تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۰۶ ساعت ۱۱:۲۱
کد مطلب : ۱۲۸۹۵۱
به یاد «نقی سیف جمالی»
«یگانه» بود و هیچ کم نداشت
مرجان یگانه پرست- روزنامه بهار
بهار امسال باز هم شاهد پر کشیدن یکی دیگر از هنرمندان خوب کشورمان بودیم.
نقی سیف جمالی، بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون. بازیگری کوشا در کار و بسیار بی ادعا و کم حاشیه. خبر درگذشت این هنرمند پیشکسوت در شرایطی اتفاق افتاد که طی روزهای اخیر مشغول تمرین نمایش «مطرب عاشق» به نویسندگی و کارگردانی بهزاد فراهانی بود. این هنرمند فقید در سال‌های اخیر بیش از قبل در عرصه سینما و تئاتر فعال شده بود و شمایی از توان و انضباط شخصی‌اش در کار را به یادگار گذاشت.شاید بسیاری آخرین تصویری که از او به یاد دارند، تصویر همان پدر سخت گیر و معتقدی است که در فیلم «مارمولک» دوست دارد پسرش یک روحانی شود و یا آن پدر دلسوخته ای که در «عادت می کنیم» پیگیر سرنوشت دختر ناکامش است. کارنامه کاری او پر از این پدران دلسوخته و مهربانی است که به طبقه زحتکش جامعه هم تعلق دارند اما سوای این نقش های فرعی اما باورپذیر و دوست داشتنی، سیف جمالی در عرصه تئاتر بسیار پرکار و دقیق بود. کسی که در اوان حضورش در صحنه تئاتر توسط دکتر رفیعی مهر تایید می گیرد و با تلاشی بی اندازه حتی با وجود زمانی طولانی که از این عرصه دور بود، به کار حرفه ای پرداخت.
کسی که همیشه پشتیبان خانواده اش و توده‌های زحمتکش جامعه بود
بهزاد فراهانی، از پیشکسوتان عرصه سینما، تلویزیون و تئاتر کشور در واکنش به ضایعه درگذشت دوست و همکار قدیمی خود نقی سیف جمالی در گفتگو با «بهار» گفت: نزدیک به 40 سال پیش ایشان به تئاتر پیوستند و از آن موقع تا به حال تئاتری نبوده است که ایشان را در کنار گروه مان نداشته باشیم. به نظر من مهربان‌ترین آرتیستی بود که روزگار ما به خود دیده است. هم از نظر اخلاق و هم از نظر دیسیپلین و منش کاری. می‌توانم بگویم از بزرگترین شخصیت‌های عدالت خواه این مملکت بود.
فراهانی، سیف جمالی را از نظر بازیگری دارای منشی خاص دانست و افزود: مهم‌ترین ویژگی سیف جمالی این بود که فردی مسلک‌گرا و آرمان خواه بود. کسی که همیشه پشتیبان خانواده‌اش و توده‌های زحمتکش جامعه بود. خود او مردی زحمت کش و کوشا بود و از جایگاهی مردمی برخوردار بود. یاد و نامش گرامی.
مسئولیت پذیری و تعهدش به کار،تقدیر داشت
حمیدرضا نعیمی، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان تئاتردر گفتگو با «بهار» گفت: من به شخصه خیلی دیر آقای سیف جمالی را پیدا کردم اما با استناد به شعری از شاملو، آن شاهکار بی نظیر که می‌گوید: سفر کوتاه بود، اما یگانه بود و هیچ کم نداشت، می‌توانم بگویم آقای جمالی چنین بود و فردی یگانه برای خود بود. با آن که سه یا چهار سالی می‌شد که آقای سیف جمالی را می‌شناختم و با ایشان همکاری داشتم، احساس می‌کنم قرن هاست ایشان را می‌شناسم و متوجه شدم که این احساس حتی برای کسانی که تنها یک بار با ایشان ملاقات داشته‌اند هم صادق است و به نظرم این احساس به جان آزاد و روح بزرگی که ایشان داشتند، برمی گردد. وی در ادامه افزود: حتما شنیده‌اید که مرگ آدم را عزیز می‌کند اما این مسئله در مورد آقای سیف جمالی صدق نمی‌کند به این دلیل که هیچ کس را پیدا نخواهید کرد که از این مرد لحن یا کلامی برخورنده یا خالی از مهر و لطف و خنده دیده باشد. او کسی بود که حتی اگر در امنیت مالی به سر می‌برد،؛ بزرگی و والامنشی خود را حفظ می‌کرد و اگر که در شرایط نامساعد مالی هم به سر می‌برد باز هم این روحیه و منش را نگاه می‌داشت و نمی‌گذاشت شرایط سخت مالی و زندگی، او را به پذیرش رفتارهای دور از منش شخصی اش وادار کند.
