تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۴ ساعت ۱۶:۳۱
کد مطلب : ۱۲۴۱۶۱
موضوعات اثر گذار بر انتخابات پیش رو
اثر دونالد ترامپ بر انتخابات آینده ایران
محمد توکلی
بر خلاف گفته رییس جمهور روحانی در نشست خیری اخیر درباره نفی تاثیر برگزیده شدن ترامپ بر انتخابات96 واقعیات صحنه ما را به این سو رهنمون می‌کند که یکی از مهمترین موضوعات اثر گذار بر انتخابات پیش روی ریاست جمهوری ایران و نحوه انتخاب مردم برگزیده شدن‌ترامپ در آن سوی آّب هاست. حضور شخصی با مشخصات‌ترامپ که ظاهرا ماجراجو و غیر قابل پیش بینی است در راس هیئت حاکمه ایالات متحده باعث تاثیرات غیر قابل انکاری بر انتخابات ایران خواهد بود. برای فهم دقیق‌تر این تاثیر می‌بایست ابتدا نوع مواجهه ایران و امریکا در این سالها را بررسی کنیم.
رابطه دو کشور از چهار دهه پیش به این سو رابطه‌ای خصمانه بوده است. این خصومت متقابل به حدی رسیده است که حتی امکان مذاکره بین دو کشور نیز وجود نداشته است. پس از انتخابات92 و با حضور میانه روها در قدرت شاهد نوعی تغییر کمرنگ در نگاه ایران به ایالات متحده بوده ایم. این تغییر لزوما به معنای نگاهی آشتی جویانه یا از سر اعتماد نبوده است بلکه دو سوی ماجرا یعنی هم ایران پس از انتخابات92 و هم امریکا پس از انتخاب اوباما به این نتیجه مشترک رسیدند که اختلاف را می‌بایست پای میز مذاکره حل کرد نه در پشت‌تریبون ها.
همین نگاه باعث آن شد که در اواخر دی ماه پارسال ایران و امریکا به عنوان دو نقش آفرین اصلی پرونده هسته‌ای بر روی برجام به توافق برسند. حال پرسش اساسی در حوزه روابط ایران و امریکا این است که با ورود دونالد‌ترامپ و نگاه خاصی که به سیاست خارجی دارد تکلیف برجام چه خواهد شد؟ آن طور که مسئولان ایرانی تاکید می‌کنند برجام توافقی فراتر از دو کشور بوده است و مورد تایید جامعه بین الملل است و امکان ندارد که به واسطه عدم تمایل افراد تازه به قدرت رسیده در ایالات متحده کنار گذاشته شود.
این سخن مقامات ایرانی نکته درستی است که مورد تایید سایر طرف‌های برجام نیز قرار گرفته است اما مشکل اساسی آن است که ایالات متحده می‌تواند بدون آنکه به توافق آسیب مستقیمی وارد کند با وضع تحریم‌ها در سایر حوزه‌ها ایران را از استفاده از فضای پسا برجام محروم سازد. این مسئله نکته‌ای است که بارها از سوی مسئولان دولت روحانی به شکل مستقیم و غیر مستقیم بر آن تاکید شده است که حل و فصل پرونده هسته‌ای به معنای پایان ماجرا نیست.
ترامپ با درک عدم تمایل برخی تصمیم گیران در ایران به مذاکره در سایر حوزه‌ها قصد دارد با افزایش فشارها در همان حوزه هایی که فعلا غیر قابل مذاکره است کشورمان را دچار فشارهای فزاینده‌ای کند. اگر این فرضیه را بپذیریم که راه حل اساسی برای مواجهه با این فشار محتمل همان مدل برجام در سایر پرونده‌های باز بین ایران و ایالات متحده است آنگاه تاثیر انتخاب‌ترامپ بر انتخابات96 را بهتر درک خواهیم کرد.
حسن روحانی که به واسطه تجربیات طولانی اش در عرصه دیپلماسی به «شیخ دیپلمات» مشهور شده است به همراه تیم سیاست خارجی کارآمدش که بارها از سوی مقامات ارشد نظام مورد تایید قرار گرفته‌اند بهترین گزینه برای مواجه شدن با‌ترامپ است. روحانی با تجربه گرانسنگ و موفقی مثل حل و فصل پرونده هسته‌ای که مدت زمانی طولانی به دلیل بی کفایتی مسئولان سابق مذاکرات فشارهای شدیدی را بر مردم حاضر در متن جامعه وارد کرده بود نشان داده است که راه مواجهه با پرونده‌های اختلافی را به خوبی بلد است و می‌تواند همزمان با احقاق حقوق ملت و رعایت عزت ملی فشارها را نیز کاهش دهد.
از بعد دیگر روحانی شخصیتی امنیتی است و با سابقه طولانی اش در مهمترین نهاد امنیتی کشور و همینطور همراهی نزدیکش با مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران دفاع هشت ساله در سطوح عالی نظامی می‌تواند در صورتی که‌ترامپِ غیر قابل پیش بینی انتخابی غیر از میز مذاکره را نیز در دستور کار خود قرار دهد وضعیت را به بهترین شکل مدیریت کند. حتی اگر رییس جمهور فعلی را قبول نداشته باشیم یا به برخی رفتارهایش در حوزه سیاست داخلی ایرادهایی وارد بدانیم یا در نگاهمان میزان موفقیتش در حوزه اقتصادی ناکافی بوده باشد هم به واسطه حضور فردی مثل‌ترامپ در سوی مقابل منطقی‌ترین انتخاب در شرایط حاضرحسن روحانی است.
