یادگیری بدون مغز در اعماق دریا

گروه علمی:یادگیری از ویژگی‌های تعیین‌کننده زندگی است و هر موجود زنده‌ای، از پرندگان گرفته تا کپک‌ها، به درجات مختلفی از این توانایی برخوردار است.در ساده‌ترین موجودات، قرار گرفتن مکرر در معرض محرک‌های یکسان می‌تواند باعث یادگیری غیرتداعی به شکل عادت‌سازی یا حساس‌سازی شود. براساس تحقیقات جدید، شقایق‌های دریایی استارلت (Nematostella vectensis) قادر به یادگیری بسیار پیچیده هستند که از توانایی آن‌ها در به خاطر سپردن ارتباط بین نور و پالس‌های الکتریکی مشخص می‌شود.

سیمون اسپریچر، پژوهشگر ارشد این مطالعه و عصب‌شناس دانشگاه فریبورگ می‌گوید: «این پدیده اثبات می‌کند که حتی حیوانات بدون مغز نیز به لطف سیستم عصبی خود می‌توانند رفتار پیچیده‌ای از خود نشان دهند.» حیواناتی که دارای قدرت مغزی زیادی هستند، می‌توانند به‌راحتی یک محرک را به یک پاسخ مرتبط کنند و رفتار خود را براساس آنچه یاد گرفته‌اند و به‌یاد آورده‌اند، تغییر دهند. تصور می‌شود که توانایی به خاطر سپردن این موارد با تکامل سیستم‌های عصبی و تنظیم قدرت سیناپسی و انعطاف‌پذیری در مغز به وجود آمده است، اما همه حیوانات مغز ندارند. سگ‌های دریایی مانند شقایق‌های دریایی و عروس‌های دریایی فقط یک شبکه عصبی غیرمتمرکز دارند، بنابراین منطقی است که فرض کنیم آن‌ها فقط می‌توانند به روش‌های غیرتداعی یاد بگیرند. برای بررسی ظرفیت شقایق دریایی در یادگیری تداعی، اسپریچر و همکارانش از دانشگاه فریبورگ در سوئیس و دانشگاه بارسلون در اسپانیا آزمایش‌های شرطی‌سازی کلاسیک را با نور و شوک الکتریکی انجام دادند.

اسپریچر و تیمش به صورت تصادفی گروه‌هایی متشکل از ۱۰ یا ۱۸ شقایق دریایی استارلت را به آزمایش‌هایی اختصاص دادند که در آن پالس‌های نور و الکتریکی همزمان بود یا آزمایش‌هایی که در آن پالس‌های نور و الکتریسیته غیرهمگام بود. پژوهشگران از یک شوک الکتریکی کوچک برای وادار کردن حیوانات به عقب کشیدن شاخک‌های خود استفاده کردند و آن‌ها را با دادن شوک همزمان یا غیر همزمان نور آموزش دادند. حیواناتی که در طول تمرین هم نور و هم شوک الکتریکی دریافت کردند، رفتار خود را تطبیق دادند و پس از شرطی‌سازی به تنهایی به نور واکنش نشان دادند. در گروهی که قبلا شوک را همزمان با نور دریافت کرده بودند، ۷۲درصد شاخک‌های خود را در معرض نور به تنهایی جمع کردند. این بیش از دو برابر سرعت واکنش (۳۰ درصد) حیواناتی بود که با شوک و نور در زمان‌های مختلف آموزش دیده بودند.