در مصاف قحطی جهانی

 به این دلیل که یکی از مهم‌ترین آثار مخرب و ویرانگر جنگ جهانی دوم و آثار پس از آن شروع فقر و گرسنگی در کشورهای درگیر جنگ و حتی کشورهای بی‌طرف بود.
در همین زمان و در سال ۱۹۴۲ میلادی در دانشگاه آکسفورد انگلستان، سازمانی جهت مبارزه با فقر گرسنگی و بی‌عدالتی، تحت عنوان آکسفام تشکیل شد.
کمیته اصلی موسسین آکسفام جهت مبارزه با قحطی متشکل از افرادی مانند کانن تئودور ریچارد میلفورد، پروفسور گیلبرت موری و همسرش لیدی مری، سیسیل جکسون کول و سر آلن پیم بودند که برای اولین بار در سال ۱۹۴۲ در کتابخانه قدیمی کلیسای دانشگاه سنت مری ویرجین در آکسفورد تشکیل جلسه دادند.
این سازمان که امروزه به عنوان یکی از بزرگترین سازمان‌های بین‌المللی امدادرسانی شناخته می‌شود توسط فعالان اجتماعی و دانشگاهیان آکسفورد جهت مبارزه با قحطی و گرسنگی تاسیس شد.

به نقل از بنیاد وکلا به طور کلی اولین ماموریت بین‌المللی آکسفام در همان سال ابتدایی تاسیس، متقاعد کردن دولت بریتانیا جهت همکاری برای تامین کمک‌های غذایی برای شهروندان گرسنه یونان بود.
بدین شکل که این سازمان از دولت تقاضا می‌کرد تا از طریق محاصره متفقین، بتواند برای شهروندان گرسنه یونان تحت اشغال محور کمک‌های غذایی فراهم نماید.
اولین شعبات بین‌المللی و خارج از کشور آکسفام به سال ۱۹۶۳ برمی‌گردد چرا که در این سال اولین شعبه سازمان آکسفام در کشور کانادا تاسیس شد.

خدمات و فعالیت‌های سازمان آکسفام
سازمان آکسفام که ابتدا به صورت مردم نهاد و توسط بسیاری از فعالان اجتماعی و دانشگاهیان تاسیس شده بود، تحت حمایت دولت انگلستان و بسیاری از دولت‌های دیگر نیز قرار گرفت.
و بنابراین محدوده فعالیت این سازمان به صورت گسترده شامل تمامی کشورهای جهان می‌شد.
هدف مهم و اولیه تشکیل آکسفام تاثیرگذاری بر قدرتمندان است؛ چرا که عقیده اولیه‌ای که منجر به تشکیل این سازمان شد بر آن بود که با بهبودی زندگی و معیشت افراد فقیر بتواند اثرگذاری آنها در تصمیمات مهم جامعه کمک کند.
مهمترین اقدامات آکسفام از طریق کمپین‌های حمایتی برنامه‌های توسعه و واکنش‌های اضطراری جهت مبارزه با فقر و بی‌عدالتی صورت می‌گیرد.

از جمله خدمات و فعالیت‌های سازمان آکسفام که متناسب با طرح اولیه و دلیل شکل‌گیری آن انجام می‌شود امدادرسانی‌های لازم جهت ریشه کن کردن فقر و گرسنگی در کشورهای مختلف جهان است.
از جمله کشورهای مختلفی که فقر و گرسنگی در میان مردمان آن ریشه دوانده است می‌توان به انواع مختلف کشورهای جنگ زده، قحطی زده یا درگیر خشکسالی اشاره کرد.
خدمات و فعالیت‌های سازمان آکسفام تنها به مبارزه با فقر و گرسنگی منحصر نمی‌شود، چرا که یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات سازمان آکسفام امدادرسانی در جهت آموزش و پرورش می‌باشد.
چرا که یکی از اهداف آکسفام ریشه کن کردن بی‌عدالتی در جوامع و کشورهای مختلف دنیاست بنابراین یکی از راه‌های مهمی که به اجرای عدالت در میان مردم دنیا کمک می‌کند، آموزش و پرورش افراد در سطح گسترده و ایجاد امکانات آموزشی می‌باشد.

