مشکلی که نفس این ۳۸ صیاد را تنگ کرده است

گروه جامعه: چهره سرخ شده و دستان پینه بسته به دلیل سرما و خطر غرق شدن در دل آب شاهد شغل پرخطر صیادی است و بیمه این صیادان بزرگترین مشکلی است که نفس های زندگی ۳۸ صیاد سد وحدت سنندج را تنگ کرده است.عقربه های ساعت به یک بعدظهر نزدیک شده بود و ما در این سد که مهمان بودیم دنبال مردانی می‌گشتیم که روز و شب در اینجا مشغول به کار هستند و عظمت و وهم آب را کنار می زنند تا بتوانند اندک درآمدی را بر سر سفره خانواده هایشان ببرند.در حال گشت در کنار سد بودیم که از آن طرف در کنار اتاقک کوچکی که ۳ قایق موتوری ایستاده بود صدایی به گوش رسید، ما را صدا می‌زدند و کمی نگذشت که با قایق موتوری به دنبال ما آمدند و مارا در آن محفل گرم پذیرا شدند.با خوشرویی و مهربانی تحویلمان گرفتند و خودشان را معرفی کردند و از سابقه‌ خود برروی آب برای ما گفتند، از سختی و دردهایی که تنها راز آن را این سد می‌دانست و هیچگاه در جایی شنیده نشده بود.در سال ۷۶ توسط اداره جهادکشاورزی بصورت رسمی تعاونی ۶۹۵ صیادان سد وحدت سنندج راه‌اندازی شد تا اهالی این منطقه که مشرف بر این سد هستند بتوانند از آن اشتغال زایی و از این پتانسیل خدادادی استفاده کنند.از آن سال تا به حال شاید صیادان زیادی آمده اند و رفته اند ولی در حال حاضر ۳۸ نفر صیاد بصورت ثابت چندین سال است که خون و رگ هایشان با آب عجین شده است و هیچگاه باد و برف و گرمای سوزناک آنها را از تلاش و استقامت برای شغلی که از پدرانشان به ارث برده‌اند باز نگه نداشته است.کم کم سفیدی روز داشت جای خود را به شب می‌داد و ما همراه ۹ تن از این صیادان که آن شب شیفت بودند برای پهن کردن تورها و دیده بانی برای ماهی ها به سمت جزیره حرکت کردیم، هوا سرد بود و از لرزش دست هایم نمی‌توانستم دوربین را به دست بگیرم ولی فقط داشتم نگاه می کردم که به ببینم پایان کار چه موقع است.

سه قایق تند رو در دل این آب ها تاخت و تاز می کردند تا موقعیت یابی خوبی برای پهن کردن تورهای بزرگشان که هرکدام ۵۰۰ الی ۷۰۰ متر بود؛ داشته باشند، تورها بعد از ۴ ساعت فعالیت و سختی کار پهن شد و در تاریکی شب به خانه بازگشتیم تا پای صحبت های این صیادان بنشینیم.«شاخوان پرتاب» جوانی ۳۵ ساله که مدیر این اتحادیه بود از سختی های این شغل می گفت از روزهای که در امواج آب گرفتار می شدند و در شب های زمستان تورهای یخ زده را به دل آب می انداختند سخن می گفت.او می گفت: این تعاونی از سال ۷۶ بصورت رسمی کار خودش را آغاز کرده است و از سال ۸۰ به صورت مستمر بیمه صیادان را پرداخت می کند.اما پرداخت این بیمه برای این صیادان که از جیب آنها نیز کم می شود بسیار گران است و بزرگترین مشکلی بود که همه آنها را دچار چالش کرده و به گونه ای نفس های زندگی این ۳۸ صیاد را تنگ کرده بود.پرتاب در ادامه صحبت‌هایش گفت: سختی های این شغل به گونه ای است که کمتر کسی می تواند در آن ۲۰ سال به صورت مدام در آن فعالیت بکند و بیشتر قدیمی های این صنف دچار بیماری های قلب و عروقی، دیسک کمر، و آرتروز هستند و بر همین اساس بارها درخواست داده ایم که این شغل را جزء مشاغل سخت قرار بدهند که این مهم هیچگاه انجام نشد.البته باید گفت اتحادیه ۶۹۵ این درخواست را به ستاد تصمیم گیری استانی چندین بار ارائه داده اند و تمام ادارت مربوطه این مهم را تایید کردند ولی تنها گویا از سوی اداره کل تامین اجتماعی این مهم تایید نگردید و این صیادان همچنان از آنها گلایه مند هستند.صیادی شغلی بسیار سخت است؛ چهره سرخ شده و دستان پینه بسته به دلیل سرما و خطر غرق شدن در دل آب شاهد این شغل پرخطر و سخت است و اینکه چگونه این شغل به عنوان مشاغل سخت در نظر گرفته نمی شود جای تامل دارد.شاخوان که در جمع دوستانه خود آرمان صدایش می زدند از ناملایمتی های دیگر سخن گشود و معتقد بود با این روال کاری این شغل در کورسوی قرار می گیرد و افراد بیشتری بیکار می شوند.

