تک فرزندی چالش جدید جامعه امروز
امروزه با بالا رفتن سن ازدواج، رواج «تک فرزندی» در کشور را نیز شاهد هستیم و آمارها نیز حاکی از افزایش خانواده‌های دارای یک فرزند است. بیشتر افراد بعد از اتمام تحصیلات تکمیلی و در واپسین سال‌های جوانی ازدواج می‌کنند و پس از سپری کردن دوران عقد و بعد از تولد اولین فرزند بنا به دلایلی از جمله وجود مشکلات اقتصادی، نداشتن وقت برای تربیت فرزند و ... به داشتن یک فرزند قناعت می‌کنند.
حرکت منحنی جمعیتی ایران به سوی سالمندی و میانسالی و کمبود نیروی انسانی در دهه‌های پیش رو از جمله آفت‌های اجتماعی پدیده تک فرزندی است.
عدم جامعه‌پذیری در تک فرزندی
علیرضاحسینی امام جمعه درمیان، به خبرنگار ایسنا گفت: در خانواده تک فرزند، بیش از حد به خواسته‌های فرزند توجه شده و اغلب زیاده روی والدین در برآوردن خواسته‌های تنها فرزندشان مشاهده می‌شود.
وی با بیان اینکه این توجه بیش از حد والدین، اثرات سوئی بر شخصیت کودک دارد، افزود: این‌گونه کودکان غالباً حساس، زودرنج، پرتوقع و کم صبر هستند. امام جمعه درمیان با بیان اینکه فرزند در دوره اولیه کودکی بیشتر نیازمند حضور والدین خود است، بیان کرد: در دومین دوره کودکی خود نقش همسالان بارزتر شده و مهارت‌های زیادی را از آنان می‌آموزد که با نداشتن خواهر یا بردار این مهارت‌ها را نخواهد داشت.
حسینی با بیان اینکه وجود خواهر یا برادر بزرگ‌تر می‌تواند مهارت‌های لازم برای اجتماعی شدن او را فراهم کند، عنوان کرد: در صورت تک فرزند بودن، او تجربه‌ای از کودکی و نوجوانی خود نداشته و با بازی‌ها، کارها و گروه خود آشنا نخواهد بود.وی با اشاره به خصوصیات تک فرزندها، یادآورشد: گرایش به انزوا، افسردگی، ضعف در برقراری ارتباط با همسالان، توجه بیش از حد به بازیهای رایانه‌ای و انفرادی، ترس از حضور در گروه‌های اجتماعی از جمله خصوصیات تک فرزندها خواهد بود.
تقویت حس روحیه جامعه گرایانه در کنار خواهر و بردار
امام جمعه درمیان عنوان کرد: زندگی در کنار برادر یا خواهر روحیه جامعه گرایانه کودک را تقویت کرده و مدیریت در روابط اجتماعی را به وی می‌آموزد.حسینی با اشاره به ویژه‌گی‌های خانوادههایی که بیش از یک فرزند دارند، افزود: همدل بودن افراد خانواده، عشق‌ورزی و داشتن ارتباط درست و صحیح با افراد هم سن در جامعه و مدرسه از اصلی‌ترین ویژگی‌های فرزندان خانواده‌های دارای بیش از یک فرزند است.
وی ادامه داد: تک فرزندی می‌تواند تبعات مخرب عاطفی داشته و نسل این خانواده‌ها به سمت تنهایی سوق داده شود.امام جمعه درمیان با اشاره به اینکه خانوادههایی با فرزندان بیشتر با نشاط‌تر هستند، بیان کرد: هر نسبتی اعم از برادر خواهر، عمو، عمه، خاله و دایی در آن حضور داشته و دارای روحیه با نشاط‌تری هستند.حسینی یادآور شد: ارتباط با خواهر و برادر نقشی مهم و اساسی در رشد و شکوفایی کودک ایفا کرده و این ارتباط در او میل به بازی و سرگرمی ایجاد خواهد کرد و او را با نقش‌های متفاوت آشنا می‌کند.
