چیلر چیست و چه کاری انجام میدهد؟
چیلر (Chiller) دستگاهی است که برای تامین سرمایش در انواع تجهیزات تهویه مطبوع مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه بر اساس سیکل تبرید تراکمی یا جذبی، دمای آب را کاهش میدهد. سپس این آب به دستگاههایی همچون فن کویل و هواساز منتقل میشود و موجب خنک شدن محیط میشود. این تجهیزات در کاربردهای صنعتی و تجاری برای خنک سازی محیط و تجهیزات صنعتی به کار میروند.
اجزا و قطعات اصلی چیلر
چیلرها از اجزای مختلفی همچون کمپرسور، کندانسور و اواپراتور تشکیل شدهاند. این اجزا با همکاری یکدیگر چرخه تبرید را تکمیل میکنند. این چرخه به صورت مداوم تکرار میشود تا دمای مطلوب در محیط حفظ شود. انتخاب و نگهداری صحیح این اجزا به افزایش کارایی و کاهش هزینههای انرژی کمک میکند. در ادامه به معرفی اجزای
چیلر میپردازیم:
• کمپرسور
کمپرسور در یک سیستم سرمایش تراکمی دو وظیفه مهم دارد. اولین وظیفه مکش بخار مبرد از اواپراتور است. افزایش فشار و دمای بخار مبرد به واسطه تراکم دومین وظیفه کمپرسور است. با توجه به ظرفیت چیلر از انواع مختلف کمپرسورها بهره گیری میشود. در تولید چیلرهای شرکت مهتاب گستر عمدتاً از کمپرسورهای اسکرو، اسکرال، پیستونی و حلزونی استفاده میشود.
• کندانسور
کندانسور یکی از اجزای اصلی چیلرها است. وظیفه اصلی کندانسور جذب گرمای بخار مبرد است. مبرد با عبور از کندانسور از شکل گازی به شکل مایع تبدیل میشود. گرمای حاصل از میعان مبرد توسط فن یا آب به محیط خارج دفع میشود.
• اواپراتور
اواپراتور با نام تبخیر کننده نیز شناخته میشود و یکی از اجزای مهم در سیستمهای چیلر است. در واقع این قطعه یک مبدل حرارتی است که در آن مایع مبرد به گاز تبدیل میشود. وظیفه اصلی اواپراتور جذب گرما از محیط و انتقال آن به مبرد است. این فرآیند باعث میشود که مبرد در حالت مایع، گرما را جذب کند. سپس دمای آن افزایش یابد و به سرعت به بخار تبدیل شود. گرمای مورد نیاز جهت تبخیر مبرد در اواپراتور از محیط و فضای داخل (عمدتاً هوا یا آب) جذب میشود. در واقع سرمایش مورد نیاز در سیستم تهویه مطبوع توسط اواپراتور تامین میشود.
• شیر انبساط
یکی دیگر از اجزای اصلی چیلرها، شیر انبساط یا اکسپنشن ولو است. مبرد که به شکل مایع با فشار بالا است با عبور از شیر انبساط دچار افت فشار ناگهانی میشود. این افت فشار در شرایط آدیاباتیک اتفاق میافتد. مایع خروجی از شیر انبساط وارد اواپراتور میشود و ضمن جذب گرما از محیط، به شکل بخار در میآید.
• تجهیزات کنترلی و تابلو برق
تابلو برق مجموعهای از اجزاء و قطعات هستند که برای کنترل و مدیریت عملکرد چیلر به کار میروند.
کاربرد چیلر و اهمیت آن در صنعت
چیلرها یکی از مهمترین تجهیزات سرمایشی به حساب میآیند. این تجهیزات کاربرد فراوانی در ساختمانها، کارخانهها و فرآیندهای صنعتی دارند. آب سرد تولید شده توسط چیلرها به تجهیزاتی همچون
فن کویل،
یونیت هیتر و
هواساز انتقال مییابد. این تجهیزات در توزیع یکنواخت هوای خنک نقش مهمی دارند. این تجهیزات به دلیل قابلیتهای منحصر به فرد، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار میگیرند.
در کارخانهها، نیروگاهها و پالایشگاهها، افزایش بیش از حد دما میتواند به تجهیزات آسیب برساند. این امر موجب کاهش کارایی و طول عمر ماشین آلات میشود. همچنین امکان بروز خطراتی مانند آتش سوزی و انفجار وجود دارد. برای کاهش دمای تجهیزات، اقدامات متعددی انجام میشود. یکی از این اقدامات نصب چیلر و
برج خنک کننده است. به طور مثال چیلرها میتوانند به صورت یکنواخت و پیوسته، سیال سرد را به سمت تجهیزات صنعتی هدایت کنند. در نهایت دمای تجهیزات کاهش یابد.
