تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۰/۲۹ ساعت ۲۰:۴۶
کد مطلب : ۲۸۶۶۴
دودکش بخاری‌ها عامل اصلی مرگ خاموش
گروه جامعه: گرما به قیمت جان شده است؛ گاز که قرار است در سرمای ناجوانمرد زمستان زندگی بخش باشد، به دلایلی ساده مرگ را به آغوش خانواده می‌کشاند حال آن‌که با کمی تامل و توجه می‌توان زندگی را به خاموشی نبخشید.
طبق تحلیل‌های صورت گرفته دودکش بخاری‌ها یکی از عوامل اصلی منجر به انتشار گاز مونوکسید کربن در محیط‌های مسکونی است. بر اساس آمار علل تولید، انتشار و فوت ناشی از گاز مونوکسید کربن و حوادث مربوط به دودکش‌ها با اختصاص حدود 75 درصد معمولا بستگی به موارد ذیل دارد.
همچنین بررسی علل بروز گاز مونوکسید کربن حاکی از آن است که حدود 10 درصد عوامل فوت ناشی از گاز مزبور مربوط به استفاده از اجاق گاز (پلوپز‌های قابل حمل) به عنوان وسیله گرمایشی به خصوص در فضاهای محدود است. علاوه بر این انسداد منافذ در ابنیه و عدم تامین هوای لازم برای ساکنان و تجهیزات گازسوز و در نتیجه احتراق ناقص و مکش معکوس دودکش موجب تولید و انتشار گاز مونوکسیدکربن به داخل فضاهای مسکونی شده که حدود هفت درصد از حوادث را شامل می‌شود. تولید و پخش گاز مونوکسیدکربن در منازل نشان می‌دهد که حدود پنج درصد علل فوت ناشی از گاز مونوکسیدکربن مربوط به نقص فنی سیستم وسائل گازسوز در منازل است که نقص فنی در وسیله گازسوز، نقص فنی در نصب و راه‌اندازی دستگاه گازسوز و استفاده از وسائل گازسوز غیراستاندارد مهم‌ترین موارد آن است. همچنین در وقوع حوادث مورد نظر عوامل دیگری نیز نقش داشته اند که سهم آنها حدود سه درصد است. برخی از این موارد به شرح زیر است:
** عدم نظارت کامل سازمان نظام مهندسی در الزامات ایمنی خصوصا کنترل تعبیه و نصب صحیح دودکش هنگام ساخت‌وساز و هماهنگی‌های شرکت‌های لوله‌کشی با مهندسین سازمان نظام مهندسی صرفا در کنترل‌های صوری در ساختمان‌های قدیمی و حاشیه شهرها و مناطق دور دست.
** عبور دودکش از فضای داخل سقف کاذب حمام و در نتیجه فراهم شدن خوردگی و پوسیدگی دودکش و نشت گاز مونوکسید کربن.
** نشتی لوله‌های آب گرم مربوط به آبگرمکن دیواری که باعث مداوم‌سوزی آبگرمکن شده و در نتیجه مصرف زیاد اکسیژن را به همراه دارد.
** حذف سیستم گرمایشی مرکزی در آپارتمان‌ها و یا سایر ساختمان‌ها که نتیجه آن کاربرد وسائل گازسوز بدون اعتنا به ضرورت وجود دودکش‌های استاندارد است.
** نصب وسائل گازسوز در محل‌های غیرمجاز داخل منازل مانند نصب بخاری دیواری و یا نوع بدون دودکش آن در داخل اتاق خواب.
** به کار نبستن تمامی ضوابط ایمنی مربوط به بخاری‌های گازی بدون دودکش و یا دستکاری و حذف سیستم‌های ایمنی چنین دستگاه‌هایی.
** آشنایی کمتر مشترکین به ویژه مشترکان روستایی به خطرات گاز مونواکسید کربن و ایمنی مصرف گاز طبیعی به دلیل جدید بودن مصرف گاز طبیعی.
** نصب دستگاه‌های گازسوز پرمصرف از قبیل آبگرمکن دیواری و پکیج غیرمجاز آن هم در محیط‌های نامناسب- محیط کوچک، بسته و بدون تهویه- و همچنین درز‌گیر‌های کامل منافذ در و پنجره‌ها به ویژه از نوع UPVC.
** عدم آگاهی و یا اطلاع‌رسانی فروشندگان دودکش به مشتریان در خصوص انواع دودکش‌ها و کاربرد صحیح آنها و مخاطراتشان (به‌طور مثال لوله‌های آکاردئونی متداول برای هود قابل استفاده است اما در مورد بخاری و آبگرمکن غیرقابل استفاده است.)