کارگردان تئاتر «سقراط» و «ترور» با نقل خاطره‌ای از نقی سیف جمالی چنین گفت: سیف جمالی از آن دست بازیگرانی بود که در جوانی همراه با استاد پرویز پرستویی که انشاءالله سایه‌شان بر هنر ما مستدام باشد و در سینما و تلویزیون سلطنت کنند، در اواخر سال‌های 40 کار تئاتر را شروع کردند. به یاد می‌آورم خاطره حضورشان در زمینه تئاتر به این شکل بوده است که در سال‌های دور وقتی دکتر علی رفیعی تعدادی از جوان‌ها را برای کار دعوت می‌کنند، از میان تمام آن جوان‌ها تنها دو نفر یعنی پرویز پرستویی و نقی سیف جمالی را تایید می‌کنند. نعیمی با اشاره به تجربه سال هایی که با سیف جمالی همکاری کرده است از سجایای اخلاقی و حرفه‌ای او یاد کرد و افزود: او تمام آن اصولی که اکنون در تئاتر رعایت نمی‌شود، رعایت می‌کرد. در وهله اول هم همان عشق به این وادی است و باید این نگرش را در خود تقویت کرد و برای ارتقا و پیشبرد فرهنگ و هنر قدم برداشت و مباحث ثانویه‌ای چون قرارداد و دستمزد در درجه دوم اهمیت باشد. ضمن اینکه انتظام به نظم و پشتکار که یک بازیگر را در آمادگی اجرا قرار می‌دهد تا به کاراکتری که بازی می‌کند، نزدیک شود. بازیگر باید کاری را که پذیرفته و با کارگردانی وارد همکاری شده است، یک مسئولیت بزرگ بداند و با تمرکز تمام روی صحنه ظاهر شود. این ویژگی‌های رفتاری و کاری سیف جمالی بود. ایشان هر زمانی که ما تئاتر داشتیم، یک ساعت زودتر در سالن حاضر بودند و سعی می‌کردند خودشان را آماده اجرا کنند.
این کارگردان باسابقه همچنین از صدای خوش سیف جمالی و تسلط او به هنر آواز یاد کرد و گفت: ایشان صدای بسیار زیبا و گرمی داشتند و دستگاه‌های ایرانی را به زیبایی اجرا می‌کردند. به آوازهای کوچه باغی و‌ترانه‌های عامیانه مردم تسلط بسیار بالایی داشتند و حتی کسانی بودند که علاقه‌مند صدای خوش ایشان را در قالب کاست‌هایی آماده کنند و اگر این آوازها ضبط نشده باشند و فرصت ثبت نشدن را پیدا نکرده باشند، در جان و خاطر کسانی که همیشه صدای ایشان را می‌شنیدند، به یادگار مانده است.
کارگردان تئاتر به یاد ماندنی «ترور» درباره نگرش سیف جمالی به مباحث هنری و حرفه‌ای‌اش به «بهار» گفت: ایشان سعی می‌کردند وارد بحث‌های حاشیه‌ای نشوند. بسیار در زمینه حرفه‌شان بازیگری، مطالعه داشتند و به مباحث و تکنیک‌های بازیگری از جمله فن بدن، ایست و بازی‌های ژست اشراف داشتند. ضمن اینکه اگر قرار بود در نمایش‌هایی که نیاز به بازی‌های رهاتر و آزادتری دارند مثل نمایش‌های ایرانی هم توانمند بودند. از ویژگی‌های خاص کاری‌شان این بود که هم در بازی طنز و هم در بازی جدی تبحر داشتند. به جد می‌توانم بگویم تمام روزهایی که ما در سال گذشته سر تمرین نمایش «ترور» بودیم، بازیگران جوان رفتارهای ایشان را مدنظر داشتند. آن نمایش مملو از طراحی حرکات و رقص‌هایی برگرفته از فرهنگ عربی بود و آقای سیف جمالی در سن 58 سالگی به خوبی اجراها بر می‌آمد و همه حواس شان به طراح بود تا کمترین اشتباه را داشته باشند. وقتی ایشان با پشتکاری باورنکردنی حرکات ریتمیک و طراحی‌ها را اجرا می‌کردند و شکایتی هم نداشتند که رعایت سن شان بشود، همه را شگفت‌زده می‌کردند.