این سازمان همواره در گزارش‌های خود یکی از منتقدان بزرگ شکاف میان ابر ثروتمندان و دیگر مردم جهان بوده است چرا که معتقد است.
همچنان تعداد افراد اندکی از ثروتمندان جهان صاحب بخش بزرگی از ثروت دنیا هستند و این بیانگر ناکامی سیستماتیک است که در اثر عواملی همچون فرار مالیاتی نفوذ شرکت‌ها در سیاست گذاری دولت‌ها و فرسایش حقوق کارگران به وجود آمده است و بنابر پیش‌بینی‌های سازمان آکسفام روند نابرابری رو به افزایش است.
فعالیت‌های اولیه آکسفام جهت تامین غذا و مبارزه با قحطی و گرسنگی بود امروزه نیز با تامین منابع مالی همچنان به ارائه این خدمات می‌پردازد اما علاوه بر این اقدامات استراتژی‌هایی را جهت مبارزه با علل قحطی به صورت ریشه‌ای ایجاد کرده است به عنوان مثال یکی از اقدامات کاربردی سازمان آکسفام ایجاد ابزارهایی برای حمایت مردم توسط خودشان می‌باشد.

به عنوان مثال این سازمان بازارهای تجارت بین‌المللی را باز می‌کند تا در آن صنایع دستی و محصولات مناطق فقیرتر جهان با قیمت منصفانه به سود تولید کننده فروخته شوند.
بنابراین امروزه تمرکز اصلی آکسفام بر ایجاد راه حل‌های بلند مدت و پایدار برای خارج کردن مردم از فقر است.
البته این امر مانع از اقدامات بشردوستانه آکسفام در شرایطی همچون بلایای طبیعی نیست.
همانطور که اشاره کردیم آکسفام به دنبال مبارزه با عوامل فقر و گرسنگی با استفاده از راهکارهای بلند مدت و ریشه‌ای است بنابراین یکی از اقدامات این سازمان حمایت از مردم و فعالیت‌های اقتصادی آنها برای کسب درآمد می‌باشد.

به عنوان مثال در اکتبر سال ۲۰۰۶ میلادی آکسفام استارباکس را متهم کرد که طی اقدامی خواستار ضربه زدن به فعالیت اقتصادی کشاورزان قهوه اتیوپی شده است استارباکس نیز در واکنش به این ادعا و در مواجهه با بیش از ۹۰ هزار نامه، بروشورهایی را در فروشگاه‌های خود قرار داد که آکسفام را به رفتار گمراه کننده متهم می‌کرد.
با این حال در ژوئن سال ۲۰۰۷ نمایندگان دولت اتیوپی و رهبران ارشد شرکت قهوه استارباکس اعلام کردند که تنظیم قرارداد در خصوص توزیع بازاریابی و صدور مجوز منعقد کردند که منجر به آن می‌شود که اهمیت و یکپارچگی نام قهوه‌های تخصصی اتیوپی به رسمیت شناخته شود.

سازمان آکسفام با هدف پایان دادن به فقر و بی‌عدالتی بر ارزش‌هایی استوار است که از جمله مهمترین آنها اعتقاد به برابری و حق رفتار منصفانه و عادلانه میان مردم است، از جمله دیگر اعتقادات این سازمان توانمندسازی مردم برای اجرای اختیارات خود در طول زندگی است.
این سازمان به دنبال دستیابی به جهانی عادلانه و پایدار به همبستگی به عنوان یکی از ارزش‌های مهم که در این مسیر نقش مهمی دارد معتقد بوده و همچنین به فراگیر بودن کمک‌های خود در جوامع مختلف در خصوص مبارزه با فقر و بی‌عدالتی اهمیت می‌دهد.



