انتظار از دومین نمایشگاه مجازی کتاب

مرتضی زینعلی، مدیر نشر جامعه‌نگر درخصوص تجربه‌های خود از شرکت در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب و همچنین پیشنهادهایی برای بهبود مشکلات در دومین نمایشگاه مجازی کتاب گفت: در حالی که قرار است دومین نمایشگاه مجازی کتاب برگزار شود، هنوز شاهد حرکت رو به جلویی درخصوص آن نبوده‌ایم. پلتفرمی که پارسال برای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب بوده، امسال هم هست و من، به عنوان ناشر تغییری در آن ندیده‌ام.

او در عین حال بیان کرد: این در حالی است که در حوزه آی‌تی و تجارت الکترونیک باید سایت‌ها و پلتفرم‌ها هر روز نسبت به روزهای قبل کاربرپسندتر شوند؛ هم برای ناشر و هم برای مخاطب. ضعف‌هایی را که سال گذشته در پلتفرم نمایشگاه مجازی کتاب وجود داشت، بنا بر این‌که تجربه اول بود، پذیرفتیم. اما امیدوار بودیم که آن مشکلات امسال حل شده باشد، ولی به هر حال تا این لحظه ندیده‌ام که آپدیتی نسبت به پارسال صورت گرفته باشد.
این ناشر سپس با اشاره به وضعیت مخاطبان در مواجهه با نمایشگاه مجازی کتاب اظهار کرد: سال گذشته برای مخاطبان پیدا کردن ناشران و کتاب‌ها راحت نبود. ما ناشران هم سال گذشته معضل بزرگی داشتیم، آن هم این‌که باید سفارش‌ها را جداگانه پرینت می‌گرفتیم و ارسال می‌کردیم و فرآیندی که باید انجام می‌شد، انرژی‌بر و زمان‌بر بود. و به همین علت، سفارش‌ها با تاخیر به دست مخاطبان می‌رسید. در حالی که می‌شد خریدها به صورت تجمیعی ارسال شوند. و به نظر می‌رسد که تا این لحظه هم این مشکل حل نشده است.

زینعلی همچنین به ضرورت برگزاری این رویداد اشاره و بیان کرد: به طور کلی، برگزاری این نمایشگاه نیاز روز است. این کار باید صورت بگیرد و تداوم پیدا کند. در عین حال، سایت و پلتفرم برگزاری هم برای ناشران و هم برای مخاطبان می‌تواند بهتر و کابرپسندتر شود. و انتظار داریم که استفاده از پلتفرم نمایشگاه مجازی کتاب برای ناشران و مخاطبان راحت‌تر شود تا خروجی خوبی حاصل شود.

او در ادامه درباره نقاط مغفول‌مانده در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، با توجه به ظرفیت فضای مجازی یا تجربه کشورهای دیگر نیز گفت: این رویداد سال قبل نشست‌هایی هم در حاشیه داشت که امسال هم احتمالا خواهد داشت. اما هدفمند بودن این برنامه‌ها می‌تواند مهم و قابل توجه باشد. امسال بخش عمده نمایشگاه فرانکفورت به صورت آنلاین و مجازی برگزار شد که می‌شود از آن‌ها الگو گرفت و با توجه به نیاز، بومی‌سازی کرد.

مرتضی زینعلی همچنین با بیان این‌که مهم‌ترین عاملی که باید به آن توجه کرد، بحث نیازسنجی است، اظهار کرد: باید ببینیم نیاز روز ناشران چیست؛ برنامه‌ریزی‌هایی که در این حوزه صورت می‌گیرد، باید بر اساس نیاز ناشران باشد. با این حال، تا حالا از من به عنوان ناشر کسی سوال نکرده، اما اگر تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد، می‌تواند خیلی مفید باشد. بهتر است این برنامه‌های حاشیه‌ای هم که بر روی آن‌ها انرژی یا زمان گذاشته می‌شود، منطبق با نیازهای اهالی صنعت نشر باشد.

مدیر نشر دانشگاهی جامعه‌نگر افزود: از زمانی که شیوع ویروس کرونا آغاز شد، صحبت از این بود که هیچ‌چیز به حالت قبل برنمی‌گردد. من به عنوان یک ناشر می‌توانم بگویم اجرای هیچ چیزی در صنعت نشر به ماقبل کرونا برنمی‌گردد. حتی معتقدم که نمایشگاه حضوری هم اگر بنا باشد در سال‌های آتی برگزار شود، قطعا مثل سال‌های پیش از کرونا نخواهد بود. استقبال از آن متفاوت خواهد شد چون مخاطبان به سمت ارتباطات مجازی با ناشران سوق پیدا کرده‌اند و این ارتباطات نوین قطعا بر کیفیت و کمیت نمایشگاه بین‌المللی در سال‌های آتی تاثیر خواهد گذاشت. این را حتما باید لحاظ کنیم. بنابراین، برای برگزاری نمایشگاه مجازی هم باید سیاست‌گذاری‌های درستی لحاظ شود و به این رویداد نگاه موقت نداشته باشند. در این زمینه بهتر است کارهای  جدیدتری انجام شود.

او همچنین به اهمیت بحث تجارت الکترونیک در عرصه کتاب اشاره کرد و در پایان گفت: تاکید می‌کنم که در سال‌های اخیر بی‌عدالتی گسترده‌ای در زمینه توزیع کاغذ بین ناشران صورت گرفته و ما خواهش کردیم یارانه‌ای که داده می‌شود، مخاطب‌محور باشد و نه ناشرمحور. اگر وزارت ارشاد ارسال کتاب را برای مخاطبان رایگان کند، به این نحو این مخاطب است که سود می‌برد. در نمایشگاه مجازی کتاب می‌بینیم که بخشی از هزینه ارسال را ناشر باید بپذیرد، در حالی که ارشاد می‌تواند از همان محل یارانه‌ای که به ناشر می‌دهد، کتاب‌ها را به صورت رایگان ارسال کند. این رایگان بودن به نفع مخاطب کتاب است و یکی از بهترین شکل‌ها و راهکارهای هدفمندی یارانه‌ها است.