صادق صدرایی
در هفته گذشته نام محمدجواد ظریف در رسانهها بیشتر از گذشته شنیده میشد. این تکرار نام ظریف نه به دلیل اظهارنظر او در موضوعی در حوزه سیاست خارجی و روابط بینالملل بلکه به خاطر اظهاراتی درباره پولشویی بود. به احتمال فراوان هنگامی که وزیر امور خارجه در حال بیان آن سخنان بود هرگز تصور نمیکرد گفتن جملهای بدیهی درباره آنکه در ایران پولشویی وجود دارد این گونه سبب برآشفتگی جناح تندرو شود، به طوری که خواستار برخورد قضایی با او شوند!
حقیقت آن است که آنچه ظریف به اشاره از آن گفته است تنها و تنها بخش کوچکی از واقعیتی تلخ است که تمامی معترضان به او نیز به خوبی از آن آگاه هستند اما مشخص نیست به چه دلیل با حساسیتی بی معنا این بار دلواپس سخنان ظریف شدهاند. با نگاهی به پروندههای قضایی معروف در یک دهه اخیر میتوان به سادگی رد پای موضوع پولشویی را در بخش بزرگی از پروندههای معروف مفاسد اقتصادی یافت؛ این موضوع آنقدر واضح است که حتی تلویزیون ایران که به محافظهکاری و سانسور هم مشهور است در یکی از بهترین ساعتهای خود سریالی را با موضوع پولشویی در حال پخش دارد و پخش سریالی با این مضمون هم هیچ حساسیتی را حداقل تا امروز برنيانگیخته است.
به نظر میآید دلواپسانی که امروز دلواپس پولشوها شدهاند و نقش وکیل مدافع آنان را بازی میکنند خود به خوبی به این نکته آگاه هستند که موضوع پولشویی موضوعی نیست که بتوان آن را کتمان کرد که اگر این چنین بود چند سال پیش مجلسی که اکثریت آن را همین اصولگرایان تشکیل داده بودند قوانینی هر چند ناقص برای مقابله با این موضوع به تصویب نمیرساند. پس علت این حساسیت و دلواپسی تازه چیست؟ برای پاسخ به این پرسش میتوان سه احتمال را مدنظر قرار داد:
1ـ احتمال نخست رقابتهای سیاسی و نگاه جناحی به موضوع است؛ به این معنا که اگر همین گفته ظریف را فردی مثل احمد توکلی که ذیل جریان اصولگرا فعالیت میکند گفته بود احتمالا بسیاری از آنان که به وزیر امور خارجه معترض شدهاند توکلی را به دلیل پیگیری موضوع پولشویی که مسئلهای اساسی در پروندههای فساد اقتصادی است مورد تشویق قرار داده بودند.
2ـ احتمال دوم به این موضوع بازمیگردد که برخی تصور میکردند با اعلام مخالفت شورای نگهبان با لوایح FATF و همچنین احتمال رد آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام دیگر مقامات ارشد دولتی از اظهارنظر رسمی در این خصوص چشمپوشی کرده و حداقل در محافل علنی مسائل مرتبط با آن همچون پولشویی را مطرح نخواهند کرد. انتشار سخنان فردی مانند جواد ظریف که کمتر در حوزه مسائل داخلی اظهارنظر صریح دارد در این موضوع محاسبات جناح مقابل را به هم ریخت و همین موضوع سبب افزایش حساسیتها شده است.
3ـ و احتمال سوم که کمتر از آن سخن به میان آمده است نگاهی معطوف به انتخابات1400 است. به این معنا که اصولگرایان در تلاش هستند تا تمامی چهرههایی که در دولت روحانی هنوز اندک اعتباری در جامعه دارند را از صحنه سیاسی حذف کنند و باید ریشه مخالفتهای تند و تیز اخیر با سخن بدیهی ظریف را در همین موضوع دانست که او میتواند یکی از نامزدهای بالقوه انتخابات1400 باشد و تخریبش واجب است!