معرفی انواع چیلر
چیلرها بر اساس ظرفیت، ابعاد، مشخصات فنی، عملکرد و نوع قطعات با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان مثال در چیلرها از دو نوع کندانسور آبی و هوایی استفاده میشود. همچنین در این تجهیزات از کمپرسورهای مختلفی استفاده میشود. روتاری، اسکرال و اسکرو سه نوع از پرکاربردترین کمپرسورها هستند. این سیستمها بر اساس نحوه عملکرد در دو نوع چیلر تراکمی و جذبی موجود هستند. در ادامه به مشخصات چیلر جذبی و تراکمی اشاره میکنیم:
چیلر تراکمی
چیلر تراکمی یکی از پرکاربردترین انواع چیلرها است. این دستگاهها با استفاده از سیکل تبرید تراکمی، قادر به تولید آب سرد هستند. چیلرهای تراکمی به دلیل کارایی و راندمان بالا در ساختمانهای تجاری، مسکونی و محیطهای صنعتی کاربرد دارند. عملکرد چیلر تراکمی به اینگونه است که سیال مبرد به صورت بخار داغ وارد کمپرسور میشود. سپس تحت فشار قرار گرفته و متراکم میشود که منجر به افزایش دمای آن میگردد.
بخار متراکم شده در کندانسور خنک میشود تا به دمای اشباع برسد و سپس به مایع تبدیل شود. مایع مبرد از شیر انبساط عبور کرده و فشار آن کاهش مییابد. در نتیجه باعث تبخیر بخشی از مایع و کاهش دمای جریان آن میشود. در اواپراتور اختلاف دما میان مبرد و محیط هدف موجب تبخیر مبرد شده و به بخار داغ تبدیل میشود.
چیلر جذبی
در چیلر جذبی یا چیلر ابزوربشن کمپرسور وجود ندارد. همانطور که اشاره کردیم، در مدل تراکمی از کمپرسور برای ایجاد فشار و سرمایش استفاده میشود. اما در
چیلر جذبی از حرارت به عنوان منبع انرژی برای ایجاد سرمایش استفاده میشود. معمولاً این سیستمها از منابع گرمایی مانند بخار داغ، آب داغ یا شعله مستقیم برای تولید سرمایش استفاده میکنند. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این تجهیزات، استفاده از ژنراتور و جاذب به جای کمپرسور است.
تفاوت چیلر تراکمی و چیلر جذبی
چیلرهای جذبی و تراکمی هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. برای انتخاب چیلر جذبی یا تراکمی باید به نیازهای خود توجه کنید. این تجهیزات از لحاظ ساختار و سایر مشخصات فنی با یکدیگر تفاوتهایی دارند. ضریب عملکرد (COP) یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی کارایی انرژی چیلرها است. COP نشان دهنده میزان انرژی خروجی است. معمولاً چیلرهای تراکمی COP بالاتری دارند که کارایی بیشتری در تولید آب سرد دارند. در ادامه به سایر تفاوتهای میان چیلر جذبی و تراکمی اشاره میکنیم:
• قیمت
این تجهیزات از نظر قیمت با یکدیگر تفاوت دارند. به طور کلی چیلرهای جذبی به دلیل ساختار و عملکرد منحصر به فرد نسبت به مدل تراکمی قیمت بیشتری دارند.
• سطح صدای تولید شده
در مدل جذبی به دلیل نداشتن کمپرسور، صدای کمتری نسبت به چیلرهای تراکمی تولید میشود. به همین علت این نوع چیلرها در محیطهایی همچون ساختمانهای مسکونی و بیمارستانها به کار میرود.
• سازگاری با محیط زیست
معمولاً چیلرهای تراکمی از مبردهای شیمیایی استفاده میکنند که به محیط زیست آسیب میرسانند. به عنوان مثال این تجهیزات موجب تخریب لایه اوزون و افزایش گازهای گلخانهای میشوند. در مقابل مدل جذبی به علت استفاده از مبردهای طبیعی آسیب کمتری به محیط زیست وارد میکند.
راهنمای خرید چیلر تراکمی و جذبی
برای خرید چیلر توجه به چندین فاکتور مهم ضروری است. اولین فاکتور مهم هنگام خرید این تجهیزات، بررسی مصرف انرژی و راندمان آنها است. همانطور که اشاره کردیم، چیلرهایی که دارای COP بالاتری هستند، مصرف انرژی کمتری دارند. دومین پارامتر مهم، انتخاب نوع چیلر است. چیلرها در انواع مختلف همچون جذبی و تراکمی موجود هستند. انتخاب نوع چیلر بستگی به شرایط پروژه و نیازهای شما دارد. سایر فاکتورها عبارتند از:
1. کیفیت و استاندارد بودن دستگاه
2. ظرفیت و ابعاد
3. نوع قطعات
4. لوازم جانبی و امکانات دستگاه
5. قیمت
عوامل موثر در تعیین قیمت چیلر
قیمت چیلر بسته به عوامل مختلفی همچون نوسانات ارز متغیر است. همانطور که اشاره کردیم، چیلرهای جذبی قیمت بالاتری نسبت به مدل تراکمی دارند. اما در تعیین قیمت چیلر جذبی و تراکمی عواملی همچون کیفیت، متریال و نوع قطعات مهم است. همچنین در تعیین قیمت این تجهیزات فاکتورهایی نظیر ابعاد و ظرفیت، کارایی، مصرف انرژی و امکانات دستگاه موثر هستند. با توجه به اینکه مهتاب گستر تولید کننده انواع تجهیزات تهویه مطبوع است، خریداران می توانند با مراجعه با وبسایت این شرکت با انواع محصولات تولیدی آشنا شوند.