وی با بیان اینکه با رفتن به طرف سبک تک فرزندی دیگر، سبک ایرانی مفهومی نخواهد داشت، خاطر نشان کرد: علاوه بر آسیب‌هایی که به خانواده و کودک وارد خواهد شد بر اجتماع نیز تاثیرات زیادی از جمله کاهش جمعیت را خواهد داشت.
کودکی که ساخته و پرداخته دنیای مجازی می‌شود
محمدرضا اسدی یونسی، مدیر گروه روانشناسی دانشگاه بیرجند با بیان اینکه کودک یا نوجوانی که از تنهایی رنج می برد به دنبال جایگزینی برای اوقات فراغت خود است، اظهار کرد: این کودک به تلوزیون، بازیهای رایانه‌ای و هیجان‌های کاذب در بازیهای رایانه‌ای و دنیای مجازی روی می‌آورد.
وی با بیان اینکه معمولا تک‌فرزندان در مواجهه با مشکلات دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند، بیان کرد: در صورت بودن چند فرزند با هم‌دلی و مشارکت مشکلات خود را فرزندان بهتر حل می‌کنند.
به هم خوردن توازن و تعادل نسلي با تک فرزندی
مدیر گروه روانشناسی دانشگاه بیرجند با بیان اینکه يكي از اثرات مهم پديده تك فرزندي به هم خوردن توازن و تعادل نسلي در كشور است، عنوان کرد: اگر شرایط به گونه‌ای شود که فرزندان در خانه با همسالان خود و در کنار آنها بزرگ شوند، تنظیم تربیتی بهتری اتفاق می‌افتد.
وی بیان کرد: با وجود فرزندان بیشتر در خانواده، آرامش روانی افراد بیشتر شده و این آرامش روانی در استحکام خانواده تأثیرگذار است.
جامعه از آسیب‌های تک فرزندی در امان نخواهد بود
اسدی‌یونسی، با بیان اینکه به والدین توصیه می‌شود که در مورد محبت و سختگیری تعادل را در فرزندان خود رعایت کنند، ادامه داد: با یادگیری سبک‌های تربیتی درست و صحیح خواهیم توانست فرزندان بزرگی را وارد جامعه کنیم.
وی بیان کرد: اگر جامعه از لحاظ اقتصادی، تعلیم و تربیت در جایگاه خوبی باشد والدین نیز برای فرزند بیشتر ترغیب خواهند شد.مدیر گروه روانشناسی دانشگاه بیرجند با اشاره به اینکه تک فرزندان دارای شخصیتی شکننده‌تر نسبت به بقیه هستند، یادآور شد: خانوادههایی که دارای یک فرزند بوده قطعاً دچار تعارضاتی خواهند شد و از لحاظ روانی نیز خانواده دچار مشکلاتی می‌شود.
اسدی‌یونسی، با بیان اینکه نظام تعلیم و تربیت ما نیز باید اصلاح شود، خاطر نشان کرد: اقتصاد کشور باید به سمتی برود که خانواده‌ها توانایی فرزندآوری را داشته باشند و فرزندان در مدرسه‌هایی با تعلیم و تربیت بسیار خوب تحصیل کنند.
آثار و فواید فرزندآوری
نصرت زمانی‌پور مدیر گروه سلامت خانواده جمعیت مرکز بهداشت خراسان‌جنوبی به خبرنگار ایسنا، گفت: برای این که در جامعه‌ای رشد جمعیت از میزان منطقی برخوردار باشد و جامعه مورد نظر با رشد منفی جمعیت روبرو نگردد یک خانم در صورت ازدواج در سن مناسب و با رعایت حداقل فاصله سه سال بین بارداری‌ها زمان کافی در اختیار خواهد داشت تا تعداد فرزندان خود را به گونه‌ای تنظیم کند که از حداقل دو فرزند فراتر رود.
