چرا «دختر باد» از سفر جا ماند؟

گروه ورزشی: فرزانه فصیحی، رکوردار دو ۶۰ متر ایران و قهرمان آسیا با انتشار پستی در اینستاگرام خبر داد که فرصت حضور در مسابقات قهرمانی جهان را از دست داده است. او بدون هیچ توضیحی درباره دلیل آن گفت: «فقط توقع داشتم در آماده‌ترین سال ورزشی‌ام و بعد از رکوردشکنی بروم با بزرگان جهان مسابقه بدهم و کاری کنم که در تاریخ ورزش بی‌سابقه بوده است، اما این اجازه به من داده نشد.»
این در حالی است که فصیحی می‌توانست در سالی که به گفته خودش در «آماده‌ترین فرم ورزشی»‌ قرار دارد، در نوزدهمین دوره رقابت‌های دو و میدانی داخل سالن قهرمانی جهان حضور داشته باشند. مسابقاتی که در روزهای ۱۱ تا ۱۳ اسفند (اول تا سوم مارس) برگزار می‌‌شود و فدراسیون دو و میدانی ایران اقدامات لازم را برای اعزام این ورزشکار در زمان مقرر انجام نداد. به دنبال فرزانه فصیحی، حسن تفتیان، قهرمان دوی صد متر ایران هم در پستی اینستاگرامی خبر داد که از حضور در این مسابقات محروم شده است اما مهدی مبینی، سرپرست فدراسیون دوومیدانی گفت: «نام تفتیان در لیست نهایی که ۳۰ بهمن دادند، قرار نداشت و دعوت‌نامه برای او نیامده بود.» تفتیان البته با این حال، در واکنش دیگری به حذف فصیحی، از او حمایت کرد و آن را یکی از نمادهای تبعیض‌های جنسیتی دانست:‌ «حذف زنان ورزشکار از مسابقات جهانی به خاطر "تدبیر" یا "کوتاهی" مقام‌های مسئول در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و یکی از مهمترین سویه‌های آن تبعیض‌های ریشه‌دار جنسیتی علیه زنان است.»
سرپرست دبیری فدراسیون: تقصیر «سفارت انگلیس» است
بعد از انتشار پست فرزانه فصیحی، خبر آنلاین درباره دلیل حضور نداشتن «دختر باد» در مسابقات قهرمانی جهان نوشت: «گفته می‌شود فدراسیون دوومیدانی ایمیل مربوط به دعوت‌نامه حضور در این مسابقات را دیر مشاهده کرده و همین موضوع باعث شده ویزای این دو ورزشکار برای حضور در مسابقات نرسد و آن‌ها شانس اعزام به اسکاتلند را از دست بدهند.» این مقاومت سرپرست دبیری در مقابل پذیرفتن اشتباه فدراسیون دوومیدانی در پروسه اعزام فرزانه فصیحی و حسن تفتیان، از آن واکنش‌هایی است که در ورزش بارها و بارها تکرار شده است. این واکنش و موضع‌گیری عجیب را در مصاحبه‌ای که محمد مشهدی‌یاری، سرپرست دبیری فدراسیون دوومیدانی، با ایسنا داشته به وضوح می‌توان مشاهده کرد که گفت: «مشکل ویزا داشت و صادر نشد. مسئله دیگری غیر از ویزا نبوده است.»

او درباره اینکه چرا ویزا به موقع صادر نشد، گفت: «سفارت انگلیس (بریتانیا) باید ویزا را صادر می‌کرد که مشکلات خود را دارد. ما نامه زده بودیم که ممکن است ورزشکاران ما ورودی قهرمانی جهان بیاورند با ما همکاری کنید، اما گفتند تا دعوتنامه به اسم نیاید کاری انجام نمی‌دهیم. ورودی دیر آمد. حسن تفتیان که اصلا ورودی نگرفت. فکر می‌کنم فرزانه فصیحی هم ۲۲ بهمن ورودی گرفت که بچه‌ها ۲۵ بهمن به سفارت رفته بودند. سفارت به آن‌ها دو ماه بعد وقت داد. بچه‌ها از بین‌الملل وزارت ورزش کمک گرفتند اما باز هم سفارت تاریخ را دو هفته بعد انداخته بود. این اتفاق افتاد و متاسفانه ویزا نیامد.»
سرپرست فدراسیون: تعلل از سوی امور بین‌الملل بوده است
ماجرای صادر نشدن ویزای فرزانه فصیحی می‌توانست همین جا به پایان برسد و سفارت بریتانیا به عنوان مسبب اصلی صادر نشدن ویزای این ورزشکار معرفی شود. مصاحبه مهدی مبینی سرپرست فدراسیون دوومیدانی با خبرگزاری تسنیم اما واقعیت ماجرا را مشخص کرد. ممبینی گفت: «تعلل از سوی امور بین‌الملل بوده و به نوعی یک کوتاهی صورت گرفت چون اگر زودتر اعلام کرده بود ویزا در ایران صادر نمی‌شود، اقدام دیگری می‌کردیم و فصیحی را به صربستان می‌فرستادیم تا از طریق آنجا ویزا بگیرد و به اسکاتلند برود. سهل‌انگاری اتفاق افتاده و هزینه دارد و منجر به برکناری مسئول امور بین‌الملل شده است.»
