استفاده پوتین در جنگ از انواع سلاح ممنوعه‌؛ از بمب‌ خوشه‌ای تا خلاء

گروه بین‌الملل: نیروهای روسیه در تلاش بودند در تهاجمی «همه‌جانبه»، به کی‌یف و چندین شهر بزرگ دیگر در اوکراین یورش ببرند. تحلیلگران غربی می‌گویند که ارتش روسیه با مشکلات غیرمنتظره‌ای مواجه شده است و وزارت دفاع بریتانیا ادعا می‌کند مقاومت جدی اوکراینی‌ها مهاجمان را «سرخورده» کرده است اما ولادیمیر پوتین نشان داد برای استفاده از قوای مرگبار نیرومندتری نیز آماده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که روسیه در شهر خارکیف بمب خوشه‌ای انداخته است. به طور گسترده اعتقاد بر این است که که روسیه بزرگ‌ترین زرادخانه هسته‌ای جهان را دارد اما این کشور سلاح‌های ویران‌گر دیگری هم دارد که می‌تواند از آن‌ها استفاده کند و به نظر می‌رسد تاکنون برخی از آن‌ها را نیز به کار برده است. هم‌زمان با ادامه جنگ در اوکراین، در ادامه به سلاح‌هایی که پوتین در اختیار دارد نگاهی می‌‌اندازیم؛
پرتاب‌گرهای گرمافشاری (ترموباریک) یا بمب خلاء
از جمله جنگ‌افزارهایی که انتقال آن‌ها به سوی پایتخت [اوکراین] مشاهده شد، پرتاب‌کننده‌های بمب‌ گرمافشاری تی.او.اس-۱، گراد ۱۲۲ میلی‌متری ب‌ام-۲۱، اوراگن ۲۲۰ میلی‌متری ب‌ام-۲۱ و سامانه‌های اسمرک ۳۰۰ میلی‌متری بودند. جنگ‌افزار گرمافشاری یکی از وحشیانه‌ترین سلاح‌های جنگی موجود به شمار می‌آید. این موشک‌ها انباشته از مخلوط  بسیار انفجاری مواد شیمیایی و سوخت‌اند و در اثر انفجار امواجی فراصوتی پدید می‌آورند که هرچه را در مسیرش باشد، از جمله ساختمان‌ها و انسان‌ها، نابود کند.
به این اسلحه بمب افشانه‌ای یا بمب خلاء نیز می‌گویند؛ زیرا اکسیژن هوای اطراف را به درون خود می‌مکد و انفجاری عظیم ایجاد می‌کند. سفیر اوکراین در ایالات متحده گفت که در این حمله از پرتاب‌کننده‌های بمب‌ گرمافشاری استفاده شده است. مقام‌های اطلاعاتی به ایندیپندنت گفتند روس‌ها همچنین از هویتزر خودکششی سنگین ۲۰۳ میلی‌متری مالکا ۲۷ام و خمپاره‌افکن سنگین خودکششی ۲۴۰ میلی‌متری ۲اس۴ تیولپن استفاده کرده‌اند که در تخریب ساختمان‌های بزرگ کاربرد دارد. در سال ۲۰۱۶، پتر لی، از دانشگاه پورتسموت، طرز کار این بمب‌ها را با جزئیات هولناک توضیح داد؛ بمب‌هایی که روسیه متهم است در سوریه از آن‌ها استفاده کرده است. او نوشت: « تصور کنید بعد از کشیدن نفسی عمیق به زیر آب بروید و بعد ناچار شوید در بازدم تمام اکسیژن را به یکباره بیرون دهید. بعد سعی کنید دوباره عمل دم را انجام دهید اما به جای آب سرد، شش‌هایتان از ذرات قابل‌اشتعال‌ سمی پر شود و این ذرات از درون بدنتان را متلاشی کند.» سازمان دیدبان حقوق بشر در سال ۲۰۰۰، استفاده روسیه از این سلاح را که طبق گزارش‌ها یک سال پیش از آن در چچن به کار برده بود، محکوم کرد و آن اقدام را «تنش‌زا و خطرناک» با «عوارض انسانی جدی» خواند.

بمب خلاء چیست؟
بمب خلاء بمبی موسوم به هوا سوز است که قدرت آن در تولید امواج با بسامد بالا ، بسیار پرقدرت تر از انفجار مواد منفجره چگال متعارف و حتی هسته است. موج انفجار تولید شده از یک بمب کوچک خلاء با میزان این امواج در یک انفجار هسته برابری میکند اما بدون ایجاد خسارات زیست محیطی ناشی از یک بمب هسته ای است! بمب خلاء انواع و اقسام مختلفی از دست پرتاپ و خمپاره پرتاب تا بمب هایی که از طریق بمب افکن پرتاب می شوند را شامل می شوند. اساس کار و وجه تسمیه این بمب‌ها بر استفاده از نوع خاصی از مواد منفجره Thermo baric است که در هنگام انفجار اکسیژن وسیعی را از محیط اطراف خود تهیه می‌کنند، از این رو در تهیه این بمب‌ها بر خلاف فالب تسلیحات انفجاری که معمولا در تهیه آنها از نسبتی در حدود ۲۵% سوخت و ۷۵% اکسیدکننده استفاده می‌شود، مواد منفجره با حجمی کمتر و به دلیل بی نیازی از اکسیدکننده ، جگال تر مورد استفاده قرارگیرند. نیاز حیاتی این بمب‌ها به حجم بالایی از اکسیژن استفاده از آنها در زیر آب و حتی ارتفاعات بالا را با مشکل روبرو کرده و ناکارامد میگرداند. این سلاح علاوه بر قدرت مهیب تخریب ساختارهای دفاعی و استحکامات در کنار انفجاری به نسبت کوچک بر روی قربانیان آن تا فواصل نسبتا دور؛ اثرات جبران ناپذیری و دردناک و رنج‌های شدید و طاقت فرسا در اثر صدمات جدی به گوش، مغز و سلسله اعصاب برای مدتهای کوتاه تا مادام العمر بر جای خواهد گذاشت!