تامین مالی آکسفام
سازمان آکسفام جهت تامین هزینه‌های مربوط به ارائه خدمات و فعالیت‌های خود، از منابع مالی متنوعی بهره‌مند می‌شود که از جمله این منابع مالی بهره‌مندی از کمک‌های مردمی و اهداییات مردم در سراسر جهان است؛ بنابراین بسیاری از افراد عادی و سازمان‌های مختلف کمک‌های مردمی و اهداییاتی را به آکسفام ارائه می‌دهند، عموم این کمک‌ها از طریق سایت‌های آنلاین، گردهمایی‌ها، انجام تبلیغات و حمایت‌های مالی مستقیم دریافت می‌شوند.
همانطور که اشاره کردیم سازمان آکسفام به عنوان یک سازمان بین‌المللی با دولت‌ها و سازمان‌های دیگر بین‌المللی همکاری دارد، اهداف بسیاری از این همکاری‌ها تامین منابع مالی مورد نیاز است، و عموم این همکاری‌ها در قالب انجام پروژه‌های مشترک تسهیم منابع و تبادل اطلاعات صورت می‌گیرد.

روش دیگری جهت تامین منابع مالی در این سازمان انجام سرمایه‌گذاری‌ها و مخصوصا سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی است، بنابراین این سازمان با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اجتماعی تجاری یا مالی بخشی از منابع مالی مورد نیاز خود را تامین می‌نماید.
مانند بسیاری از موسسات خیریه دیگر انجام فروش محصولات خیریه مانند محصولات و تولیداتی همچون کتاب‌ها، لوازم جانبی و هدایای خیریه، می‌تواند به تامین مالی و کسب درآمد این سازمان کمک کند.
مسیر دیگر کسب درآمد جهت تامین مالی این سازمان همکاری با شرکت‌ها و تجارت اجتماعی است، بنابراین آکسفام با شرکت‌ها و تجارت‌های اجتماعی همکاری کرده تا منابع مالی خود را تامین کند این همکاری‌ها در قالب تبلیغات مشترک تبادل منافع و تامین منابع مالی انجام می‌گیرد.

بنابراین همانطور که بررسی کردیم به طور کلی آکسفام از ترکیبی از منابع مالی جهت تامین مالی انجام فعالیت‌های خود استفاده می‌کند تا به نیازهای مردم جوامع مختلف در سراسر دنیا کمک کند.
همچنین آکسفام فروشگاه‌های متعددی در سراسر جهان دارد که بسیاری از اقلام اهدایی به این سازمان را به فروش می‌رساند، در واقع این فروشگاه‌ها تحت عنوان فروشگاه خیریه هستند که اولین آنها در سال ۱۹۴۸ افتتاح شد.
از جمله محصولات دیگری که در این فروشگاه‌های مرتبط با آکسفام ارائه می‌شود صنایع دستی کتاب سی‌دی‌های موسیقی و ابزار لباس و اسباب بازی، و تولیدات بومی افراد مختلف است.
جالب توجه است که آکسفام بزرگترین خرده فروش کتاب‌های دست دوم در اروپاست که سالانه حدود ۱۲ میلیون فروش دارد.

همانطور که اشاره کردیم آکسفام راه‌ها و طرق مختلفی جهت تامین مالی خود دارد چرا که بیش از نیم میلیون نفر در بریتانیا به طور منظم کمک‌های مالی به آکسفام ارائه می‌دهند از طرف دیگر بسیاری از هدایایی که به آکسفام تقدیم می‌شود می‌تواند راه تامین مالی مناسبی برای این سازمان باشد.
همچنین بسیاری از رقبای ماراتن لندن جهت جمع آوری پول برای آکسفام می‌روند.
راه دیگر تامین مالی آکسفام سازماندهی مهمانداران داوطلب در جشنواره‌هایی مانند گلاستونبری می‌باشد که آکسفام در ازای تهیه و سازماندهی این‌ها بودجه دریافت می‌کند.
بسیاری از هنرمندان نویسندگان و فیلمسازان، محصولات خود را به صورت انحصاری از طریق فروشگاه‌های آکسفا منتشر می‌کنند که درآمد حاصل از آن صرف امور خیریه شود.



