زنان و شاغلان بدون بیمه متضرران بازار کار در سال ۱۴۰۰

گروه اقتصادی: با عبور از شوک شیوع ویروس کرونا، وضعیت بازار کار در بهار ۱۴۰۰، بهبود قابل ملاحظه‌ای نسبت به بهار ۱۳۹۹ داشته است اما با این حال این وضعیت برای همه حاضران در بازار کار یکسان پیش نرفته و گروه‌هایی که از قبل وضعیت آسیب‌پذیری در بازار کار به آن‌ها تحمیل شده است، با تبعات بحران کرونا دست و بپجه نرم می‌کنند. از جمله آن‌ها شاغلان فاقد بیمه و زنان هستند که وضعیت شغلی آن‌ها به مراتب سخت‌تر از قبل از شیوع کرونا شده است.

۶۰ درصد اشتغال کشور را شاغلان فاقد پوشش بیمه به واسطه شغل تشکیل می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد با شیوع کرونا شاغلان فاقد بیمه همواره چندین برابر شاغلان دارای بیمه آسیب دیده‌اند. به‌طوری که شاغلان دارای بیمه از پاییز سال ۱۳۹۹ رشد مثبت نقطه به نقطه را تجربه کردند و شاغلان بدون بیمه در تمام سال ۱۳۹۹ رشد منفی را متحمل شدند. هرچند شواهد مرکز آمار نشان می‌دهد در بهار ۱۴۰۰ شرایط تغییر کرده است؛ به‌گونه‌ای که نه تنها شاغلان دارای بیمه رشد مثبت تجربه کردند، بلکه شاغلان بدون بیمه دو برابر شاغلان دارای بیمه افزایش اشتغال داشته‌اند، اما این گروه همچنان در معرض آسیب‌پذیری شوک‌های احتمالی هستند.

گروه دیگری که امسال با گذشت پیک تبعات اقتصادی شیوع کرونا، همچنان از وضعیت فعلی در بازار کار متضرر شده‌اند، زنان هستند. اشتغال زنان نسبت به مردان، آسیب بیشتری را از بیماری کرونا متحمل شد. به‌طوری که با وجود رشد ۱ / ۳ درصدی کل شاغلان، جمعیت شاغل زن در بهار ۱۴۰۰ نسبت به فصل مشابه سال قبل، به‌میزان ۴/۴ درصد کاهش داشته است. درحالی که جمعیت شاغل مرد ۶/ ۴ درصد رشد مثبت را تجربه کرده است.

 علاوه‌بر این همواره طی سال‌های قبل، سهم اشتغال زنان بسیار کمتر از مردان بوده است و از آغاز این بیماری تاکنون اختلاف سهم اشتغال مردان و زنان شدیدتر از قبل نیز شده است. به‌گونه‌ای که در بهار ۱۴۰۰ سهم زنان از کل اشتغال به ۳/ ۱۵ درصد رسیده که سهم بسیار پایینی است.

همچنین در بهار ۱۴۰۰ اشتغال زنان کاهشی و همچنان آسیب‌پذیر بوده است. درحالی که اشتغال مردان رشد ۶/ ۴ درصدی پیدا کرده است. کاهش بیکاری مشاهده شده در کل اقتصاد نیز به‌دلیل کاهش بیکاری مردان است؛ زیرا بیکاری زنان افزایش ۲ / ۱۱ واحد درصدی نسبت به زمان اوج کرونا پیدا کرده است. این آماری است که مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده و به خوبی گواه این است که هرچند اقتصاد اندکی از شوک کرونا فاصله گرفته، اما تبعیض جنسیتی ساختاری در بازار کار، چگونه در این دوره زنان را از بازار کار بیرون رانده و بر جمعیت بیکاران زنان افزوده است. به طوری که جمعیت بیکار در بین زنان امسال ۱۱ واحد درصد بیشتر از جمعیت بیکار در اوج دوره کرونا است.

البته این آمار ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد، از جمله اینکه در اوج شیوع کرونا به دلیل کار‌های مراقبتی مانند پرستاری و نظافت از زنان در اینگونه مشاغل استفاده می‌شد، اما با فروکش کردن شوک کرونا همین گروه شغلی هم از کار برکنار شدند.

همچنان که در روز‌های اخیر شاهد اعتراضات زنان پرستار بودیم که با قرارداد‌های ۸۹ روزه در دوره اوج شیوع کرونا به کار گرفته می‌شدند و اکنون بیمارستان‌ها و مراکز درمانی حاضر به تمدید قرارداد‌های آن‌ها نیستند.
در مجموع تحصیل‌کردگان (افزایش ۲.۹ واحد درصدی نرخ بیکاری تحصیلکردگان دانشگاهی)، جوانان ۲۵ تا ۳۴ ساله، زنان، شاغلان فاقد پوشش بیمه به واسطه شغل، شاغلان بخش‌های کشاورزی و آموزش و نیز جمعیت فعال بی‌سواد از جمله کسانی هستند که به گواه آمار رسمی تبعات اقتصادی شیوع کرونا برای آن‌ها ترمیم نشده و حتی به وضعیت شغلی نامطلوب‌تری نسبت به قبل از شیوع کرونا رسیده‌اند.