجود آمدن بیش فعالی معمولا ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مغزی است. برخی از عوامل مهم بروز این عارضه عبارت‌اند از:
عوامل ژنتیکی و وراثت
افرادی که والدین یا خویشاوندان نزدیک آنها، سابقه بیش فعالی داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند. به عبارت دیگر، ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به بیش فعالی دارد.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند تغذیه نامناسب، مواد مخدر، محیط خانوادگی ناپایدار، استرس و فشارهای روانی و تحریکات محیطی مانند قرار گرفتن دائمی در معرض آلاینده‌های سربی و سموم دفع آفات (نوروتوکسین‌ها)، می‌توانند عوامل خطرساز برای بروز بیش فعالی در کودکان باشند.
عوامل مغزی
تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به بیش فعالی ممکن است دارای تغییراتی در عملکرد مغزی و نواحی مغزی مرتبط با کنترل توجه و حرکت باشند. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان پیچیده‌تر از سایرین خواهد بود.
کاهش سطح هورمون دوپامین در بدن، عامل اصلی بروز بیش‌فعالی در کودکان است. دوپامین تأثیر زیادی در کارکرد صحیح سیستم مغز و اعصاب داشته و انتقال سیگنال‌های کمکی در بدن را تسهیل می‌کند.
عوامل مربوط به بارداری و زایمان
مشکلات در طول بارداری مانند استفاده از مواد مخدر یا الکل، عفونت‌های ویروسی، عوامل تغذیه‌ای نامناسب و مشکلات زایمان می‌توانند به بروز بیش فعالی در کودکان منجر شوند.
در کل، بیش فعالی به‌عنوان یک اختلال رفتاری چند عاملی مورد شناسایی قرار می‌گیرد و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مغزی در ظهور و پیشرفت آن نقش دارند.
راه‌های درمان اختلال بیش فعالی
برای درمان بیش فعالی، رویکردهای مختلفی وجود دارد. در ادامه با روش‌های مختلف درمان اختلال‌های بیش‌فعالی در کودکان آشنا می‌شویم:
داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS)
محرک‌های سیستم عصبی مرکزی مانند متیل‌فنیدات (متیل‌فنیدات و آدرالین) و آمفتامین‌ها (آدرالین و دکستروآمفتامین) برای کاهش علائم بیش فعالی مؤثر هستند. این داروها با افزایش سطح مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین، تمرکز را بهبود بخشیده و بیش فعالی را کاهش می‌دهند.
داروهای غیرمحرک
در مواردی که داروهای محرک جهت درمان اختلال بیش فعالی، نتیجه مطلوبی نداشته یا عوارض جانبی ناخواسته داشته باشند، داروهای غیرمحرک مانند استراترا (atomoxetine) و بوپروپیون (bupropion) نیز برای درمان بیش فعالی استفاده می‌شوند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی به کودکان و خانواده‌های‌شان کمک می‌کند تا با مشکلات ناشی از بیش‌فعالی کودکانشان مقابله کنند و روش‌های بهبود رفتار را یاد بگیرند. مراحل روان‌درمانی شامل مشاوره روانشناختی، روش‌های مداخله رفتاری و آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌شود.
آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز
آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا توانایی‌های‌شان در مدیریت و برنامه‌ریزی وظایف و فعالیت‌های روزمره را بهبود دهند.
تغییرات در رفتار و سازماندهی محیط
ایجاد یک محیط سازماندهی‌شده و پیش‌بینی‌پذیر در خانه و مدرسه با ایجاد ساختارها و قوانینی برای کودک، می‌تواند به کاهش علائم بیش‌فعالی کمک کند.
مداخلات تغذیه‌ای
برخی تغییرات در رژیم غذایی مانند مصرف غذاهای سالم، محدودیت مصرف مواد محرک مانند قند و کافئین در کنار مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی می‌تواند در درمان اختلال بیش فعالی مؤثر باشد.
توجه به ورزش و فعالیت‌های فیزیکی
ورزش و فعالیت‌های فیزیکی در بهبود توانایی‌های جسمی و روحی کودکان و نوجوانان مؤثر است و می‌تواند به کاهش علائم بیش فعالی کمک کنند.
پشتیبانی و آموزش خانواده
آموزش به والدین درباره روش‌های مواجهه با بیش‌فعالی کودکان، ایجاد محیط حمایت‌کننده و استفاده از تکنیک‌های مثبت‌سازی رفتار می‌تواند در مدیریت بیش فعالی کودکان مؤثر باشد.
با ترکیب درمان‌های مختلف، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی می‌توانند بهبود یابند و توانایی‌های خود را در مدیریت رفتارهای‌شان افزایش دهند. انتخاب روش درمان اختلال بیش فعالی باید با مشاوره و هماهنگی با پزشک و متخصصان مربوطه انجام شود.
اگر به‌دنبال دکتر درمان بیش فعالی کودکان در تهران هستید، می‌توانید به گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان اعتماد کنید. مشاوره کودک و نوجوان، مشاوره ازدواج، مشاوره زوج درمانی، مشاوره خانواده، مشاوره افسردگی، مشاوره استرس، مشاوره وسواس فکری، مشاوره اعتمادبه‌نفس و درمان اختلال‌های بیش‌فعالی با بالاترین کیفیت و بهترین نتایج توسط گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان انجام می‌شود.
