به روز شده در ۱۴۰۲/۱۲/۲۹ - ۱۰:۳۷
 
۶
تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ساعت ۰۸:۰۰
کد مطلب : ۱۶۶۷۰۲

طرحی برای زمستان اصلاح‌طلبی

طرحی برای زمستان اصلاح‌طلبی
 دکتر علی میرزامحمدی *
این روزها اظهار نظرهای ناامیدکننده‌ای درباره آینده سیاسی اصلاح‌طلبان شنیده می‌شود. شدیدترین این اظهارنظرها متعلق به صادق زیباکلام است که معتقد است اصلاح‌طلبان دیگر رنگ پیروزی را نخواهند دید. او با اشاره به عملکرد ضعیف دولت روحانی و رویگردانی مردم از اصلاح‌طلبان بخاطر وضع کنونی کشور، نتیجه دو انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ را شکست حتمی آنها پیش‌بینی می‌کند. به نظر می‌رسد زمستان اصلاح طلبی سیاسی ایران زودتر از زمستان طبیعت فرا رسیده باشد. فارغ از اینکه تا چه حد واقعیت این زمستان سیاسی برای فعالان و احزاب سیاسی پذیرفته شده باشد درباره تداوم فعالیتهای انتخاباتی آنها دو رویکرد متفاوت وجود دارد.

الف- رویکرد تداوم اصلاح طلبی نیابتی: برخی با تکرار استدلال‌های پیشین مطرح شده در دهه انزوای اصلاح طلبان از جمله محدودیتهای موجود و شناخت وضعیت و شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، به تداوم اصلاح طلبی نیابتی امید بسته اند. آنها معتقدند اصلاح طلبان با درک شرایط باید شدت انتقادهای خود را از دولت روحانی بکاهند و از دولت او به صورت مصلحتی حمایت کنند. شالوده استدلالی این طیف پدیده " هراس از پوپولیسم" یا به عبارتی دیگر " هراس از رجعت احمدی نژادیسم" است. از سردمداران اصلی این تفکر باید به بهزاد نبوی اشاره نمود که در گفتگویی با روزنامه سازندگی خطر تکرار انتخابات سال ۸۴ را به اصلاح طلبان گوشزد کرده است. او معتقد است فشاری که امروز روی دولت روحانی است به مراتب بیشتر از فشاری است که روی دولت خاتمی بود. بر این اساس او از انتقادهای برخی اصلاح طلبان در حمله به دولت گله مند است. رویکرد تداوم اصلاح طلبی نیابتی معتقد است برای سهیم شدن کم و بیش اصلاح طلبان در قدرت به ویژه در  مجلس ۹۸ و ریاست جمهوری 1400 اتحاد میانه روهای اصلاح طلب و اصولگرا ضروری است. بر این اساس آنها تعامل با  اصول گرایانی چون ناطق نوری، علی لاریجانی و علی مطهری و باهنر  را به نفع جریان اصلاح طلبی می‌دانند.

ب- رویکرد اصلاح‌طلبی خالص: این رویکرد با توجه به تجربیات سالهای اخیر به ویژه در دولت روحانی و آسیب شناسی اصلاح طلبی نیابتی، تداوم آنرا خطرناک می‌داند. این رویکرد معتقد است اصلاح طلبان با اصلاح‌طلبی نیابتی  خود را هر چه  بیشتر در معرض سوء استفاده انگلی دیگر طیف‌های سیاسی و حتی نیروهای سیاسی به اصطلاح مستقل قرار داده اند. به عبارت دیگر اصلاح طلبان بی آنکه خود بدانند در دام «استراتژی فاخته ای» رقبای خود گرفتار شده اند. به این معنی که نیروهایی که هیچ تعهد و علاقه‌ای به اصلاحات ندارند، با تظاهر و ابراز علاقه ابزاری، با امکانات و هزینه‌های متعلق به اصلاحات، پرورش و رشد یافته‌اند که پس از مدتی نیروهای واقعی اصلاحات را از صحنه قدرت سیاسی، حذف و حتی موجب سقوط آنها شده‌اند و خود در سپهر سیاسی به پرواز در آمده اند!؟