حمید رضا نعیمی با اشاره به تمرین‌های پیچیده و دشوار نمایش «ترور» گفت: به خاطر دارم که ایشان آنقدر در اجرا دقیق بودند که تصور می‌کردم قبلا تجربه اجرای رقص عربی و طراحی حرکات ریتمیک داشته‌اند ولی گفتند که اولین بار چنین تمرینی را تجربه می‌کنند. ایشان در ضمن داشتن اجرایی کم نقص، اگر دچار اشتباهی می‌شدند از من به عنوان کارگردان عذرخواهی می‌کردند در حالی که تماشاگران هم متوجه آن اشکال نمی‌شدند و بسیار خود را ملامت می‌کردند. این مسئولیت‌پذیری برای من بسیار ارزشمند و تقدیر داشت که یک بازیگر پیشکسوت چطور با تعهدش به ما درس می‌داد. تاسف می‌خورم به خاطر سال هایی که نقی سیف جمالی به خاطر مسائل مالی مجبور شد کار هنری‌اش را کنار بگذارد و به کاری دیگر مشغول شود.
ایشان بالغ بر 15 تا 20 سال به دلیل عدم امنیت مالی مجبور به دوری از سینما و تئاتر شدند تا زمانی که توانستند سروسامانی به زندگی خانوادگی شان بدهند و دوباره به صحنه هنر بازگردند هر چند دیگر پا به سن گذاشته بودند. با اینکه پا سن گذاشته بودند اما به نظرم نقش‌هایی که از خودشان به جا گذاشتند، چه در تئاتر و چه در سینما و تلویزیون برای همیشه وجود دارد. این کارگردان تئاتر اظهار داشت: صادقانه می‌گویم که بسیار از او آموختم و یک تشکر و سپاسگزاری به ایشان بدهکارم و امیدوارم که حتی در این لحظه که دیر شده و او را از دست داده‌ایم، سپاسگزاری‌ام را اعلام می‌کنم و امیدوارم که کائنات ابراز تشکر من به ایشان برسد.
نقش‌های فرعی در خدمت قصه‌ها
عرصه هنر و فرهنگ ما، افرادی همانند نقی سیف جمالی کم ندارد. همان هایی که بی ادعا و بی حاشیه بر سر کار حاضر می شوند و بی دریغ و تلاشگر به کار و تمرین می پردازند و در هزارتوی هنر، جای آن نقش هایی که پر می‌کنند که هستند تا قصه روایت شود و نقش اصلی ها قوام بگیرند. همان خرد ه شخصیت‌هایی که خرده روایت هایی را پیش می برند و روح قصه را جان می دهند.
نقی سیف جمالی، بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون. بازیگری کوشا در کار و بسیار بی ادعا و کم حاشیه. خبر درگذشت این هنرمند پیشکسوت در شرایطی اتفاق افتاد که طی روزهای اخیر مشغول تمرین نمایش «مطرب عاشق» به نویسندگی و کارگردانی بهزاد فراهانی بود. این هنرمند فقید در سال‌های اخیر بیش از قبل در عرصه سینما و تئاتر فعال شده بود و شمایی از توان و انضباط شخصی‌اش در کار را به یادگار گذاشت.شاید بسیاری آخرین تصویری که از او به یاد دارند، تصویر همان پدر سخت گیر و معتقدی است که در فیلم «مارمولک» دوست دارد پسرش یک روحانی شود و یا آن پدر دلسوخته ای که در «عادت می کنیم» پیگیر سرنوشت دختر ناکامش است. کارنامه کاری او پر از این پدران دلسوخته و مهربانی است که به طبقه زحتکش جامعه هم تعلق دارند اما سوای این نقش های فرعی اما باورپذیر و دوست داشتنی، سیف جمالی در عرصه تئاتر بسیار پرکار و دقیق بود. کسی که در اوان حضورش در صحنه تئاتر توسط دکتر رفیعی مهر تایید می گیرد و با تلاشی بی اندازه حتی با وجود زمانی طولانی که از این عرصه دور بود، به کار حرفه ای پرداخت.
کسی که همیشه پشتیبان خانواده اش و توده‌های زحمتکش جامعه بود
بهزاد فراهانی، از پیشکسوتان عرصه سینما، تلویزیون و تئاتر کشور در واکنش به ضایعه درگذشت دوست و همکار قدیمی خود نقی سیف جمالی در گفتگو با «بهار» گفت: نزدیک به 40 سال پیش ایشان به تئاتر پیوستند و از آن موقع تا به حال تئاتری نبوده است که ایشان را در کنار گروه مان نداشته باشیم. به نظر من مهربان‌ترین آرتیستی بود که روزگار ما به خود دیده است. هم از نظر اخلاق و هم از نظر دیسیپلین و منش کاری. می‌توانم بگویم از بزرگترین شخصیت‌های عدالت خواه این مملکت بود.