بر خلاف گفته رییس جمهور روحانی در نشست خیری اخیر درباره نفی تاثیر برگزیده شدن ترامپ بر انتخابات96 واقعیات صحنه ما را به این سو رهنمون می‌کند که یکی از مهمترین موضوعات اثر گذار بر انتخابات پیش روی ریاست جمهوری ایران و نحوه انتخاب مردم برگزیده شدن‌ترامپ در آن سوی آّب هاست. حضور شخصی با مشخصات‌ترامپ که ظاهرا ماجراجو و غیر قابل پیش بینی است در راس هیئت حاکمه ایالات متحده باعث تاثیرات غیر قابل انکاری بر انتخابات ایران خواهد بود. برای فهم دقیق‌تر این تاثیر می‌بایست ابتدا نوع مواجهه ایران و امریکا در این سالها را بررسی کنیم.
رابطه دو کشور از چهار دهه پیش به این سو رابطه‌ای خصمانه بوده است. این خصومت متقابل به حدی رسیده است که حتی امکان مذاکره بین دو کشور نیز وجود نداشته است. پس از انتخابات92 و با حضور میانه روها در قدرت شاهد نوعی تغییر کمرنگ در نگاه ایران به ایالات متحده بوده ایم. این تغییر لزوما به معنای نگاهی آشتی جویانه یا از سر اعتماد نبوده است بلکه دو سوی ماجرا یعنی هم ایران پس از انتخابات92 و هم امریکا پس از انتخاب اوباما به این نتیجه مشترک رسیدند که اختلاف را می‌بایست پای میز مذاکره حل کرد نه در پشت‌تریبون ها.
همین نگاه باعث آن شد که در اواخر دی ماه پارسال ایران و امریکا به عنوان دو نقش آفرین اصلی پرونده هسته‌ای بر روی برجام به توافق برسند. حال پرسش اساسی در حوزه روابط ایران و امریکا این است که با ورود دونالد‌ترامپ و نگاه خاصی که به سیاست خارجی دارد تکلیف برجام چه خواهد شد؟ آن طور که مسئولان ایرانی تاکید می‌کنند برجام توافقی فراتر از دو کشور بوده است و مورد تایید جامعه بین الملل است و امکان ندارد که به واسطه عدم تمایل افراد تازه به قدرت رسیده در ایالات متحده کنار گذاشته شود.
این سخن مقامات ایرانی نکته درستی است که مورد تایید سایر طرف‌های برجام نیز قرار گرفته است اما مشکل اساسی آن است که ایالات متحده می‌تواند بدون آنکه به توافق آسیب مستقیمی وارد کند با وضع تحریم‌ها در سایر حوزه‌ها ایران را از استفاده از فضای پسا برجام محروم سازد. این مسئله نکته‌ای است که بارها از سوی مسئولان دولت روحانی به شکل مستقیم و غیر مستقیم بر آن تاکید شده است که حل و فصل پرونده هسته‌ای به معنای پایان ماجرا نیست.
ترامپ با درک عدم تمایل برخی تصمیم گیران در ایران به مذاکره در سایر حوزه‌ها قصد دارد با افزایش فشارها در همان حوزه هایی که فعلا غیر قابل مذاکره است کشورمان را دچار فشارهای فزاینده‌ای کند. اگر این فرضیه را بپذیریم که راه حل اساسی برای مواجهه با این فشار محتمل همان مدل برجام در سایر پرونده‌های باز بین ایران و ایالات متحده است آنگاه تاثیر انتخاب‌ترامپ بر انتخابات96 را بهتر درک خواهیم کرد.
حسن روحانی که به واسطه تجربیات طولانی اش در عرصه دیپلماسی به «شیخ دیپلمات» مشهور شده است به همراه تیم سیاست خارجی کارآمدش که بارها از سوی مقامات ارشد نظام مورد تایید قرار گرفته‌اند بهترین گزینه برای مواجه شدن با‌ترامپ است. روحانی با تجربه گرانسنگ و موفقی مثل حل و فصل پرونده هسته‌ای که مدت زمانی طولانی به دلیل بی کفایتی مسئولان سابق مذاکرات فشارهای شدیدی را بر مردم حاضر در متن جامعه وارد کرده بود نشان داده است که راه مواجهه با پرونده‌های اختلافی را به خوبی بلد است و می‌تواند همزمان با احقاق حقوق ملت و رعایت عزت ملی فشارها را نیز کاهش دهد.
از بعد دیگر روحانی شخصیتی امنیتی است و با سابقه طولانی اش در مهمترین نهاد امنیتی کشور و همینطور همراهی نزدیکش با مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران دفاع هشت ساله در سطوح عالی نظامی می‌تواند در صورتی که‌ترامپِ غیر قابل پیش بینی انتخابی غیر از میز مذاکره را نیز در دستور کار خود قرار دهد وضعیت را به بهترین شکل مدیریت کند. حتی اگر رییس جمهور فعلی را قبول نداشته باشیم یا به برخی رفتارهایش در حوزه سیاست داخلی ایرادهایی وارد بدانیم یا در نگاهمان میزان موفقیتش در حوزه اقتصادی ناکافی بوده باشد هم به واسطه حضور فردی مثل‌ترامپ در سوی مقابل منطقی‌ترین انتخاب در شرایط حاضرحسن روحانی است.
