تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۳/۲۷ ساعت ۱۱:۰۵
کد مطلب : ۴۵۴۹۷
حذف کتاب‌ها شعور جامعه را تقلیل می‌دهد
گروه فرهنگ و ادب: ناهید توسلی با بیان اینکه دوست ندارد درباره علت امتناع مدیران نهاد کتابخانههای عمومی از حذف برخی کتاب‌ها و نشریات نیت‌خوانی کند در عین حال گفت: به این مسئله معترض هستم زیرا سطح دانش، شعور و آگاهی جامعه را تقلیل می‌دهد.
مدیرمسئول مجله نافه درباره اینکه آیا نهاد کتابخانههای عمومی در وظایفش و افزایش مطالعه در بین مردم جامعه موفق بوده است، گفت: از آغاز به کار این نهاد، عملکرد آن را پی‌گیری نکرده‌ام تا بتوانم پاسخ قطعی به پرسش شما بدهم، اما از سال 85 به این‌سو، که تلفنی به من - به عنوان مدیرمسئول نافه (نشریه ادبی فرهنگی هنری) - اطلاع داده شد که تا اطلاع ثانوی مجله‌هایم را که حدود هفتصد و اندی جلد تصویب شده بود برای نهاد کتابخانههای عمومی ارسال نکنم، قاطعانه می‌توانم بگویم که عملکرد این نهاد بسیار غیرمنصفانه و از آن مهم‌تر بسیار غیرفرهنگی بوده است. بنابراین می‌توانم بگویم که از آن تاریخ تاکنون نهاد مزبور به مسئولیت فرهنگی خود که به زعم شما افزایش اقبال مخاطبان به کتاب و نشریات فرهنگی تعریف می‌شود، نه تنها موفق نبوده، بلکه بسیار هم غیرفرهنگی بوده است.
او ادامه داد: در کشوری مانند ایران، با این فرهنگ و ادبیات غنی، یکی از کمبودهای بسیار مهم و چشم‌گیر، اشاعه فرهنگ ایرانی و اسلامی است؛ کاری که باید از سوی دولت و متولی آن وزارت ارشاد و البته نهاد کتابخانههای عمومی که عملا در زیرمجموعه این وزارتخانه کار می‌کند، صورت بگیرد.
او دلیل ناموفق بودن این نهاد را عملکرد غیرمسئولانه آن دانست و اظهار کرد: وقتی نهادی به شرح وظایف خود عمل نمی‌کند، این نشانگر مدیریت غیرحرفه‌ای آن است؛ مدیریتی که مسئولیت و شرح وظایف تعریف‌شده خود را یا نمی‌شناسد و یا زیر پا می‌گذارد و به هیچ وجه هم پاسخگو نیست.
توسلی درباره تاثیر قطع خرید نشریات از سوی این نهاد نیز گفت: ما در نشریه نافه بخشی از هزینه‌ها را به صورت شخصی تامین می‌کردیم و بخش دیگر نیز از طریق خرید 700 نسخه‌ای آن از سوی نهاد کتابخانه‌ها تامین می‌شد. همچنین بخش دیگری از تأمین هزینه‌های ما به خاطر فروش نشریه و عرضه شدن در کتابخانه‌ها بود، چون وقتی نویسندگان و شاعران و علاقه‌مندانِ پیگیري این نشریه را در کتابخانه‌ها می‌دیدند مشتاق می‌شدند که بروند و نشریه را تهیه کنند.
او افزود: در حذف خرید نشریه‌ای مثل نافه از سوی نهاد کتابخانه‌ها ما تنها ضرر مالی نکردیم بلکه مشکل دیگری برایمان به وجود آمد که عده‌ای که در شهرستان‌ها به کتابخانه می‌رفتند و مجله را در آنجا می‌دیدند دیگر نمی‌توانستند به آن دسترسی پیدا کنند، بنابراین به شدت افت خرید پیدا کردیم. ضمن اینکه با فروش نافه سطح آگاهی جامعه نیز بالاتر می‌رفت، چون بخش زیادی از مخاطبان ما مربوط به شهرهای کوچک هستند که با خواندن این نشریه علاقه‌مند می‌شدند برای ما مطالب خود را از جمله داستان و شعر بفرستند تا چاپ شود و همین موضوع خود باعث می‌شد که عده بیشتری با مجله آشنا شوند، اما با امتناع نهاد کتابخانه‌ها از خرید نافه نه تنها ما ضرر مالی زیادی متحمل شدیم بلکه عرضه نشدن مجله مانع رشد فکری، فرهنگی و هنری در جامعه ایرانی اسلامی شد؛ بنابراین تبعات منفی چنین اقداماتی بسیار مهم‌تر و زیادتر از میزان سودی بود که به ما تعلق می‌گرفت. ضمن اینکه من اگر بخواهم کار اقتصادی بکنم به سراغ درآوردن نشریه نمی‌آیم و می‌توانم از کارهای دیگر سود دست بیاورم. تمام تلاش من در منتشر کردن نشریه نافه بالا بردن آگاهی مردم بود.
