تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۸/۰۸ ساعت ۰۹:۵۵
کد مطلب : ۵۹۳۷۳
گزارشي از اين روزهاي دمشق؛
«آرزوی‌صلح»سوري‌ها چه‌زمان تحقق مي‌يابد؟
یکی از بخش های طرح توسعه شهری که به "بالا شهر" مشهور شده، یک شهر بازی است
گروه بين‌الملل: لینا سنجاب خبرنگار بی بی سی، در دمشق در گزارشي نوشت: دمر یکی از محلات حومه شهر دمشق است که از زد و خوردهای چند سال اخیر در داخل و اطراف پایتخت سوریه آسیب ندیده است. عالیه، ساکن یکی از ساختمان‌های چهار طبقه این محله در آغاز شورش و ناآرامی های سوریه از پنجره خود بمباران و گلوله باران سایر محلات شهر توسط نیروهای دولتی را که در بلندی های جبل قاسیون مستقر بودند می توانست به خوبی ببینند.
اما از اوایل تابستان امسال آنچه او از پنجره های خانه خود می بیند کاملا تغییر کرده است. منظره ای که امروزه می بیند یک پارک بازی بزرگ و مراکز خرید و تفریحی جدیدی است که "بالا شهر" نام گرفته است. گفته می شود که ماهر برادر کوچکتر بشار اسد که در سوریه همه از او می ترسند، سرمایه گذار اصلی این طرح توسعه شهری است که هزینه آن ۳۵ میلیون دلار تخمین زده می شود. این طرح درست در زمانی اجرا شد که نیمی از جمعیت ۲۲ میلیونی سوریه آواره شده و بیش از نیمی از مردم در فقر زندگی می کنند.
خیابانهایی که به محله "بالا شهر" منتهی می شوند به خاطر رفت و آمد اتومبیل های لوکس و گران قیمت همیشه ترافیک سنگینی دارد و چراغ های رنگارنگ این محله هیچگاه مثل سایر بخش های شهر دمشق که برق آنها قطع می شود خاموش نمی شوند. عالیه می گوید: "اکثر کسانی که به این شهر بازی می روند فقط این وسایل را تماشا می کنند چون به حد کافی پول ندارند که چنین هزینه های لوکسی را بپردازند." با وجودی که برخی از مردم دمشق از اجرای این پروژه استقبال می کنند ولی اکثر مردم به شدت ناراضی اند.
با فاصله کمی از "بالا شهر" و در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده که شورشیان هر روزه از آنجا مناطق مرکزی پایتخت را خمپاره باران می کنند. اقلیت های مذهبی ساکن منطقه غوطه به شدت در مورد احتمال پیشروی گروه دولت اسلامی ( داعش) نگرانند. چند هفته پیش پس از هشدارهای شبه نظامیان طرفدار حکومت سوریه موسوم به نیروی دفاع ملی، مبنی بر احتمال پیشروی نیروهای داعش، اکثر ساکنان دو روستای دوخانی و دوایله از این مناطق گریختند اما پس از تضمین هایی که ارتش سوریه به آنها داد همه به روستاهای خود برگشتند و وقتی به خانه های خود رسیدند متوجه شدند که همه اموال آنها حتی مبلمان خانه هایشان به سرقت رفته است!
کسانی که اموال آنها به سرقت رفته می گویند شکی ندارند که نفرات شبه نظامیان ... اموال آنها را ربوده‌اند ولی از هر گونه برخورد و رویارویی با این دسته های مسلح می‌ترسند. از مدتها پیش اين شبه نظامیان متهم شده اند که در مناطقی که کنترل آن را از مخالفان پس می گیرند اموال مردم را غارت کرده و این اشیا را در بازار می فروشند. به خاطر اینکه اکثر مناطق تحت کنترل مخالفان سنی نشین هستند بعد از مدتی محل فروش این اشیا دزدی "بازار سنی ها" نام گرفت. ولی اکنون به نظر می رسد که نه فقط سنی ها بلکه سایر اقلیت های مذهبی و حتی طرفداران حکومت سوریه نیز از غارت اموالشان توسط این شبه نظامیان در امان نیستند.
یکی از ساکنان شهر دمشق با اشاره به شبه نظامیان طرفدار حکومت می گوید: "در مناطق تحت کنترل حکومت یک فرماندهی واحد وجود ندارد و مجموعه از گروههای مسلح شبه مافیایی براین مناطق حکومت می کنند. عده ای مسلح از راه می رسند و به عنوان به اصطلاح محافظان محله در آنجا حکومت می کنند. به میل خودشان قانون وضع می کنند و هر وقتی که بخواهند قوانین را نقض می کنند، آنهم در کشوری که به حد کافی بی قانون و ناامن است."