فعالیت آکسفام در ایران
آکسفام در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر جهان فعالیت دارد و بیشترین اقدامات آکسفام در این خصوص برای پاسخ به بحران‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی صورت می‌گیرد چرا که عمده‌ترین هدف این سازمان ریشه کن کردن فقر گرسنگی و بی‌عدالتی در سراسر جهان است.
بنابراین این امدادرسانی‌ها شامل تمامی کشورهای مختلف دنیا می‌گردد از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این سازمان و اقدامات آن در ایران به شکل کمک‌های نقدی در زمان وقوع بحران‌های غذایی مداوم می‌باشد که این کمک‌ها به آسیب‌پذیرترین افراد ارائه می‌شود.
انجام پروژه‌های نقدی به عنوان مثال جهت بازسازی زیرساخت‌های ضروری مانند سیستم‌های آبرسانی که بیشتر در استان‌های جنوبی کشور مورد نیاز است توسط این سازمان صورت می‌گیرد.
بیشترین خدمات آکسفام در ایران به شکل انجام پروژه‌های مختلف در ۹ استان جنوب و شمال کشور انجام می‌شود که با انجام این پروژه‌ها در حدود ۲۸۰ هزار نفر از خدمات این سازمان بهره‌مند می‌شوند.

فعالیت آکسفام در کانادا
آغاز به فعالیت آکسفام در کانادا به سال ۱۹۶۳ میلادی برمی‌گردد، شعبه آکسفام در کانادا به صورت مستقل در سال ۱۹۶۶ تاسیس شد و اولین هیئت مدیره آن شامل ۲۱ کانادایی برجسته بود.
از جمله فعالیت‌های موثر آکسفام در کانادا نقش کلیدی آن در پیاده‌روی جمع آوری کمک مالی برای میلیون‌ها نفر در سراسر کشور است.
پس از این اقدام در اوایل دهه ۱۹۷۰ آکسفام کانادا برنامه‌ریزی‌های خود را جهت ارائه خدمات در خارج از کشور و به عنوان مثال در کشورهای آفریقایی آمریکای لاتین و کارائیب آغاز کرد.
آکسفام کانادا یکی از اعضای موسس فدراسیون آکسفام در سراسر جهان است که امروزه با بیش از ۱۰۰ سازمان شریک در کشورهای در حال توسعه همکاری می‌کند تا به صورت ریشه‌ای با فقر و نابرابری مقابله کند.

انتقادات وارده به سازمان آکسفام
آکسفام همواره با انتقادات متعددی مواجه شده است که برخی از این انتقادات مربوط به خود سازمان بوده و برخی دیگر مربوط به مشکلاتی است که گفته می‌شود در سازمان‌های کمک رسانی غیر دولتی وجود دارد.
همچنین به توصیف مجله new internationalist در سال ۲۰۰۵ آکسفام به عنوان یک سازمان بزرگ بین‌المللی غیردولتی دارای ساختار داخلی غیر دموکراتیک است و به سبک شرکتی است و به جای علل فقر بین المللی به علائم و نشانه‌های فقر بین‌المللی می‌پردازد. انتقادات مشابه این امر توسط مجله‌های مختلف مطرح شده است.
البته گزارش‌هایی نیز مبنی بر سوء استفاده جنسی کارکنان سازمان آکسفام در چند کشور از جمله‌هائیتی و چاد منجر به آن شد که دولت بریتانیا به سازمان‌های خیریه فعال در خارج از بریتانیا هشدار دهد که در صورت همکاری نکردن این سازمان‌ها در خصوص مسائل مرتبط با حفاظت کارکنان کمک‌های دولتی به آنها قطع خواهد شد.