جمع‌بندی
درمان اختلال بیش فعالی معمولا ترکیبی از روش‌های مختلف است که شامل داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی، داروهای غیرمحرک، روان‌درمانی، آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز، تغییرات در رفتار و سازماندهی محیط، مداخلات تغذیه‌ای، توجه به ورزش و فعالیت‌های فیزیکی، پشتیبانی و آموزش خانواده می‌شود. با ترکیب این روش‌ها، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی درمان می‌شوند.
بیش فعالی (ADHD) چیست؟
بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رفتاری مغزی است. این مشکل اغلب در دوران کودکی آغاز می‌شود؛ اما در صورت عدم درمان، تا بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند. افراد مبتلا به این اختلال معمولا دارای مشکلاتی در توجه، کنترل حرکات و اندیشه‌های بی‌نظم هستند که باعث بروز مشکلاتی در عملکرد آکادمیک، اجتماعی و حتی حرفه‌ای آنها می‌شود.
علائم شایع بیش فعالی شامل عدم توانایی در تمرکز، بی‌انضباطی، بیش فعالی بیش‌ازحد، فراموشی، عدم توانایی در انجام وظایف روزمره و مشکلاتی در مدیریت زمان است. این افراد ممکن است در حفظ نظم، پایداری در کارها و رعایت قوانین و مقررات، با دشواری‌های زیادی روبه‌رو شوند.
تشخیص این عارضه و درمان اختلال بیش فعالی معمولا توسط یک متخصص روانپزشکی با استفاده از مصاحبه، پرسشنامه‌ها و مشاهده رفتاری انجام می‌شود. درمان بیش فعالی ممکن است شامل مداخلات رفتاری، مشاوره روانشناختی و در موارد شدیدتر، استفاده از داروها باشد.
انواع بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی در کودکان می‌تواند انواع و علائم مختلفی داشته باشد. در ادامه با انواع اختلال بیش‌فعالی در کودکان آشنا می‌شویم:
۱. اختلال نقص توجه (Predominantly inattentive)
کودکان مبتلا به این نوع از ADHD مشکلاتی در توجه، تمرکز، اتمام کارها و پیروی از دستورالعمل‌ها دارند. این افراد ممکن است دچار فراموشی و گیجی شوند. این نوع از ADHD به‌خصوص در دختران مشاهده می‌شود. درمان اختلال بیش فعالی در دختران، به‌دلیل منزوی بودن آنها و عدم تمایل آنها برای شرکت در مشارکت‌های اجتماعی، می‌تواند پیچیده‌تر از پسران باشد.
نشانه‌ها:
• حواس‌پرتی‌های مداوم
• فراموش‌کاری مستمر
• بی‌توجهی به جزئیات
• بی‌دقتی
• ناتوانی در تمرکز
• عدم توانایی در برقراری ارتباط چشمی
• بی‌نظم
۲. بیش فعالی – تکانشی (Predominantly hyperactive-impulsive)
افراد مبتلا به این نوع بیش فعالی در درجه اول رفتارهای تکانشی را نشان می‌دهند؛ مانند تکان‌دادن دست یا پا و ... آنها نیز مانند افراد مبتلا به نوع اول، دچار مشکلات توجه و تمرکز هستند. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است.
نشانه‌ها:
• بی‌قراری
• پرحرفی
• عدم توانایی رعایت نوبت
• بروز دادن رفتارهای تکانشی
• عدم توانایی حفظ آرامش
• قطع کردن مکرر صحبت‌های دیگران
۳. بیش فعالی ترکیبی (Combined hyperactive-impulsive and inattentive)
این نوع از ADHD شامل ترکیبی از علائم کم‌توجهی و بیش‌فعالی تکانشی است. افراد مبتلا به این نوع از ADHD همزمان دچار مشکلات توجه، حواس‌پرتی، رفتارهای تکانشی، فعالیت فیزیکی بیش از اندازه و انرژی مهارنشدنی می‌شوند. این نوع از ADHD یکی از شایع‌ترین انواع این اختلال است. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان می‌تواند پیچیده‌تر و زمان‌برتر باشد.
دلایل ابتلا به بیش فعالی در کودکان چیست؟
علت به‌وجود آمدن بیش فعالی معمولا ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مغزی است. برخی از عوامل مهم بروز این عارضه عبارت‌اند از:
عوامل ژنتیکی و وراثت
افرادی که والدین یا خویشاوندان نزدیک آنها، سابقه بیش فعالی داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند. به عبارت دیگر، ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به بیش فعالی دارد.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند تغذیه نامناسب، مواد مخدر، محیط خانوادگی ناپایدار، استرس و فشارهای روانی و تحریکات محیطی مانند قرار گرفتن دائمی در معرض آلاینده‌های سربی و سموم دفع آفات (نوروتوکسین‌ها)، می‌توانند عوامل خطرساز برای بروز بیش فعالی در کودکان باشند.