قشر متمول تازه ای در سوریه در حال شکل گیری است که اکثر آنها جنگ سالارانی هستند که از طریق حق حساب گرفتن، دزدی و یا آدم ربایی به ثروت کلانی رسیده اند. به اعتقاد بسیاری، قدرتمند شدن این گروه نشان می دهد که دولت دیگر قادر به کنترل گروههای شبه نظامی وابسته به خود هم نیست. یکی از ساکنان شهر دمشق می گوید:"ما سابقا فکر می کردیم که حکومت آگاهانه این کار را می کند و به این شکل قصد دارد مخالفان و منتقدان خود را بترساند اما امروز مشکل این است که رفتار وحشیانه این گروهها، طرفداران حکومت و حتی خود علوی‌ها را نیز شامل می شود."
اقلیت های مذهبی معتقدند که حکومت دیگر قادر به محافظت از آنها نیست. در بسیاری از مناطق که گروههای تندرو به آنجا حمله کرده اند پس از عقب نشینی ارتش سوریه ساکنان آن منطقه مجبور شده اند به تنهایی از خود محافظت کنند. چندی پیش تظاهراتی در برابر ساختمان رادیو تلویزیون دولتی سوریه در شهر دمشق برگزار شد. اکثر شرکت کنندگان که طرفدار و حامی رژیم بودند از حکومت خواستند که برای معاوضه اسرا با شورشیان مذاکره کند.
ماه گذشته و قبل از انتشار ویدیوی گروه دولت اسلامی (داعش) که در آن کشتار بیش از ۲۵۰ سرباز سوری اسیر نشان داده می شد، یک کارزار تبلیغاتی در دمشق به راه افتاد که از حکومت می خواست قبل از کشته شدن این اسرا یا برای آزادی آنها اقدام کند و یا با شورشیان مذاکره کند. هر روز تعداد بیشتری از علوی هایی که اعضای خانواده خود را در این نبردها از دست می دهند، این گفته را تکرار می کنند: "گورها برای ما و قصرها برای آنها."
این احساس نارضایتی حتی پس از حملات هوایی آمریکا به مواضع گروه دولت اسلامی در خاک سوریه ادامه دارد. حکومت سوریه که متهم شده بود به طور عمدی و آگاهانه از اواسط سال ۲۰۱۳ تا اواسط ۲۰۱۴ به مواضع گروه داعش حمله نمی کند، حملات اخیر آمریکا را یک پیروزی توصیف کرده است. هر چند مقامات آمریکایی با صراحت اعلام کرده اند که برای انجام این عملیات با سوریه هیچ هماهنگی صورت نگرفته است. با این همه یک گرایش بسیار قوی در میان مردم سوریه وجود دارد که راه حل اصلی همه مشکلات را پایان دادن به جنگ می‌داند.
شایعات فراوانی پخش شده که ایران، حامی اصلی حکومت اسد، ممکن است مواضع خود را در مورد راه حل های بحران سوریه تغییر دهد. گفته می شود که یکی از مقامات ایران اخیرا با پیشنهادات آن کشور به ریاض و سپس دمشق سفر کرد. با وجودی که جزییات بیشتری در این مورد روشن نشده ولی از هم اکنون می توان تغییراتی را در شهر دمشق دید. حافظ مخلوف پسر خاله بشار اسد و فرمانده یکی از مخوف ترین شاخه های دستگاه امنیتی سوریه، از مقام خود اخراج شده و برخی از گزارش های تایید نشده می گویند که از سوریه رفته است.
برخی از منابع در سوریه گمان می زنند که حکومت ایران ممکن است به دنبال توافقی مثل مورد کناره گیری نوری مالکی از نخست‌وزیری عراق باشد. در آن مورد حکومت ایران پذیرفت که نوری مالکی از مقام نخست وزیری کناره گیری کند به شرط آنکه به جای او یک سیاستمدار شیعه از احزاب مورد حمایت ایران که در عین حال مورد پسند کردها و سنی ها هم باشد روی کار بیاید.