فراهانی، سیف جمالی را از نظر بازیگری دارای منشی خاص دانست و افزود: مهم‌ترین ویژگی سیف جمالی این بود که فردی مسلک‌گرا و آرمان خواه بود. کسی که همیشه پشتیبان خانواده‌اش و توده‌های زحمتکش جامعه بود. خود او مردی زحمت کش و کوشا بود و از جایگاهی مردمی برخوردار بود. یاد و نامش گرامی.
مسئولیت پذیری و تعهدش به کار،تقدیر داشت
حمیدرضا نعیمی، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان تئاتردر گفتگو با «بهار» گفت: من به شخصه خیلی دیر آقای سیف جمالی را پیدا کردم اما با استناد به شعری از شاملو، آن شاهکار بی نظیر که می‌گوید: سفر کوتاه بود، اما یگانه بود و هیچ کم نداشت، می‌توانم بگویم آقای جمالی چنین بود و فردی یگانه برای خود بود. با آن که سه یا چهار سالی می‌شد که آقای سیف جمالی را می‌شناختم و با ایشان همکاری داشتم، احساس می‌کنم قرن هاست ایشان را می‌شناسم و متوجه شدم که این احساس حتی برای کسانی که تنها یک بار با ایشان ملاقات داشته‌اند هم صادق است و به نظرم این احساس به جان آزاد و روح بزرگی که ایشان داشتند، برمی گردد. وی در ادامه افزود: حتما شنیده‌اید که مرگ آدم را عزیز می‌کند اما این مسئله در مورد آقای سیف جمالی صدق نمی‌کند به این دلیل که هیچ کس را پیدا نخواهید کرد که از این مرد لحن یا کلامی برخورنده یا خالی از مهر و لطف و خنده دیده باشد. او کسی بود که حتی اگر در امنیت مالی به سر می‌برد،؛ بزرگی و والامنشی خود را حفظ می‌کرد و اگر که در شرایط نامساعد مالی هم به سر می‌برد باز هم این روحیه و منش را نگاه می‌داشت و نمی‌گذاشت شرایط سخت مالی و زندگی، او را به پذیرش رفتارهای دور از منش شخصی اش وادار کند.
کارگردان تئاتر «سقراط» و «ترور» با نقل خاطره‌ای از نقی سیف جمالی چنین گفت: سیف جمالی از آن دست بازیگرانی بود که در جوانی همراه با استاد پرویز پرستویی که انشاءالله سایه‌شان بر هنر ما مستدام باشد و در سینما و تلویزیون سلطنت کنند، در اواخر سال‌های 40 کار تئاتر را شروع کردند. به یاد می‌آورم خاطره حضورشان در زمینه تئاتر به این شکل بوده است که در سال‌های دور وقتی دکتر علی رفیعی تعدادی از جوان‌ها را برای کار دعوت می‌کنند، از میان تمام آن جوان‌ها تنها دو نفر یعنی پرویز پرستویی و نقی سیف جمالی را تایید می‌کنند. نعیمی با اشاره به تجربه سال هایی که با سیف جمالی همکاری کرده است از سجایای اخلاقی و حرفه‌ای او یاد کرد و افزود: او تمام آن اصولی که اکنون در تئاتر رعایت نمی‌شود، رعایت می‌کرد. در وهله اول هم همان عشق به این وادی است و باید این نگرش را در خود تقویت کرد و برای ارتقا و پیشبرد فرهنگ و هنر قدم برداشت و مباحث ثانویه‌ای چون قرارداد و دستمزد در درجه دوم اهمیت باشد. ضمن اینکه انتظام به نظم و پشتکار که یک بازیگر را در آمادگی اجرا قرار می‌دهد تا به کاراکتری که بازی می‌کند، نزدیک شود. بازیگر باید کاری را که پذیرفته و با کارگردانی وارد همکاری شده است، یک مسئولیت بزرگ بداند و با تمرکز تمام روی صحنه ظاهر شود. این ویژگی‌های رفتاری و کاری سیف جمالی بود. ایشان هر زمانی که ما تئاتر داشتیم، یک ساعت زودتر در سالن حاضر بودند و سعی می‌کردند خودشان را آماده اجرا کنند.