عوامل مغزی
تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به بیش فعالی ممکن است دارای تغییراتی در عملکرد مغزی و نواحی مغزی مرتبط با کنترل توجه و حرکت باشند. درمان اختلال بیش فعالی در این دسته از کودکان پیچیده‌تر از سایرین خواهد بود.
کاهش سطح هورمون دوپامین در بدن، عامل اصلی بروز بیش‌فعالی در کودکان است. دوپامین تأثیر زیادی در کارکرد صحیح سیستم مغز و اعصاب داشته و انتقال سیگنال‌های کمکی در بدن را تسهیل می‌کند.
عوامل مربوط به بارداری و زایمان
مشکلات در طول بارداری مانند استفاده از مواد مخدر یا الکل، عفونت‌های ویروسی، عوامل تغذیه‌ای نامناسب و مشکلات زایمان می‌توانند به بروز بیش فعالی در کودکان منجر شوند.
در کل، بیش فعالی به‌عنوان یک اختلال رفتاری چند عاملی مورد شناسایی قرار می‌گیرد و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مغزی در ظهور و پیشرفت آن نقش دارند.
راه‌های درمان اختلال بیش فعالی
برای درمان بیش فعالی، رویکردهای مختلفی وجود دارد. در ادامه با روش‌های مختلف درمان اختلال‌های بیش‌فعالی در کودکان آشنا می‌شویم:
داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS)
محرک‌های سیستم عصبی مرکزی مانند متیل‌فنیدات (متیل‌فنیدات و آدرالین) و آمفتامین‌ها (آدرالین و دکستروآمفتامین) برای کاهش علائم بیش فعالی مؤثر هستند. این داروها با افزایش سطح مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین، تمرکز را بهبود بخشیده و بیش فعالی را کاهش می‌دهند.
داروهای غیرمحرک
در مواردی که داروهای محرک جهت درمان اختلال بیش فعالی، نتیجه مطلوبی نداشته یا عوارض جانبی ناخواسته داشته باشند، داروهای غیرمحرک مانند استراترا (atomoxetine) و بوپروپیون (bupropion) نیز برای درمان بیش فعالی استفاده می‌شوند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی به کودکان و خانواده‌های‌شان کمک می‌کند تا با مشکلات ناشی از بیش‌فعالی کودکانشان مقابله کنند و روش‌های بهبود رفتار را یاد بگیرند. مراحل روان‌درمانی شامل مشاوره روانشناختی، روش‌های مداخله رفتاری و آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌شود.
آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز
آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا توانایی‌های‌شان در مدیریت و برنامه‌ریزی وظایف و فعالیت‌های روزمره را بهبود دهند.
تغییرات در رفتار و سازماندهی محیط
ایجاد یک محیط سازماندهی‌شده و پیش‌بینی‌پذیر در خانه و مدرسه با ایجاد ساختارها و قوانینی برای کودک، می‌تواند به کاهش علائم بیش‌فعالی کمک کند.
مداخلات تغذیه‌ای
برخی تغییرات در رژیم غذایی مانند مصرف غذاهای سالم، محدودیت مصرف مواد محرک مانند قند و کافئین در کنار مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی می‌تواند در درمان اختلال بیش فعالی مؤثر باشد.
توجه به ورزش و فعالیت‌های فیزیکی
ورزش و فعالیت‌های فیزیکی در بهبود توانایی‌های جسمی و روحی کودکان و نوجوانان مؤثر است و می‌تواند به کاهش علائم بیش فعالی کمک کنند.
پشتیبانی و آموزش خانواده
آموزش به والدین درباره روش‌های مواجهه با بیش‌فعالی کودکان، ایجاد محیط حمایت‌کننده و استفاده از تکنیک‌های مثبت‌سازی رفتار می‌تواند در مدیریت بیش فعالی کودکان مؤثر باشد.
با ترکیب درمان‌های مختلف، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی می‌توانند بهبود یابند و توانایی‌های خود را در مدیریت رفتارهای‌شان افزایش دهند. انتخاب روش درمان اختلال بیش فعالی باید با مشاوره و هماهنگی با پزشک و متخصصان مربوطه انجام شود.
اگر به‌دنبال دکتر درمان بیش فعالی کودکان در تهران هستید، می‌توانید به گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان اعتماد کنید. مشاوره کودک و نوجوان، مشاوره ازدواج، مشاوره زوج درمانی، مشاوره خانواده، مشاوره افسردگی، مشاوره استرس، مشاوره وسواس فکری، مشاوره اعتمادبه‌نفس و درمان اختلال‌های بیش‌فعالی با بالاترین کیفیت و بهترین نتایج توسط گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان انجام می‌شود.
جمع‌بندی
درمان اختلال بیش فعالی معمولا ترکیبی از روش‌های مختلف است که شامل داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی، داروهای غیرمحرک، روان‌درمانی، آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و تمرکز، تغییرات در رفتار و سازماندهی محیط، مداخلات تغذیه‌ای، توجه به ورزش و فعالیت‌های فیزیکی، پشتیبانی و آموزش خانواده می‌شود. با ترکیب این روش‌ها، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی درمان می‌شوند.
پربينندهترين مطالب و خبرها