توسلی در پاسخ به اینکه چرا کتابخانههای عمومی مخاطبان کمی دارند و آیا استقبال کم به خاطر سلیقه‌ای عمل کردن مسئولان نهاد در خرید کتاب از ناشران و نویسندگان نیست، گفت: اینکه نهاد کتابخانههای عمومی خالی از مخاطب است، تنها به این دلیل نیست. مسئله کتاب و کتابخوانی در کشور ما اساسا مسئله‌ای جدی تلقی نمی‌شود. دلیل آن هم فرانگرفتن دانش و روش کتابخوانی در ایران است. نه در خانواده با این مسئله به طور جدی برخورد می‌شود و نه در مدرسه.
کتابخوانی در خانواده – با هر شکل و باورش – مانند نماز خواندن در خانواده‌های مذهبی، یا مسواک زدن و نظافت و دیگر مسائلی از این دست باید از کودکی به فرزندان آموخته شود. ثواب کتابخوانی و رشد فکری کمتر از عبادت نیست. از سوی دیگر در مدارس نیز این امر جدی تلقی نمی‌شود. بنابراین از همان آغاز کودکی و بعد هم نوجوانی، شخص مقوله کتابخوانی را مانند بسیاری از مسائل دیگر آن‌گونه که باید جدی نمی‌شناسد.
او افزود: اینکه این موضوع به خاطر گزینش کتاب‌ها از سوی سلیقه‌های خاص باشد، بعید می‌دانم. زیرا نداشتن فرهنگ کتابخوانی معضلی فراتر از گزینش کتاب است. کسی که کتابخوان باشد، از هر سوراخ و سمبه‌ای کتاب برای خواندن می‌تواند بیابد؛ بویژه در روزگار کنونی که دسترسی به کتاب در اینترنت و سایت‌های دیجیتالی کاری بسیار سهل‌تر از پیش است. بنابراین بیش از آن‌که دلیل مرکز خرید و فروش شدن کتاب‌های برخی نویسندگان و ناشران خاص از سوی کتابخانههای عمومی، گزینش کتاب‌های خاص باشد، ناآگاهی از فرهنگ کتابخوانی است.
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که چرا بسیاری از کتاب‌ها و نشریاتی که از سوی وزارت ارشاد مجوز نشر دارند در کتابخانههای عمومی جایی ندارند گفت: این هم یکی از پرسش‌های خود من است. چرا از من می‌پرسید. آیا بهتر نیست از مسئولان و کسانی که این گزینش‌ها را انجام می‌دادند و می‌دهند بپرسید؟
او در پاسخ به اینکه آیا آثار همه نویسندگان و همه سلیقه‌ها در کتابخانه‌ها وجود دارد و اگر ندارد دلیل امتناع از آن چیست گفت: در مورد اینکه آیا آثار همه نویسندگان و همه سلیقه‌ها در کتابخانه‌ها وجود دارد یا خیر، من دقیقا نمی‌دانم زیرا در این مورد بررسی و تحقیق نکرده‌ام؛ اما اگر ملزم به پاسخ‌گویی باشم باید بگویم نه نمی‌خرند. زیرا حداقل، تجربه نشریه خودم را، که مسئولیت آن را بر عهده دارم، می‌توانم به عنوان نمونه مطرح کنم.
توسلی افزود: در مورد دلیل امتناع مدیران نهاد کتابخانههای عمومی از حذف و یا برنگزیدن برخی کتاب‌ها و نشریات از سوی مدیران مربوطه هم دوست ندارم نیت‌خوانی کنم؛ در حالی که به آن معترض هستم و از همه آنان گلایه دارم، زیرا سطح دانش، شعور و آگاهی جامعه را، که بخش عظیم آن جوانانی هستند که در سده بیست و یک و در هزاره سوم باید به‌روز باشند، متاسفانه تقلیل می‌دهد.
