تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۱۴ ساعت ۰۸:۴۶
کد مطلب : ۳۴۴۸۳
وحشت از تکرار واقعه کریمه در بين ممالك سابق شوروي
نگراني‌قزاق‌ها؛ ديروز گرجستان، امروز اوکراین، فردا قزاقستان!
گروه بين‌الملل: مداخله آشكار ارتش روسیه در اوکراین به بهانه دفاع از شهروندان روس‌تبار، رهبران جمهوری‌های شوروی سابق را نگران کرده و قزاقستان با ۴ استان روسنشین اکنون بیمناک دخالت روسیه در امور داخلی خود است.
قزاقستان بعد از فدراسیون روسیه تنها کشوری است که بیشترین تعداد متکلمین به زبان روسی را دارد. به موجب قانون اساسی قزاقستان که در ۳۰ اوت ۱۹۹۵ به تصویب رسید، استفاده از زبان روسی به همراه زبان قزاقی در نهادها، سازمان‌های دولتی و خصوصی مجاز است. نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور این کشور دو سال بعد در ۱۱ ژوئن ۱۹۹۷ زبان قزاقی را زبان رسمی کشور اعلام کرد. در ماده ۷ قانون اساسی این کشور آمده است زبان دولتی جمهوری قزاقستان زبان قزاقی است.
پس از استقلال قزاقستان ناسیونالیست‌های ملی‌‌گرای روس در شمال قزاقستان خواستار الحاق استانهای شمالی روسنشین قزاقستان به روسیه شدند. بخشی از نخبگان روس از جمله آلکساندر سولژنیتسین نویسنده مشهور و دارنده جایزه نوبل در ادبیات نیز پیش از این ادعا کرده‌اند که استانهای شمالی قزاقستان به روسیه تعلق دارد.
سیاست دولت قزاقستان علیه جدایی روس‌تبارها
در دهه‌های اخیر دولت قزاقستان برای مقابله با جدایی بخش شمالی کشور سیاست اسکان قزاق‌ها را در مناطقی اجرا کرد که روس‌ها در آن‌ها پیش‌تر اکثریت مطلق داشتند. در نتیجه این سیاست تعداد قزاق‌ها در کل جمعیت کشور از سال ۱۹۹۹ به میزان ۲۶ درصد افزایش و تعداد روس‌ها ۱۵ درصد کاهش یافت. آخرین سرشماری قزاقستان در ۴ فوریه ۲۰۰۹ نشان می‌دهد که این کشور ۱۶ میلیون ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. قزاق‌ها ۶۳ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند اما ده سال پیش این رقم ۵۳ درصد بوده است. در مقابل روس‌ها در این کشور تنها ۲۳ درصد جمعیت را شامل می‌شود که از ۳۰ درصد در سال ۱۹۹۹ افت پیدا کرده است.
روس‌ها در ۴ استان قزاقستان
یدیگه ماگائوین، رئیس بخش قزاقی رادیو اروپای آزاد، می‌گوید روس‌ها عمدتا در استانهای شمالی قزاقستان در شهرهای پاولودارسک، سمی‌پالاتینسک، اوست کامانوگورسک، پتروپاولسک زندگی می‌کنند. به گفته یدیگه در زمان شوروی در آلماتی پایتخت سابق قزاقستان فقط یک چهارم ساکنان آن قزاق بودند ولی پس از استقلال در سال ۱۹۹۱ ترکیب جمعیتی این شهر به نفع شهروندان قزاق تغییر یافت.
یدیگه تاکید می‌کند: «در قزاقستان روس‌ها و قزاق‌ها مسالمت‌آمیز زندگی می‌کنند و این بزرگ‌ترین ضمانت حفظ تمامیت ارضی کشور ماست. پس از ۲۰ سال استقلال قزاقستان نسل جدید روس تبارها خود را بیشتر شهروند قزاقستان می‌شناسند تا روسیه. از آن گذشته روسیه شریک استراتژیک قزاقستان در منطقه است و در مرز ۷ هزار کیلومتری دو کشور تابحال درگیری اتفاق نیافتاده است. » به رغم این صحبت‌ها این کارشناس هم بر این باور است که سناریوی پیش آمده در کریمه می‌تواند در قزاقستان هم اجرا شود.
امروز اوکرائین، فردا قزاقستان
از سوی دیگر همزمان با تسخیر نظامی کریمه توسط ارتش روسیه در آلماتی و آستانه تظاهرات اعتراضی علیه روسیه برگزار شد. یکی از تظاهرکندگان به یک شبکه تلویزیون محلی می‌گوید: «روسیه دیروز به گرجستان حمله کرد، امروز هم قسمتی از اوکرائین را اشغال کرد و فردا هم نوبت کشورماست.» اظهارات برخی از سیاستمداران افراطی روس نیز نگرانی مقامات قزاقستان را برانگیخته است. ولادیمیر ژیرنوفسکی از اعضای دومای دولتی فدراسیون روسیه و رهبر حزب لیبرال دمکرات این کشور در همایشی در مسکو گفت: «کشورهای آسیای مرکزی، از جمله قزاقستان باید به فدراسیون روسیه ملحق شوند.»
اظهارات ژیرنوفسکی که خود در آلماتی پایتخت سابق قزاقستان بدنیا آمده سبب واکنش شدید وزارت امور خارجه قزاقستان شد و این وزارت‌خانه ضمن اعتراض به سخنان مداخله جویانه ژیرنوفسگی از روسیه خواسته شده است که به این اظهارت پاسخ مناسب داده شود. وزارت‌خارجه قزاقستان نوشته است: «همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، حق حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی قزاقستان تغییرناپذیر است و هر گونه تلاش برای تجاوز به حق حاکمیت کشور سرکوب خواهد شد.»