در مقابل این معامله مالکی به مقام یکی از سه معاون ریاست جمهوری منصوب شد که یک مقام تشریفاتی است و علاوه بر مصونیت سیاسی و قضایی تضمین های امنیتی دیگری هم دارد. اگر چنین طرحی هم در سوریه اجرا شود ممکن است بشار اسد و سایر مقامات ارشد حکومت از مقام خود کناره گیری کنند ولی ساختارهای نظامی و امنیتی کشور دست نخورده باقی بمانند. اکثر مردم سوریه چه طرفداران حکومت و چه حامیان مخالفان، خواهان پایان جنگ هستند اما فقط مصالحه ای که از اقدامات تلافی جویانه و انتقام گیری جلوگیری کرده و مسئولان جنایت های جنگی را به عدالت تحویل دهد خواهد توانست آرامش را به سوریه بازگرداند.
اما از اوایل تابستان امسال آنچه او از پنجره های خانه خود می بیند کاملا تغییر کرده است. منظره ای که امروزه می بیند یک پارک بازی بزرگ و مراکز خرید و تفریحی جدیدی است که "بالا شهر" نام گرفته است. گفته می شود که ماهر برادر کوچکتر بشار اسد که در سوریه همه از او می ترسند، سرمایه گذار اصلی این طرح توسعه شهری است که هزینه آن ۳۵ میلیون دلار تخمین زده می شود. این طرح درست در زمانی اجرا شد که نیمی از جمعیت ۲۲ میلیونی سوریه آواره شده و بیش از نیمی از مردم در فقر زندگی می کنند.
خیابانهایی که به محله "بالا شهر" منتهی می شوند به خاطر رفت و آمد اتومبیل های لوکس و گران قیمت همیشه ترافیک سنگینی دارد و چراغ های رنگارنگ این محله هیچگاه مثل سایر بخش های شهر دمشق که برق آنها قطع می شود خاموش نمی شوند. عالیه می گوید: "اکثر کسانی که به این شهر بازی می روند فقط این وسایل را تماشا می کنند چون به حد کافی پول ندارند که چنین هزینه های لوکسی را بپردازند." با وجودی که برخی از مردم دمشق از اجرای این پروژه استقبال می کنند ولی اکثر مردم به شدت ناراضی اند.
با فاصله کمی از "بالا شهر" و در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده که شورشیان هر روزه از آنجا مناطق مرکزی پایتخت را خمپاره باران می کنند. اقلیت های مذهبی ساکن منطقه غوطه به شدت در مورد احتمال پیشروی گروه دولت اسلامی ( داعش) نگرانند. چند هفته پیش پس از هشدارهای شبه نظامیان طرفدار حکومت سوریه موسوم به نیروی دفاع ملی، مبنی بر احتمال پیشروی نیروهای داعش، اکثر ساکنان دو روستای دوخانی و دوایله از این مناطق گریختند اما پس از تضمین هایی که ارتش سوریه به آنها داد همه به روستاهای خود برگشتند و وقتی به خانه های خود رسیدند متوجه شدند که همه اموال آنها حتی مبلمان خانه هایشان به سرقت رفته است!
کسانی که اموال آنها به سرقت رفته می گویند شکی ندارند که نفرات شبه نظامیان ... اموال آنها را ربوده‌اند ولی از هر گونه برخورد و رویارویی با این دسته های مسلح می‌ترسند. از مدتها پیش اين شبه نظامیان متهم شده اند که در مناطقی که کنترل آن را از مخالفان پس می گیرند اموال مردم را غارت کرده و این اشیا را در بازار می فروشند. به خاطر اینکه اکثر مناطق تحت کنترل مخالفان سنی نشین هستند بعد از مدتی محل فروش این اشیا دزدی "بازار سنی ها" نام گرفت. ولی اکنون به نظر می رسد که نه فقط سنی ها بلکه سایر اقلیت های مذهبی و حتی طرفداران حکومت سوریه نیز از غارت اموالشان توسط این شبه نظامیان در امان نیستند.
یکی از ساکنان شهر دمشق با اشاره به شبه نظامیان طرفدار حکومت می گوید: "در مناطق تحت کنترل حکومت یک فرماندهی واحد وجود ندارد و مجموعه از گروههای مسلح شبه مافیایی براین مناطق حکومت می کنند. عده ای مسلح از راه می رسند و به عنوان به اصطلاح محافظان محله در آنجا حکومت می کنند. به میل خودشان قانون وضع می کنند و هر وقتی که بخواهند قوانین را نقض می کنند، آنهم در کشوری که به حد کافی بی قانون و ناامن است."