او در پاسخ به اینکه نهاد کتابخانه‌ها بیشتر از چه ناشران، نویسندگان و گروه‌های فکری کتاب می‌خرد، گفت: چه عرض کنم! یقین از ناشران و نویسندگان و گروه‌های فکری‌ای باید باشند که بعضا مانند ناشران و نویسندگان گروه‌های فکری‌ای که کتاب‌ها و نشریات‌شان را برای عرضه در کتابخانه‌ها نمی‌خرند نیستند! چرایش را نیز نمی‌دانم و نمی‌توانم نیت‌خوانی کنم.
او درباره توقع اهل قلم از نهاد کتابخانههای عمومی نیز اظهار کرد: والله به نظر من توقع اهالی قلم از نهاد کتابخانههای عمومی، توقعی بسیار بسیار کم و منطقی و عادلانه است؛ و آن اینکه حداقل کاری که می‌توانند (و باید) انجام دهند این است که کتاب‌ها و نشریاتی را که از سوی وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز رسمی دارند تهیه کنند و در اختیار خواهندگان آن‌ها قرار دهند.
او ادامه داد: در کشوری مانند ایران، با این فرهنگ و ادبیات غنی، یکی از کمبودهای بسیار مهم و چشم‌گیر، اشاعه فرهنگ ایرانی و اسلامی است؛ کاری که باید از سوی دولت و متولی آن وزارت ارشاد و البته نهاد کتابخانههای عمومی که عملا در زیرمجموعه این وزارتخانه کار می‌کند، صورت بگیرد.
او دلیل ناموفق بودن این نهاد را عملکرد غیرمسئولانه آن دانست و اظهار کرد: وقتی نهادی به شرح وظایف خود عمل نمی‌کند، این نشانگر مدیریت غیرحرفه‌ای آن است؛ مدیریتی که مسئولیت و شرح وظایف تعریف‌شده خود را یا نمی‌شناسد و یا زیر پا می‌گذارد و به هیچ وجه هم پاسخگو نیست.
توسلی درباره تاثیر قطع خرید نشریات از سوی این نهاد نیز گفت: ما در نشریه نافه بخشی از هزینه‌ها را به صورت شخصی تامین می‌کردیم و بخش دیگر نیز از طریق خرید 700 نسخه‌ای آن از سوی نهاد کتابخانه‌ها تامین می‌شد. همچنین بخش دیگری از تأمین هزینه‌های ما به خاطر فروش نشریه و عرضه شدن در کتابخانه‌ها بود، چون وقتی نویسندگان و شاعران و علاقه‌مندانِ پیگیري این نشریه را در کتابخانه‌ها می‌دیدند مشتاق می‌شدند که بروند و نشریه را تهیه کنند.
او افزود: در حذف خرید نشریه‌ای مثل نافه از سوی نهاد کتابخانه‌ها ما تنها ضرر مالی نکردیم بلکه مشکل دیگری برایمان به وجود آمد که عده‌ای که در شهرستان‌ها به کتابخانه می‌رفتند و مجله را در آنجا می‌دیدند دیگر نمی‌توانستند به آن دسترسی پیدا کنند، بنابراین به شدت افت خرید پیدا کردیم. ضمن اینکه با فروش نافه سطح آگاهی جامعه نیز بالاتر می‌رفت، چون بخش زیادی از مخاطبان ما مربوط به شهرهای کوچک هستند که با خواندن این نشریه علاقه‌مند می‌شدند برای ما مطالب خود را از جمله داستان و شعر بفرستند تا چاپ شود و همین موضوع خود باعث می‌شد که عده بیشتری با مجله آشنا شوند، اما با امتناع نهاد کتابخانه‌ها از خرید نافه نه تنها ما ضرر مالی زیادی متحمل شدیم بلکه عرضه نشدن مجله مانع رشد فکری، فرهنگی و هنری در جامعه ایرانی اسلامی شد؛ بنابراین تبعات منفی چنین اقداماتی بسیار مهم‌تر و زیادتر از میزان سودی بود که به ما تعلق می‌گرفت. ضمن اینکه من اگر بخواهم کار اقتصادی بکنم به سراغ درآوردن نشریه نمی‌آیم و می‌توانم از کارهای دیگر سود دست بیاورم. تمام تلاش من در منتشر کردن نشریه نافه بالا بردن آگاهی مردم بود.
توسلی در پاسخ به اینکه چرا کتابخانههای عمومی مخاطبان کمی دارند و آیا استقبال کم به خاطر سلیقه‌ای عمل کردن مسئولان نهاد در خرید کتاب از ناشران و نویسندگان نیست، گفت: اینکه نهاد کتابخانههای عمومی خالی از مخاطب است، تنها به این دلیل نیست. مسئله کتاب و کتابخوانی در کشور ما اساسا مسئله‌ای جدی تلقی نمی‌شود. دلیل آن هم فرانگرفتن دانش و روش کتابخوانی در ایران است. نه در خانواده با این مسئله به طور جدی برخورد می‌شود و نه در مدرسه.