بمب خوشه‌ای
ارتش روسیه همچنین به استفاده از بمب خوشه‌ای در حمله‌ای که به کشته شدن یک کودک و دو بزرگسال منجر شد، متهم شده است. این افراد در یک پیش‌دبستانی در شمال شرق اوکراین پنهان شده بودند.
بمب خوشه‌ای یا مهمات خوشه‌ای صدها مهمات انفجاری کوچک‌تر یا ریزبمب را در منطقه‌ای وسیع آزاد می‌کند و خسارات و تلفات فاجعه‌باری به جا می‌گذارد. سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید نمونه‌هایی از به کارگیری مهمات خوشه‌ای را نیز شناسایی کرده است. این سازمان روز جمعه اعلام کرد ارتش روسیه روز قبل در شهر ووهلدار از بمب خوشه‌ای استفاده کرده است.
به گفته این سازمان در این حمله، چهار غیرنظامی جان باختند. سازمان دیدبان حقوق بشر این جنگ‌افزار را «یک تهدید فوری برای غیرنظامیان در طول درگیری با پراکندگی تصادفی مهمات فرعی یا ریزبمب‌ها در یک منطقه وسیع» توصیف می کند. وب‌سایت بلینگ‌کت که ویژه تحقیقات و راستی‌آزمایی است، روز یکشنبه اعلام کرد چند مکان در اوکراین را شناسایی کرده که در آن‌ها بمب خوشه‌ای استفاده شده است. این وب‌سایت دو مورد استفاده از آن را مشخص کرد؛ در یک پیش‌دبستانی در اوختیرکا و در خارکیف؛ جایی که گزارش‌ رسانه‌های اجتماعی حملات بمب‌های خوشه‌ای را تایید کرده بود. بیش از ۱۰۰ کشور جهان از جمله بریتانیا بر اساس کنوانسیون مهمات خوشه‌ای، تعهد کرده‌اند هرگز از این جنگ‌افزار استفاده نکنند؛ اما نه روسیه و نه اوکراین این پیمان را امضا نکردند. عفو بین‌الملل استفاده گزارش شده روسیه از مهمات خوشه‌ای در اوکراین را محکوم و اعلام کرد حمله به پیش‌دبستانی «ممکن است جنایت جنگی باشد».
جنگ‌افزارهای هسته‌ای
اگرچه ولادیمیر پوتین نیروهای بازدارنده هسته‌ای راهبردی را در آماده‌باش کامل قرار داده، تاکنون از چنین اقدام‌های شدیدی استفاده نشده است. به گفته این گروه، روسیه در عوض، تعدادی وسیله نقلیه «دو گانه» را به نزدیکی اوکراین اعزام کرده که از لحاظ نظری قابلیت پرتاب بمب هسته‌ای در نزدیکی اوکراین را دارند اما در منطقه موردنظر شواهدی مشاهده نشد که نشانگر آن باشد این کشور واقعا جنگ‌افزارهای هسته‌ای یا یگان‌های مجهز به تسلیحات هسته‌ای مستقر کرده باشد. خود روسیه هم هیچ  برنامه‌ای برای استفاده از جنگ‌افزارهای هسته‌ای اعلام نکرده است. اگرچه در مورد شمار جنگ‌افزارهای هسته‌ای موجود در زرادخانه روسیه گزارش‌های مختلفی وجود دارد، اعتقاد بر این است که آن‌ها شش هزار و ۲۰۰ کلاهک دارند. بر اساس خبرنامه محققان هسته‌ای، از این تعداد حدود یک هزار و ۵۸۸ کلاهک بر موشک‌های بالیستیک و بمب‌افکن‌های سنگین نصب شده‌اند و حدود ۹۷۷ کلاهک راهبردی و یک هزار و ۹۱۲ کلاهک غیرراهبردی نیز ذخیره دارد.
هواپیماهای جنگنده
ارتش روسیه در حمله به اوکراین، از مجموعه‌ای از هواپیماها استفاده می‌کند. هواپیماهای آن‌ها می‌توانند موشک‌های هوابه‌زمین یا بمب‌های خوشه‌ای یا ترکش‌زا شلیک کنند. یک مقام‌ دفاعی ایالات متحده می‌گوید بر اساس اطلاعات اولیه، ارتش روسیه برای حمله به پدافند هوایی اوکراین و انبارهای مهمات از ۷۵ هواپیمای بمب‌افکن بال ثابت استفاده کرده است. به گفته ارتش اوکراین، در حمله به کی‌یف، پایتخت، از هلی‌کوپترهای تهاجمی و ترابری مثل ام‌آی-۸ هم استفاده شده است.
آن‌ها روز شنبه ادعا کردند که یک هواپیمای ترابری روسی حامل سرباز سرنگون شده است.