وی با بیان اینکه در اسلام آن چه که بیشتر ازهر چیزی در مورد فرزندان تاکید گردیده تعداد آنها نیست بلکه تربیت صحیح و دینی آنها است، بیان کرد: چنانچه خانواده‌ای توانایی برطرف کردن نیازهای مادی و معنوی فرزندان خود را داشته می‌تواند برای داشتن فرزند بیشتر برنامه‌ریزی کند.
مدیر گروه سلامت خانواده جمعیت مرکز بهداشت استان با اشاره به اینکه داشتن فرزند سالم یکی از اهداف مهم ازدواج و زندگی مشترک اکثر زوجین است، عنوان کرد: هر بارداری باید مسئولانه، آگاهانه و آزادانه بوده و زوجین می‌بایست به نحوی برنامه‌ریزی نمایند که شرایط مناسب را برای داشتن فرزند و تربیت مطلوب آنان فراهم نمایند.
زمانی‌پور با بیان اینکه خانواده دارای فرزند، زندگی لذت بخش‌تری نسبت به دیگران دارند، یادآور شد: داشتن فرزند موجب افزایش حافظه، اعتماد به نفس، شادی، کاهش برخی سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و بهبود عملکرد مغز می‌شود.وی ادامه داد: احساس دوست داشتن دوطرفه، ایجاد نشاط، رشد شخصیت، حس ارزشمندی، مفید بودن و امید به آینده برخی از ابعاد روحی و روانی فرزندآوری در والدین است.
در آینده عمو ، عمه، خاله و دایی یک مفهوم لغوی می‌شود
مدیر گروه سلامت خانواده جمعیت مرکز بهداشت استان با بیان اینکه امروزه زندگی ماشینی باعث شده تا برخی زوج‌ها به داشتن تنها یک فرزند در زندگی خود بسنده کنند، یادآور شد: تمایل به تک‌فرزندی عوارض زیادی را در آینده برای فرد، خانواده و جامعه به دنبال خواهد داشت و کودک خانواده تک فرزند، خواهر و برادر نداشته و در کودکی از همه تعاملاتی که می‌تواند در طی شبانه روز در خانه با خواهر و برادر خود داشته باشد محروم می‌ماند.
زمانی‌پور با بیان اینکه کودکانی که محبت نمی‌بینند نمی‌توانند محبت کنند، خاطر نشان کرد: از اثرات نامطلوب تک فرزندی به هم خوردن توازن تعادل نسل است به گونه‌ای که تا 50 سال آینده داشتن عمو، عمه، خاله و دایی یک مفهوم لغوی خواهد داشت.در سبک زندگی سنتی ایرانیان و آنچه پیامبر(ص) به آن تشویق کرده است همیشه فرزندی در خانه هست و خانواده‌های پرجمعیت نگرانی از تنها شدن ندارند و همیشه نورچشمی هست تا به زندگی نشاط وشادابی بدهد.مؤلفه اصلی توسعه هر کشوری، جمعیت آن است در هر کشوری اگر جمعیتش متعادل باشد، برنامه‌ریزی برای توسعه و تحقق شاخص‌های پیشرفت و رفاه آن راحت‌تر است.محور توسعه هم در کشورها معمولاً جمعیت جوان، پویا، بالنده و اهل کار و خلاقیت است و معمولاً این‌گونه جوامع، سرزنده و پویا هستند.
کشورهایی که رشد جمعیت منفی دارند، یعنی زاد و ولد در آنها کمتر از مرگ و میر است، جمعیتشان رو به پیری و سالمندی می‌رود و باید مسئولین برای این موضوع فکری بکنند.لذا مشکلات عدیده‌ای در مورد جمعیت سالم کشور به وجود آمده است متقابلاً جمعیت جوان چند سال گذشته‌کشور ما یک فرصت بسیار خوبی بود که متأسفانه با عدم برنامه‌ریزی و جهت‌دهی لازم، این فرصت را به مثابه یک تهدید قلمداد کردند