با این حال او باز هم زیر بار این موضوع نرفت که فدراسیون، کاری برای اعزام فصیحی نکرده است:‌ «اینکه فصیحی گفته هیچ اقدامی نشده، بی‌انصافی است. در واقع فدراسیون اقدامات برای ویزا را انجام داد، اما تعلل و سهل‌انگاری صورت گرفت. اگر به من می‌گفتند که از ایران نمی‌شود، خودم تدبیر می‌کردم فصیحی به صربستان برود و از آنجا ویزا بگیرد.» به گفته مبینی، اگر امور بین‌الملل در همان روز ۱۳ فوریه یعنی ۲۴ بهمن که دعوتنامه فصیحی آمده بود، به وزارت امور خارجه نامه می‌زد و پیگیری می‌کرد و اطلاع می‌داد که احتمال صدور ویزا ضعیف است، این ورزشکار مشکلی برای تهیه ویزا نداشت اما این اتفاق نیفتاد.
پای افراد دیگری در میان است؟
صحبت‌های مبینی اما پایان ماجرای صادر نشدن ویزا برای فرزانه فصیحی نیست. براساس خبری که پایگاه خبری وزارت ورزش و جوانان منتشر کرد، کیومرث هاشمی، وزیر ورزش و جوانان از سید محمدشروین اسبقیان، معاون ورزش قهرمانی و حرفه‌ای خواسته ضمن بررسی دقیق موضوع و کوتاهی‌ای که در اخذ ویزا رخ داده است، گزارشی از دلایل آن ارائه کند. هم زمان با این انتشار این اخبار اما روزنامه شرق در گزارشی که درباره صادر نشدن ویزای فرزانه فصیحی فرضیه تازه‌ای را مطرح کرده است: «از شیوه گلایه فصیحی مشخص است که پای نفر یا افراد دیگری هم در میان است. این موضوع وقتی قوی‌تر شد که همین روز گذشته شایعاتی مبنی بر نگرانی برای مهاجرت فصیحی در صورت حضور در این رقابت مطرح شد؛ به‌ویژه آنکه یکی دو ورزشکار دیگر ایران هم پیش‌تر با حضور در اسکاتلند قید برگشتن به ایران را زده بودند. البته که با توجه به نورچشمی‌بودن فصیحی برای فدراسیون دوومیدانی و توجه ویژه مسئولان این فدراسیون به این دختر دونده، درباره صحت چنین فرضیه‌ای شک و تردید زیاد است.» در گزارش شرق، تلویحا به این موضوع اشاره شد که مقصر معرفی کردن مسئول امور بین‌الملل فدراسیون، صرفا قربانی کردن یک کارمند بوده است. البته همان‌طور که این روزنامه هم تأکید کرد، این فرضیه اثبات نشده است. فارغ از همه این شک و شبهه‌ها درباره دلیل صادر نشدن ویزا، ماجرا این است که فرزانه فصیحی فرصت حضور در مسابقات قهرمانی جهان را به هر دلیلی از دست داد و هیچ‌کس پاسخ قانع‌کننده‌ای برای او ندارد.
همه ویزاهایی که گرفته نشد
واقعیت این است که به قول فرزانه فصیحی، این اولین بار نیست که شاهد چنین اتفاقاتی در ورزش بوده‌ایم، به نظر هم نمی‌رسد که آخرین بار باشد. حالا این بار فدراسیون در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن، به سهل‌انگاری خود اعتراف کرده که در بسیاری موارد این اتفاق هم نیفتاده است. اتفاقی که برای فرزانه فصیحی افتاد یک بار دیگر ما را با این سوال مواجه می‌کند که در آن اعزام‌ها که مقصر صادر نشدن ویزای ورزشکاران، سفارت‌ کشورهای مقصد معرفی شدند، فدراسیون‌های ورزشی سهل‌انگاری کرده بودند؟ این موارد کم نبوده‌اند. مثل صادر نشدن ویزای بریتانیا برای تکواندوکاران و از دست دادن رقابت‌های گراندپری در سال ۲۰۲۳، که فدراسیون مدعی شد سفارت بریتانیا در آنکارا ترکیه ویزاها را صادر نکرده است.
ماجرای امیر سرخوش هم یکی از همین نمونه‌هاست که بعد از حضور در مسابقات اسنوکر قهرمانی جهان و صعود به فینال، سهمیه حضور در بازی‌های جهانی آمریکا(ورلد گیمز) را به دست آورد اما باز هم بنا به ادعای فدراسیون بولینگ و بیلیارد و اسنوکر، ویزایش صادر نشد. صادر نشدن ویزا برای مشکات‌الزهرا صفی، تنیس‌باز ایرانی که از حضور در بخش جوانان ویمبلدون محروم شد، از همین موارد است. ده‌ها نمونه دیگر هم می‌توان پیدا کرد که فدراسیون‌ها پس از ناکامی در اعزام گفته‌اند سفارت کشور میزبان حاضر به صدور روادید در زمان مناسب نشده است که اکنون سخت‌تر می‌توان باورش کرد.