تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۱۲ ساعت ۱۵:۱۴
کد مطلب : ۱۸۴۳۸۰
نقش ایوان اقتصاد
گروه اقتصادی: چهارشنبه هفته پیش بود که خبری اقتصادی از سوی سخنگوی دولت اعلام شد و بازار تحلیل و اعلام نظرها در این باره را گرم کرد. علی ربیعی در حاشیه جلسه هیئت دولت به خبرنگاران اعلام کرد که کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در هیئت دولت تصویب شده است و این لایحه با قید دو فوریت تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد.
موضوع حذف صفرهای پول ملی چند سالی است که هر چند وقت یک دفعه از سوی مسئولان اعلام می‌شود و البته تا امروز از اتاق کارشناسان دولت و مجلس هم خارج نشده است. این بار اما ظاهراً عزم مسئولان برای حذف صفرها جدی‌تر از قبل شده است و احتمالاً بالاخره شاهد اجرایی شدن این برنامه خواهیم بود.
با نگاهی به واکنش‌ها به این تصمیم دولت شاهد آن هستیم که موافقان چنین تصمیمی تا این لحظه آن چنان بروز و ظهور رسانه‌ای نداشتند و اغلب کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و همینطور نمایندگان مجلس که در این ارتباط دیدگاه خود را از طریق رسانه‌ها و یا شبکه‌های اجتماعی مطرح کرده‌اند اگر مخالفتی هم با این تصمیم نداشتند معتقد بودند اقدام دارای الویتی برای اقتصاد ایران نیست و اساساً در شرایط بحرانی حاضر اتخاذ چنین تصمیمی چندان نمی‌تواند منطقی و منطبق بر مبانی علمی باشد.
واقعیت آن است که تصمیم دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی و تبدیل واحد پول کشور از «ریال» به «تومان» بیشتر از آن که تصمیمی قابل فهم در حوزه مسائل اقتصادی اقدامی سیاسی-تبلیغی و در جهت کاهش فشارهای روانی ناشی از افزایش افسارگسیخته قیمتها است. تصور تصمیم‌گیران دولت آن است که چنین اقدامی سبب کاهش فشار روانی ناشی از تورم بی سابقه موجود می‌شود، واقعیت اما این است که بر خلاف این تصور توهم‌آمیز مقامات دولتی آنچه رخ خواهد داد نه فقط کمکی به کنترل تورم نمی‌کند بلکه سبب افزایش قیمت‌هایی می‌شود که پس از حذف صفرها دارای قیمتی با اعداد شکسته هستند و اصطلاحاً قیمتها در بازار به سمت عدد بالاتر گِرد خواهد شد.
اما آنچه از این مسائل مهم‌تر است توجه به تصویر بزرگتری است که چنین تصمیماتی را می‌سازد. نگاه دولتمردان به جای زیر بنا و مبانی اقتصاد ملی به جزییات و حاشیه‌هایی است که اساساً تغییری در شرایط اقتصادی آشفته فعلی در کشور نخواهد کرد؛ آنان به جای توجه به مواردی همچون دلایل نیم قرن تورم دو رقمی، که در جهان نمونه‌ای مثل آن یافت نمی‌شود و یا سه دهه نرخ رشد اقتصادی کمتر از یک درصد و یا اصلاح تصمیمات رانت‌زا مثل ارز ۴۲۰۰ تومانی و تغییر ساختار فسادآفرین فعلی و... در بند «نقش ایوان» هستند و مشغول کم و زیاد کردن صفرهای روی اسکناس‌ها!
اظهارات چند کارشناس اقتصادی
ایران هیچ کدام از شرایط حذف صفر از پول ملی را ندارد
وحید شقاقی‌شهری استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی: حذف صفر از پول ملی کشورها دو دلیل اصلی دارد؛ نخست آنکه کشورهایی که با ابرتورم‌های بسیار بالا مانند هزار یا دوهزار درصد درگیر بودند اقدام به حذف صفر از پول ملی می‌کنند؛ ثانیا: کشورهایی که دارای شرایط باثبات اقتصادی هستند. ایران در حال حاضر نه با تورم‌های بسیار بالا دست و پنجه نرم می‌کند و نه اقتصاد باثباتی دارد.