سکوت قزاقستان در برابر حمله روسیه به کریمه
نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور قزاقستان در مقابل تسخیر کریمه توسط ارتش روسیه تابحال سکوت کرده است. گفته می‌شود هدف سکوت نظربایف برقراری آرامش در داخل و حفظ تمامیت ارضی این کشور است. اما بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در قزاقستان به دولت خود اعتراض کرده‌اند که چرا علیه اقدامات تجاوزگرانه ارتش روسیه و برای جلوگیری از الحاق بخش شمالی قزاقستان به روسیه موضعی قاطع‌تر اتخاذ نمی‌کند؟
پس از استقلال قزاقستان ناسیونالیست‌های ملی‌‌گرای روس در شمال قزاقستان خواستار الحاق استانهای شمالی روسنشین قزاقستان به روسیه شدند. بخشی از نخبگان روس از جمله آلکساندر سولژنیتسین نویسنده مشهور و دارنده جایزه نوبل در ادبیات نیز پیش از این ادعا کرده‌اند که استانهای شمالی قزاقستان به روسیه تعلق دارد.
سیاست دولت قزاقستان علیه جدایی روس‌تبارها
در دهه‌های اخیر دولت قزاقستان برای مقابله با جدایی بخش شمالی کشور سیاست اسکان قزاق‌ها را در مناطقی اجرا کرد که روس‌ها در آن‌ها پیش‌تر اکثریت مطلق داشتند. در نتیجه این سیاست تعداد قزاق‌ها در کل جمعیت کشور از سال ۱۹۹۹ به میزان ۲۶ درصد افزایش و تعداد روس‌ها ۱۵ درصد کاهش یافت. آخرین سرشماری قزاقستان در ۴ فوریه ۲۰۰۹ نشان می‌دهد که این کشور ۱۶ میلیون ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. قزاق‌ها ۶۳ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند اما ده سال پیش این رقم ۵۳ درصد بوده است. در مقابل روس‌ها در این کشور تنها ۲۳ درصد جمعیت را شامل می‌شود که از ۳۰ درصد در سال ۱۹۹۹ افت پیدا کرده است.
روس‌ها در ۴ استان قزاقستان
یدیگه ماگائوین، رئیس بخش قزاقی رادیو اروپای آزاد، می‌گوید روس‌ها عمدتا در استانهای شمالی قزاقستان در شهرهای پاولودارسک، سمی‌پالاتینسک، اوست کامانوگورسک، پتروپاولسک زندگی می‌کنند. به گفته یدیگه در زمان شوروی در آلماتی پایتخت سابق قزاقستان فقط یک چهارم ساکنان آن قزاق بودند ولی پس از استقلال در سال ۱۹۹۱ ترکیب جمعیتی این شهر به نفع شهروندان قزاق تغییر یافت.
یدیگه تاکید می‌کند: «در قزاقستان روس‌ها و قزاق‌ها مسالمت‌آمیز زندگی می‌کنند و این بزرگ‌ترین ضمانت حفظ تمامیت ارضی کشور ماست. پس از ۲۰ سال استقلال قزاقستان نسل جدید روس تبارها خود را بیشتر شهروند قزاقستان می‌شناسند تا روسیه. از آن گذشته روسیه شریک استراتژیک قزاقستان در منطقه است و در مرز ۷ هزار کیلومتری دو کشور تابحال درگیری اتفاق نیافتاده است. » به رغم این صحبت‌ها این کارشناس هم بر این باور است که سناریوی پیش آمده در کریمه می‌تواند در قزاقستان هم اجرا شود.
امروز اوکرائین، فردا قزاقستان
از سوی دیگر همزمان با تسخیر نظامی کریمه توسط ارتش روسیه در آلماتی و آستانه تظاهرات اعتراضی علیه روسیه برگزار شد. یکی از تظاهرکندگان به یک شبکه تلویزیون محلی می‌گوید: «روسیه دیروز به گرجستان حمله کرد، امروز هم قسمتی از اوکرائین را اشغال کرد و فردا هم نوبت کشورماست.» اظهارات برخی از سیاستمداران افراطی روس نیز نگرانی مقامات قزاقستان را برانگیخته است. ولادیمیر ژیرنوفسکی از اعضای دومای دولتی فدراسیون روسیه و رهبر حزب لیبرال دمکرات این کشور در همایشی در مسکو گفت: «کشورهای آسیای مرکزی، از جمله قزاقستان باید به فدراسیون روسیه ملحق شوند.»
اظهارات ژیرنوفسکی که خود در آلماتی پایتخت سابق قزاقستان بدنیا آمده سبب واکنش شدید وزارت امور خارجه قزاقستان شد و این وزارت‌خانه ضمن اعتراض به سخنان مداخله جویانه ژیرنوفسگی از روسیه خواسته شده است که به این اظهارت پاسخ مناسب داده شود. وزارت‌خارجه قزاقستان نوشته است: «همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، حق حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی قزاقستان تغییرناپذیر است و هر گونه تلاش برای تجاوز به حق حاکمیت کشور سرکوب خواهد شد.»
سکوت قزاقستان در برابر حمله روسیه به کریمه
نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور قزاقستان در مقابل تسخیر کریمه توسط ارتش روسیه تابحال سکوت کرده است. گفته می‌شود هدف سکوت نظربایف برقراری آرامش در داخل و حفظ تمامیت ارضی این کشور است. اما بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در قزاقستان به دولت خود اعتراض کرده‌اند که چرا علیه اقدامات تجاوزگرانه ارتش روسیه و برای جلوگیری از الحاق بخش شمالی قزاقستان به روسیه موضعی قاطع‌تر اتخاذ نمی‌کند؟
مرجع : دويچه وله