کتابخوانی در خانواده – با هر شکل و باورش – مانند نماز خواندن در خانواده‌های مذهبی، یا مسواک زدن و نظافت و دیگر مسائلی از این دست باید از کودکی به فرزندان آموخته شود. ثواب کتابخوانی و رشد فکری کمتر از عبادت نیست. از سوی دیگر در مدارس نیز این امر جدی تلقی نمی‌شود. بنابراین از همان آغاز کودکی و بعد هم نوجوانی، شخص مقوله کتابخوانی را مانند بسیاری از مسائل دیگر آن‌گونه که باید جدی نمی‌شناسد.
او افزود: اینکه این موضوع به خاطر گزینش کتاب‌ها از سوی سلیقه‌های خاص باشد، بعید می‌دانم. زیرا نداشتن فرهنگ کتابخوانی معضلی فراتر از گزینش کتاب است. کسی که کتابخوان باشد، از هر سوراخ و سمبه‌ای کتاب برای خواندن می‌تواند بیابد؛ بویژه در روزگار کنونی که دسترسی به کتاب در اینترنت و سایت‌های دیجیتالی کاری بسیار سهل‌تر از پیش است. بنابراین بیش از آن‌که دلیل مرکز خرید و فروش شدن کتاب‌های برخی نویسندگان و ناشران خاص از سوی کتابخانههای عمومی، گزینش کتاب‌های خاص باشد، ناآگاهی از فرهنگ کتابخوانی است.
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که چرا بسیاری از کتاب‌ها و نشریاتی که از سوی وزارت ارشاد مجوز نشر دارند در کتابخانههای عمومی جایی ندارند گفت: این هم یکی از پرسش‌های خود من است. چرا از من می‌پرسید. آیا بهتر نیست از مسئولان و کسانی که این گزینش‌ها را انجام می‌دادند و می‌دهند بپرسید؟
او در پاسخ به اینکه آیا آثار همه نویسندگان و همه سلیقه‌ها در کتابخانه‌ها وجود دارد و اگر ندارد دلیل امتناع از آن چیست گفت: در مورد اینکه آیا آثار همه نویسندگان و همه سلیقه‌ها در کتابخانه‌ها وجود دارد یا خیر، من دقیقا نمی‌دانم زیرا در این مورد بررسی و تحقیق نکرده‌ام؛ اما اگر ملزم به پاسخ‌گویی باشم باید بگویم نه نمی‌خرند. زیرا حداقل، تجربه نشریه خودم را، که مسئولیت آن را بر عهده دارم، می‌توانم به عنوان نمونه مطرح کنم.
توسلی افزود: در مورد دلیل امتناع مدیران نهاد کتابخانههای عمومی از حذف و یا برنگزیدن برخی کتاب‌ها و نشریات از سوی مدیران مربوطه هم دوست ندارم نیت‌خوانی کنم؛ در حالی که به آن معترض هستم و از همه آنان گلایه دارم، زیرا سطح دانش، شعور و آگاهی جامعه را، که بخش عظیم آن جوانانی هستند که در سده بیست و یک و در هزاره سوم باید به‌روز باشند، متاسفانه تقلیل می‌دهد.
او در پاسخ به اینکه نهاد کتابخانه‌ها بیشتر از چه ناشران، نویسندگان و گروه‌های فکری کتاب می‌خرد، گفت: چه عرض کنم! یقین از ناشران و نویسندگان و گروه‌های فکری‌ای باید باشند که بعضا مانند ناشران و نویسندگان گروه‌های فکری‌ای که کتاب‌ها و نشریات‌شان را برای عرضه در کتابخانه‌ها نمی‌خرند نیستند! چرایش را نیز نمی‌دانم و نمی‌توانم نیت‌خوانی کنم.
او درباره توقع اهل قلم از نهاد کتابخانههای عمومی نیز اظهار کرد: والله به نظر من توقع اهالی قلم از نهاد کتابخانههای عمومی، توقعی بسیار بسیار کم و منطقی و عادلانه است؛ و آن اینکه حداقل کاری که می‌توانند (و باید) انجام دهند این است که کتاب‌ها و نشریاتی را که از سوی وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز رسمی دارند تهیه کنند و در اختیار خواهندگان آن‌ها قرار دهند.
مرجع : ايسنا
