داریوش احمدیان
گروه جامعه: درباره ناهنجاریهای موجود در شهرهای ایران، این جمله را با بیانهای مختلف بسیار شنیدهایم کهدشمنان با طراحیهای مختلف قصد دارند مفاسد اخلاقی را گسترش دهند. آخرین نمونه از این دست اظهارنظرها هم متعلق به امام جمعه مشهد است که درتریبون نماز جمعه مشهد، دلواپس بدحجابی و مفاسد اخلاقی در قم شده اند اما آیا به واقع دشمنان پشت این قضیه هستند یا یک جای کار خودمان دارد لنگ میزند؟ سادهترین کار این است که پشت لفظ دشمن پنهان شویم و از کم کاریهای خود سخنی به میان نیاوریم یا اگر کمی بخواهیم لطف کنیم به جای دشمن دولتها را نشانه برویم و بگوییم که علت این چنین موضوعاتی ضعف عملکرد دولتها در حوزه فرهنگ است.
همه این رفتارهای فرافکنانه را میتوان برای فرار از پاسخگویی نسبت به عملکردمان انجام داد اما بالاخره یک روزی باید به این سئوال پاسخ داد که چه شد بعد از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب و تشکیل حکومتی دینی به جای اینکه موضوعاتی از این قبیل رو به بهبودی برود ماجرا برعکس شده است و به عنوان مثال پوشش در جامعه ایرانی به این سو رفته است؟ یا چه شد در شهر قم که مرکز حضور روحانیت است چنین وضعیتی را شاهدیم که چند سالی است، عدهای از خود روحانیون محترم دلواپسش شدهاند؟
پیش از پاسخ به این سئوالات میتوانیم فرضیهای که بر اساس آن این سخنان مطرح شده است و قم را به شکل ویژهای در آورده است زیر سئوال ببریم. آیا واقعا وضعیت مفاسد اجتماعی در شهر قم آماری عجیب و غریب و بالاتر از دیگر نقاط کشور دارد؟ وقتی به آمارهای نیروی انتظامی و مشاهدات عینی مراجعه میکنیم به این نتیجه میرسیم که وضعیت قم در این قبیل موارد تفاوتی با دیگر نقاط مملکت ندارد و شاید علت آنکه نمود بیشتری دارد این باشد توقعی که از مردمان شهری مانند قم میرود نسبت به دیگران بیشتر است. اینکه تا چه حد چنین توقعات نابجا و بیمبنا و همچنین این مرزبندی شهرها به مذهبی و غیر مذهبی غلط و مضر است بحث دیگری است که میتوان در جای دیگری از آن گفت.
حال برگردیم به همان پرسش اساسی که ابتدا مطرح شد که نه فقط در خصوص قم بلکه درباره سایر شهرها هم صدق میکند. شاید بتوان یکی از مهمترین دلایل تغییر در نوع انتخاب پوشش در جامعه ایرانی را عکسالعمل مردم به عدم احترام به حق انتخابشان دانست. آدمی به شکل فطری انتخابگری را میپسندد و از اجبار گریزان است. آنها که با نیت خیر و بدون توجه به این موضوع مهم مسیر تصمیمگیری در خصوص پوشش را در ابتدای انقلاب تغییر دادند و مسیر را از الزامِ پوشش رسمی تنها در نهادهای دولتی به سمت اجبار در نوع پوشش در متن جامعه برگرداندند شاید هیچ گاه در مخیلهشان هم نمیگنجید که روزی فرا برسد در جامعهای که قرار است دین در آن حاکم باشد برخی زنان این سرزمین برای خرید مانتویی که پوشیده باشد به دلیل کمیاب بودنش دچار مشکل شوند و برخی دیگر از زنان هم به واسطه انتخاب نوعی از پوشش که به مذاق برخی خوش نمیآید باید هر لحظه از احتمال ارشاد شدن توسط پلیس دچار اضطراب باشند.
این وضعیت امروزِ نه فقط قم بلکه همه جامعه ایرانی است. وضعیتی که در آن هر دوسوی ماجرا ناراضیاند. خوب است آنان که مسبب چنین وضعیتی هستند به جای فرافکنی پاسخگوی عملکرد خود باشند یا حداقل تغییری در نگاهشان به جامعه بدهند و اشتباهات گذشته را اصلاح کنند تا شاید در نسلهای بعد شاهد چنین مشکلاتی نباشیم.