به نظر می‌رسد اصلاح طلبها با هر ماتریس ممکنی در انتخابات آینده ظاهر شوند موفقیت چندانی بدست نخواهند آورد. ورود آنها چه در قالب اصلاح طلبی نیابتی  و چه در قالب مستقل، شانس چندانی را برای ورود دوباره آنها به قدرت افزایش نخواهد داد؛ چراکه آنها پایگاه رای آوری پیشین خود را از دست داده اند. بر این اساس به احتمال اصول گرایان میانه رو بر خلاف دوره روحانی چندان از اتحاد و ائتلاف مجدد با آنها استقبال نخواهند کرد. اصلاح طلبها برای افزایش شانس موفقیت خود بهتر است به جای ارایه لیست و ائتلاف که به احتمال جبهه گیری و واکنش منفی افکارعمومی را به همراه خواهد داشت، با کمرنگ کردن مصلحتی گرایش سیاسی گزینه‌های خود، روی توانمندی‌های فردی و توانایی آنها برای انجام تغییرات مثبت در رفاه اجتماعی اقشار متوسط و پایین جامعه تاکید کنند؛ مگرنه حکایت آنها در تاکید بر لیست دسته جمعی اصلاح طلبی، حکایت سوختن همزمان‌تر و خشک خواهد بود.

اصلاح طلبی سیاسی خواسته یا ناخواسته به یک دوره نهفتگی رسیده است. دوره‌ای که در آن می‌تواند در انزوا به بازخوانی تجربیات تلخ و شیرین گذشته بپردازد. تا شاید اگر از سرمای رویدادهای سیاسی و اجتماعی جان سالم به در کرد دوباره در رویشگاه سیاسی جامعه ایران، ساقه و برگ بگستراند.
اصلاح طلبان شاید در دوره نهفتگی خود بتوانند نفوذ غیر رسمی و غیر حکومتی خود را که در دوره دکتر روحانی به شدت آسیب دیده است‌ترمیم کنند تا بر تکیه بر این نفوذ بتوانند ابعاد فراموش شده اصلاح طلبی یعنی اصلاح طلبی مدنی را تقویت کنند. آنها در این دوره شاید بتوانند مسیر وارونه طی شده در گذشته را که به عقیم مادن اصلاحات منجر شد دوباره و از مسیری درست پیگیری کنند. مسیری که اصلاح طلبی سیاسی را بر بستر اصلاح طلبی فرهنگی و مدنی سوار می‌کند نه آنکه بدون بستری محکم از فرهنگ عمومی و پشتوانه اجتماعی تلاشهای انجام یافته در عرصه اصلاح طلبی سیاسی ناکام رها شود. بی شک زمستان اصلاح طلبی ایران به معنای مرگ اصلاح طلبی نخواهد بود و این نهال نهفته، فصلی دیگر در بهار اندیشه هایی نو شکوفه خواهد داد.
* جامعه شناس

۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ۱۱:۲۶
به همین خیال باش. مردم دیگه عمرا از اصلاح طلبان حمایت کنند. (362096)
مشهدی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ۱۴:۲۵
مرگ اصلاح طلبی در نظام سیاسی ایران، قطعی است. روحانی خواسته یا ناخواسته، کاری ترین ضربه را به اردوگاه اصلاح طلبی وارد کرد. و دیگر به طلوع مجدد اصلاح طلبان (با همین نام و پرچم) در سپهر سیاسی ایران امیدی نیست.
غیرجامعه شناس (362103)
۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ۱۴:۴۶
اگر کسی مثل رئیسی منتخب مردم شد
شک نکن زمستان اصلاحطلبی با مرگ اصلاحطلبی فرقی نخواهد داشت
آنقدر شبانه روز کار و تلاش کنه
آنقدر سطح رفاه را بالا ببره
که اصلاحطلبی در ذهن مردم شبیه حمله مغول بشه
ولی
اگر محمود رو تونستید برگردونید
ای احتمالا شانسوتن زیاد میشه
بقیه حرفات هم کشکه (362104)
۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ۲۲:۳۱
شاغلام ثانی:
اره اگر رئیسی بود که الان گل وبلبل بود.بجای عهدشکنی آمریکا الان قطع نامه دونه سازمان ملل پاره شده بود با جنگ باجامعه جهانی همه رفته بودیم بهشت...! (362109)
مسعود درویشی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۷/۰۹/۱۹ ۱۹:۰۱
سلام در خصوص مقاله زمستان اصلاح طلبی باید پیش بینی ها را که از طرف افراد مطلع هستند مورد توجه قرار داد و تحلیل واقعی روی آن انجام داد از عملکرد اصلاح طلبان با انسجام بیشتر و عملکرد دمکراتیک به سمت جمع آوری نظرات مختلف افراد بدون هیچگونه تعصب و اجرای شدن بهترین راه ها اقدام نمود تا ایجاد انگیزه وشوق نمود البته بسیار سخت و مشکل است اما شدنی (362107)
همشهری
United States
۱۳۹۷/۰۹/۲۰ ۱۸:۰۹
نظرتون درباره این گفته چیست؟ مردم راهی به جزء بازگشت به دامن اصلاح طلبان ندارند؟! (362113)