این کارگردان باسابقه همچنین از صدای خوش سیف جمالی و تسلط او به هنر آواز یاد کرد و گفت: ایشان صدای بسیار زیبا و گرمی داشتند و دستگاه‌های ایرانی را به زیبایی اجرا می‌کردند. به آوازهای کوچه باغی و‌ترانه‌های عامیانه مردم تسلط بسیار بالایی داشتند و حتی کسانی بودند که علاقه‌مند صدای خوش ایشان را در قالب کاست‌هایی آماده کنند و اگر این آوازها ضبط نشده باشند و فرصت ثبت نشدن را پیدا نکرده باشند، در جان و خاطر کسانی که همیشه صدای ایشان را می‌شنیدند، به یادگار مانده است.
کارگردان تئاتر به یاد ماندنی «ترور» درباره نگرش سیف جمالی به مباحث هنری و حرفه‌ای‌اش به «بهار» گفت: ایشان سعی می‌کردند وارد بحث‌های حاشیه‌ای نشوند. بسیار در زمینه حرفه‌شان بازیگری، مطالعه داشتند و به مباحث و تکنیک‌های بازیگری از جمله فن بدن، ایست و بازی‌های ژست اشراف داشتند. ضمن اینکه اگر قرار بود در نمایش‌هایی که نیاز به بازی‌های رهاتر و آزادتری دارند مثل نمایش‌های ایرانی هم توانمند بودند. از ویژگی‌های خاص کاری‌شان این بود که هم در بازی طنز و هم در بازی جدی تبحر داشتند. به جد می‌توانم بگویم تمام روزهایی که ما در سال گذشته سر تمرین نمایش «ترور» بودیم، بازیگران جوان رفتارهای ایشان را مدنظر داشتند. آن نمایش مملو از طراحی حرکات و رقص‌هایی برگرفته از فرهنگ عربی بود و آقای سیف جمالی در سن 58 سالگی به خوبی اجراها بر می‌آمد و همه حواس شان به طراح بود تا کمترین اشتباه را داشته باشند. وقتی ایشان با پشتکاری باورنکردنی حرکات ریتمیک و طراحی‌ها را اجرا می‌کردند و شکایتی هم نداشتند که رعایت سن شان بشود، همه را شگفت‌زده می‌کردند.
حمید رضا نعیمی با اشاره به تمرین‌های پیچیده و دشوار نمایش «ترور» گفت: به خاطر دارم که ایشان آنقدر در اجرا دقیق بودند که تصور می‌کردم قبلا تجربه اجرای رقص عربی و طراحی حرکات ریتمیک داشته‌اند ولی گفتند که اولین بار چنین تمرینی را تجربه می‌کنند. ایشان در ضمن داشتن اجرایی کم نقص، اگر دچار اشتباهی می‌شدند از من به عنوان کارگردان عذرخواهی می‌کردند در حالی که تماشاگران هم متوجه آن اشکال نمی‌شدند و بسیار خود را ملامت می‌کردند. این مسئولیت‌پذیری برای من بسیار ارزشمند و تقدیر داشت که یک بازیگر پیشکسوت چطور با تعهدش به ما درس می‌داد. تاسف می‌خورم به خاطر سال هایی که نقی سیف جمالی به خاطر مسائل مالی مجبور شد کار هنری‌اش را کنار بگذارد و به کاری دیگر مشغول شود.
ایشان بالغ بر 15 تا 20 سال به دلیل عدم امنیت مالی مجبور به دوری از سینما و تئاتر شدند تا زمانی که توانستند سروسامانی به زندگی خانوادگی شان بدهند و دوباره به صحنه هنر بازگردند هر چند دیگر پا به سن گذاشته بودند. با اینکه پا سن گذاشته بودند اما به نظرم نقش‌هایی که از خودشان به جا گذاشتند، چه در تئاتر و چه در سینما و تلویزیون برای همیشه وجود دارد. این کارگردان تئاتر اظهار داشت: صادقانه می‌گویم که بسیار از او آموختم و یک تشکر و سپاسگزاری به ایشان بدهکارم و امیدوارم که حتی در این لحظه که دیر شده و او را از دست داده‌ایم، سپاسگزاری‌ام را اعلام می‌کنم و امیدوارم که کائنات ابراز تشکر من به ایشان برسد.
نقش‌های فرعی در خدمت قصه‌ها
عرصه هنر و فرهنگ ما، افرادی همانند نقی سیف جمالی کم ندارد. همان هایی که بی ادعا و بی حاشیه بر سر کار حاضر می شوند و بی دریغ و تلاشگر به کار و تمرین می پردازند و در هزارتوی هنر، جای آن نقش هایی که پر می‌کنند که هستند تا قصه روایت شود و نقش اصلی ها قوام بگیرند. همان خرد ه شخصیت‌هایی که خرده روایت هایی را پیش می برند و روح قصه را جان می دهند.