فرشاد مومنی: حذف صفر از پول ملی جنبه نمایشی دارد
مجلس تا تضمین های لازم را نگرفته، زیر بار حذف صفرها نرود
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی: حذف ۴ صفر از پول ملی بدون ارائه کوچکترین برنامه‌ای مطرح می‌شود و در شرایطی که اقتصاد کشور با طیف گسترده‌ای از بحران‌های بزرگ و کوچک روبه‌رو است، در غیاب برنامه، سیاست و تعهد جدی برای مهار سیاست‌های ضدتوسعه‌ای، ناهماهنگی در عرصه سیاست‌گذاری، مهار آزمندی‌ها، مهار سلطه بلامنازع دلال‌ها، جنبه نمایشی این موضوع در اولویت خواهد بود.
به اعتبار اینکه اراده، سیاست و برنامه‌ای در این زمینه وجود ندارد، بنابراین این ظرفیت وجود دارد که حذف صفرها یک حساسیت‌زدایی از سیاست‌های تورم‌زا کند که یک خطر بسیار بزرگ است، از همین روی نمایندگان مجلس تا زمانیکه تضمین‌های کافی نگرفته‌اند، نباید زیر بار این اقدام نمایشی بروند. برای رسیدن به تضمین‌ها باید برنامه‌های مانند حمایت از بخش تولید و زیر فشار گذاشتن غیرمولدها از سوی دولت ارائه شود و این برنامه‌ها قبل از نهایی شدن از طریق کانال‌های تخصصی مدنی و افراد صلاحیت‌دار تایید شوند.
حاجی دلیگانی: به جای حذف ۴ صفر از پول ملی، حقوق‌های نجومی را حذف کنید
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: دولت بایستی در توجه به بهبود معیشت مردم با کسی تعارف نداشته باشد. اکنون خواسته مردم حذف حقوق‌های نجومی، امکانات مفصل دستگاه‌های دولتی و عدم مالیات سلبریتی هاست که بایستی با اصلاح ساختار بودجه این دغدغه رفع شود و حذف ۴ صفر از پول ملی در اولویت نیست. اما وقتی جرأت برخورد با نجومی بگیران و مالیات از سوداگران، سرمایه داران و سلبریتی های ورزشی و هنری را نداریم و بحث حذف ۴ صفر را مطرح می کنیم روش صحیحی نیست.
داوود سوری تحلیلگر مسائل اقتصادی: اگر مسئولان بانک مرکزی با استفاده از تجربه کشورهای دیگری که اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند، چنین تصمیمی گرفته‌اند، باید بدانند کشورهای مورد نظر، این اقدام را در کنار سیاست‌های ساختاری دیگری که زمینه حذف صفر از پول ملی را فراهم می‌کند انجام داده‌اند، نه اینکه بدون حل مشکلاتی مانند تورم، نقدینگی، بیکاری و... صفرهای پول ملی را حذف کنند.
موضوع حذف صفرهای پول ملی چند سالی است که هر چند وقت یک دفعه از سوی مسئولان اعلام می‌شود و البته تا امروز از اتاق کارشناسان دولت و مجلس هم خارج نشده است. این بار اما ظاهراً عزم مسئولان برای حذف صفرها جدی‌تر از قبل شده است و احتمالاً بالاخره شاهد اجرایی شدن این برنامه خواهیم بود.
با نگاهی به واکنش‌ها به این تصمیم دولت شاهد آن هستیم که موافقان چنین تصمیمی تا این لحظه آن چنان بروز و ظهور رسانه‌ای نداشتند و اغلب کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و همینطور نمایندگان مجلس که در این ارتباط دیدگاه خود را از طریق رسانه‌ها و یا شبکه‌های اجتماعی مطرح کرده‌اند اگر مخالفتی هم با این تصمیم نداشتند معتقد بودند اقدام دارای الویتی برای اقتصاد ایران نیست و اساساً در شرایط بحرانی حاضر اتخاذ چنین تصمیمی چندان نمی‌تواند منطقی و منطبق بر مبانی علمی باشد.
واقعیت آن است که تصمیم دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی و تبدیل واحد پول کشور از «ریال» به «تومان» بیشتر از آن که تصمیمی قابل فهم در حوزه مسائل اقتصادی اقدامی سیاسی-تبلیغی و در جهت کاهش فشارهای روانی ناشی از افزایش افسارگسیخته قیمتها است. تصور تصمیم‌گیران دولت آن است که چنین اقدامی سبب کاهش فشار روانی ناشی از تورم بی سابقه موجود می‌شود، واقعیت اما این است که بر خلاف این تصور توهم‌آمیز مقامات دولتی آنچه رخ خواهد داد نه فقط کمکی به کنترل تورم نمی‌کند بلکه سبب افزایش قیمت‌هایی می‌شود که پس از حذف صفرها دارای قیمتی با اعداد شکسته هستند و اصطلاحاً قیمتها در بازار به سمت عدد بالاتر گِرد خواهد شد.