وی گفت: خوشبختانه شیلات همکاری خوبی با ما دارد و سالانه بهای ناچیز از ما دریافت می کنند ولی مشکل اصلی ما امروزه با آب منطقه‌ای است که ۳ سال است اجازه نداده اند رها سازی بچه ماهی ها که نقش فیلترینگ را دارند در اینجا انجام گیرد.مدیر تعاونی صیادان سد وحدت سنندج افزود: مسئولین امور آب معتقد هستند که رها سازی باعث آلودگی آب می شود و این مهم در صورتی است که نه تنها این کار آب را آلوده نمی کند بلکه رها سازی ماهی های کوچک خاصیت فیلترینگ دارند و به تصفیه آب کمک می کند.شاید این سخنان از زبان کاک شاخوان سخت باشد ولی ما نیز می گوییم آیا آلودگی آب سد وحدت تنها به دلیل این رهاسازی است یا ریخته شدن فاظلاب روستاها به دل آب یا جمع شدن لجن در کف سد؟اگر رهاسازی ماهی های کوچک در سد انجام نشود به مرور زمان این شغل که تامین کننده نان چندین خانواده است از بین می‌رود و دوباره باید شاهد بیکاری خانواده های دیگر باشیم.صیادان سد وحدت سنندج تنها صیاد نیستند بلکه همیشه همراه و همگام بوده اند و در هر زمانی که کسی از آنها کمک خواسته اند بی منت رفته اند و کمک رسان بودند.«کمال» یکی دیگر از صیادان این تعاونی بود که سابقه کار بیشتری نسبت به آنها داشت و خاطرات تلخی از این آب داشت و از روزهایی می گفت که آب با بی رحمی تمام، افراد زیادی را در دل خود به کام مرگ می‌فرستاد و ما به یاری آنها می رفتیم یا اگر ارگانی قایقی می‌خواست ما بدون هیچ چشم‌داشتی آن را در اختیار آنها قرار می‌دادیم ولی با این اوصاف ما هیچگاه به چشم نیامدیم.

جمع ۹ نفره صیادان سنندج در یک شیفت کاری در ۷ ماه از شهریور تا اسفند که در کنار هم هستند بسیار صمیمی و گرم بود و جالب‌تر اینکه هرکدام در آن خانه مشرف بر آب مسئولیتی داشتند تا کارها را سریعتر جلو ببرند.داستان صیادان سنندج آنقدر طولانی است که نمی‌توان در یک گزارش گنجاند، ولی اینکه هر ۲۴ ساعت یک شیفت به دل آب بزند کاری بسیار سخت است ولی این سختی را مردانی همچون شاخوان، سیروان، صدیق، کمال، زانیار، انور، کیوان، منصور و طیب به دوش می کشند تا این قوت الهی بر سر سفره خانواده هایشان باشد.
لازم به ذکر است: در استان کردستان ۶ تعاونی صیادان فعالیت می کنند که نقش اساسی در تامین ماهی بر سر سفره مردم این دیار دارند و این مواد غذایی ارگانیک هر روز در زمان و مکان مشخص در سنندج با قیمت مناسب توزیع می شود.در پایان :سالانه ۵۰ تن ماهی گرم آبی و سردآبی از جمله فیت و فاک و بیگ هد از این سد صید می شود و روزانه تازه وارد بازار می شود.سد مخزنی وحدت (قشلاق) بر روی رودخانه قشلاق در فاصله ۲۰کیلومتری شمال سنندج در مسیر جاده سقز، روی کوه‌های منطقه «ساتله و تیرگران» احداث شده‌است. دریاچه پشت این سد ۱۱ کیلومتر درازا دارد و وسعتی معادل ۹۳۴ هکتار را در بر می‌گیرد.