قشر متمول تازه ای در سوریه در حال شکل گیری است که اکثر آنها جنگ سالارانی هستند که از طریق حق حساب گرفتن، دزدی و یا آدم ربایی به ثروت کلانی رسیده اند. به اعتقاد بسیاری، قدرتمند شدن این گروه نشان می دهد که دولت دیگر قادر به کنترل گروههای شبه نظامی وابسته به خود هم نیست. یکی از ساکنان شهر دمشق می گوید:"ما سابقا فکر می کردیم که حکومت آگاهانه این کار را می کند و به این شکل قصد دارد مخالفان و منتقدان خود را بترساند اما امروز مشکل این است که رفتار وحشیانه این گروهها، طرفداران حکومت و حتی خود علوی‌ها را نیز شامل می شود."
اقلیت های مذهبی معتقدند که حکومت دیگر قادر به محافظت از آنها نیست. در بسیاری از مناطق که گروههای تندرو به آنجا حمله کرده اند پس از عقب نشینی ارتش سوریه ساکنان آن منطقه مجبور شده اند به تنهایی از خود محافظت کنند. چندی پیش تظاهراتی در برابر ساختمان رادیو تلویزیون دولتی سوریه در شهر دمشق برگزار شد. اکثر شرکت کنندگان که طرفدار و حامی رژیم بودند از حکومت خواستند که برای معاوضه اسرا با شورشیان مذاکره کند.
ماه گذشته و قبل از انتشار ویدیوی گروه دولت اسلامی (داعش) که در آن کشتار بیش از ۲۵۰ سرباز سوری اسیر نشان داده می شد، یک کارزار تبلیغاتی در دمشق به راه افتاد که از حکومت می خواست قبل از کشته شدن این اسرا یا برای آزادی آنها اقدام کند و یا با شورشیان مذاکره کند. هر روز تعداد بیشتری از علوی هایی که اعضای خانواده خود را در این نبردها از دست می دهند، این گفته را تکرار می کنند: "گورها برای ما و قصرها برای آنها."
این احساس نارضایتی حتی پس از حملات هوایی آمریکا به مواضع گروه دولت اسلامی در خاک سوریه ادامه دارد. حکومت سوریه که متهم شده بود به طور عمدی و آگاهانه از اواسط سال ۲۰۱۳ تا اواسط ۲۰۱۴ به مواضع گروه داعش حمله نمی کند، حملات اخیر آمریکا را یک پیروزی توصیف کرده است. هر چند مقامات آمریکایی با صراحت اعلام کرده اند که برای انجام این عملیات با سوریه هیچ هماهنگی صورت نگرفته است. با این همه یک گرایش بسیار قوی در میان مردم سوریه وجود دارد که راه حل اصلی همه مشکلات را پایان دادن به جنگ می‌داند.
شایعات فراوانی پخش شده که ایران، حامی اصلی حکومت اسد، ممکن است مواضع خود را در مورد راه حل های بحران سوریه تغییر دهد. گفته می شود که یکی از مقامات ایران اخیرا با پیشنهادات آن کشور به ریاض و سپس دمشق سفر کرد. با وجودی که جزییات بیشتری در این مورد روشن نشده ولی از هم اکنون می توان تغییراتی را در شهر دمشق دید. حافظ مخلوف پسر خاله بشار اسد و فرمانده یکی از مخوف ترین شاخه های دستگاه امنیتی سوریه، از مقام خود اخراج شده و برخی از گزارش های تایید نشده می گویند که از سوریه رفته است.
برخی از منابع در سوریه گمان می زنند که حکومت ایران ممکن است به دنبال توافقی مثل مورد کناره گیری نوری مالکی از نخست‌وزیری عراق باشد. در آن مورد حکومت ایران پذیرفت که نوری مالکی از مقام نخست وزیری کناره گیری کند به شرط آنکه به جای او یک سیاستمدار شیعه از احزاب مورد حمایت ایران که در عین حال مورد پسند کردها و سنی ها هم باشد روی کار بیاید.
در مقابل این معامله مالکی به مقام یکی از سه معاون ریاست جمهوری منصوب شد که یک مقام تشریفاتی است و علاوه بر مصونیت سیاسی و قضایی تضمین های امنیتی دیگری هم دارد. اگر چنین طرحی هم در سوریه اجرا شود ممکن است بشار اسد و سایر مقامات ارشد حکومت از مقام خود کناره گیری کنند ولی ساختارهای نظامی و امنیتی کشور دست نخورده باقی بمانند. اکثر مردم سوریه چه طرفداران حکومت و چه حامیان مخالفان، خواهان پایان جنگ هستند اما فقط مصالحه ای که از اقدامات تلافی جویانه و انتقام گیری جلوگیری کرده و مسئولان جنایت های جنگی را به عدالت تحویل دهد خواهد توانست آرامش را به سوریه بازگرداند.