اما آنچه از این مسائل مهم‌تر است توجه به تصویر بزرگتری است که چنین تصمیماتی را می‌سازد. نگاه دولتمردان به جای زیر بنا و مبانی اقتصاد ملی به جزییات و حاشیه‌هایی است که اساساً تغییری در شرایط اقتصادی آشفته فعلی در کشور نخواهد کرد؛ آنان به جای توجه به مواردی همچون دلایل نیم قرن تورم دو رقمی، که در جهان نمونه‌ای مثل آن یافت نمی‌شود و یا سه دهه نرخ رشد اقتصادی کمتر از یک درصد و یا اصلاح تصمیمات رانت‌زا مثل ارز ۴۲۰۰ تومانی و تغییر ساختار فسادآفرین فعلی و... در بند «نقش ایوان» هستند و مشغول کم و زیاد کردن صفرهای روی اسکناس‌ها!
اظهارات چند کارشناس اقتصادی
ایران هیچ کدام از شرایط حذف صفر از پول ملی را ندارد
وحید شقاقی‌شهری استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی: حذف صفر از پول ملی کشورها دو دلیل اصلی دارد؛ نخست آنکه کشورهایی که با ابرتورم‌های بسیار بالا مانند هزار یا دوهزار درصد درگیر بودند اقدام به حذف صفر از پول ملی می‌کنند؛ ثانیا: کشورهایی که دارای شرایط باثبات اقتصادی هستند. ایران در حال حاضر نه با تورم‌های بسیار بالا دست و پنجه نرم می‌کند و نه اقتصاد باثباتی دارد.
فرشاد مومنی: حذف صفر از پول ملی جنبه نمایشی دارد
مجلس تا تضمین های لازم را نگرفته، زیر بار حذف صفرها نرود
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی: حذف ۴ صفر از پول ملی بدون ارائه کوچکترین برنامه‌ای مطرح می‌شود و در شرایطی که اقتصاد کشور با طیف گسترده‌ای از بحران‌های بزرگ و کوچک روبه‌رو است، در غیاب برنامه، سیاست و تعهد جدی برای مهار سیاست‌های ضدتوسعه‌ای، ناهماهنگی در عرصه سیاست‌گذاری، مهار آزمندی‌ها، مهار سلطه بلامنازع دلال‌ها، جنبه نمایشی این موضوع در اولویت خواهد بود.
به اعتبار اینکه اراده، سیاست و برنامه‌ای در این زمینه وجود ندارد، بنابراین این ظرفیت وجود دارد که حذف صفرها یک حساسیت‌زدایی از سیاست‌های تورم‌زا کند که یک خطر بسیار بزرگ است، از همین روی نمایندگان مجلس تا زمانیکه تضمین‌های کافی نگرفته‌اند، نباید زیر بار این اقدام نمایشی بروند. برای رسیدن به تضمین‌ها باید برنامه‌های مانند حمایت از بخش تولید و زیر فشار گذاشتن غیرمولدها از سوی دولت ارائه شود و این برنامه‌ها قبل از نهایی شدن از طریق کانال‌های تخصصی مدنی و افراد صلاحیت‌دار تایید شوند.
حاجی دلیگانی: به جای حذف ۴ صفر از پول ملی، حقوق‌های نجومی را حذف کنید
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: دولت بایستی در توجه به بهبود معیشت مردم با کسی تعارف نداشته باشد. اکنون خواسته مردم حذف حقوق‌های نجومی، امکانات مفصل دستگاه‌های دولتی و عدم مالیات سلبریتی هاست که بایستی با اصلاح ساختار بودجه این دغدغه رفع شود و حذف ۴ صفر از پول ملی در اولویت نیست. اما وقتی جرأت برخورد با نجومی بگیران و مالیات از سوداگران، سرمایه داران و سلبریتی های ورزشی و هنری را نداریم و بحث حذف ۴ صفر را مطرح می کنیم روش صحیحی نیست.
داوود سوری تحلیلگر مسائل اقتصادی: اگر مسئولان بانک مرکزی با استفاده از تجربه کشورهای دیگری که اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند، چنین تصمیمی گرفته‌اند، باید بدانند کشورهای مورد نظر، این اقدام را در کنار سیاست‌های ساختاری دیگری که زمینه حذف صفر از پول ملی را فراهم می‌کند انجام داده‌اند، نه اینکه بدون حل مشکلاتی مانند تورم، نقدینگی، بیکاری و... صفرهای پول ملی را حذف کنند.