** عدم آشنایی و اطلاع‌رسانی لازم به مشترکین گاز در مورد مراکز تعمیرکاران مجاز وسائل گازسوز.
** قرار‌دادن خروجی دودکش‌ها در ظروف آب و انتشار محصولات احتراق از جمله گاز CO و CO2 در داخل منزل.
** استفاده از شومینه در اتاق خواب و فضاهای کوچک .
** نصب دودکش با شیب افقی و رو به پایین و در نتیجه نشت گاز CO در منازل.
** عدم کنترل‌های دودکش قبل از کاربرد وسائل گرمایشی
** کاربرد غیراصولی لوله دودکش وسائل گازسوز به ویژه آبگرمکن دیواری و عیوبی مانند قطر 10 سانتیمتر به جای 15 سانتیمتر.
** نصب دودکش در حیاط خلوت‌های رو بسته یا داکت‌هایی که از بالا و پایین به هوای آزاد راه ندارند.
| ردیف | علل تولید گاز مونوکسید کربن از طریق دودکش | فراوانی |
| 1 | فقدان و عدم نصب دودکش در وسائل گازسوز | 17درصد |
| 2 | نشتی به علت عدم چفت‌شدن لوله‌های دودکش | 12درصد |
| 3 | عدم نصب اصولی دودکش | 12درصد |
| 4 | مسدود بودن مجاری لوله‌های دودکش | 11درصد |
| 5 | استفاده از دودکش‌های غیراستاندارد | 10 درصد |
| 6 | نداشتن کلاهک H بر روی خروجی دودکش | 7درصد |
| 7 | استفاده از بخاری بدون دودکش در اتاق خواب | 3درصد |
| 8 | به کارگری جنس نامناسب و عدم رعایت قطر متناسب لوله‌های دودکش | 2 درصد |
| 9 | استفاده از دودکش مشترک برای چند وسیله گازسوز | 1درصد |
همچنین بررسی علل بروز گاز مونوکسید کربن حاکی از آن است که حدود 10 درصد عوامل فوت ناشی از گاز مزبور مربوط به استفاده از اجاق گاز (پلوپز‌های قابل حمل) به عنوان وسیله گرمایشی به خصوص در فضاهای محدود است. علاوه بر این انسداد منافذ در ابنیه و عدم تامین هوای لازم برای ساکنان و تجهیزات گازسوز و در نتیجه احتراق ناقص و مکش معکوس دودکش موجب تولید و انتشار گاز مونوکسیدکربن به داخل فضاهای مسکونی شده که حدود هفت درصد از حوادث را شامل می‌شود. تولید و پخش گاز مونوکسیدکربن در منازل نشان می‌دهد که حدود پنج درصد علل فوت ناشی از گاز مونوکسیدکربن مربوط به نقص فنی سیستم وسائل گازسوز در منازل است که نقص فنی در وسیله گازسوز، نقص فنی در نصب و راه‌اندازی دستگاه گازسوز و استفاده از وسائل گازسوز غیراستاندارد مهم‌ترین موارد آن است. همچنین در وقوع حوادث مورد نظر عوامل دیگری نیز نقش داشته اند که سهم آنها حدود سه درصد است. برخی از این موارد به شرح زیر است:
** عدم نظارت کامل سازمان نظام مهندسی در الزامات ایمنی خصوصا کنترل تعبیه و نصب صحیح دودکش هنگام ساخت‌وساز و هماهنگی‌های شرکت‌های لوله‌کشی با مهندسین سازمان نظام مهندسی صرفا در کنترل‌های صوری در ساختمان‌های قدیمی و حاشیه شهرها و مناطق دور دست.
** عبور دودکش از فضای داخل سقف کاذب حمام و در نتیجه فراهم شدن خوردگی و پوسیدگی دودکش و نشت گاز مونوکسید کربن.
** نشتی لوله‌های آب گرم مربوط به آبگرمکن دیواری که باعث مداوم‌سوزی آبگرمکن شده و در نتیجه مصرف زیاد اکسیژن را به همراه دارد.
** حذف سیستم گرمایشی مرکزی در آپارتمان‌ها و یا سایر ساختمان‌ها که نتیجه آن کاربرد وسائل گازسوز بدون اعتنا به ضرورت وجود دودکش‌های استاندارد است.
** نصب وسائل گازسوز در محل‌های غیرمجاز داخل منازل مانند نصب بخاری دیواری و یا نوع بدون دودکش آن در داخل اتاق خواب.
** به کار نبستن تمامی ضوابط ایمنی مربوط به بخاری‌های گازی بدون دودکش و یا دستکاری و حذف سیستم‌های ایمنی چنین دستگاه‌هایی.
** آشنایی کمتر مشترکین به ویژه مشترکان روستایی به خطرات گاز مونواکسید کربن و ایمنی مصرف گاز طبیعی به دلیل جدید بودن مصرف گاز طبیعی.
** نصب دستگاه‌های گازسوز پرمصرف از قبیل آبگرمکن دیواری و پکیج غیرمجاز آن هم در محیط‌های نامناسب- محیط کوچک، بسته و بدون تهویه- و همچنین درز‌گیر‌های کامل منافذ در و پنجره‌ها به ویژه از نوع UPVC.
** عدم آگاهی و یا اطلاع‌رسانی فروشندگان دودکش به مشتریان در خصوص انواع دودکش‌ها و کاربرد صحیح آنها و مخاطراتشان (به‌طور مثال لوله‌های آکاردئونی متداول برای هود قابل استفاده است اما در مورد بخاری و آبگرمکن غیرقابل استفاده است.)
** عدم آشنایی و اطلاع‌رسانی لازم به مشترکین گاز در مورد مراکز تعمیرکاران مجاز وسائل گازسوز.
** قرار‌دادن خروجی دودکش‌ها در ظروف آب و انتشار محصولات احتراق از جمله گاز CO و CO2 در داخل منزل.
** استفاده از شومینه در اتاق خواب و فضاهای کوچک .
** نصب دودکش با شیب افقی و رو به پایین و در نتیجه نشت گاز CO در منازل.
** عدم کنترل‌های دودکش قبل از کاربرد وسائل گرمایشی
** کاربرد غیراصولی لوله دودکش وسائل گازسوز به ویژه آبگرمکن دیواری و عیوبی مانند قطر 10 سانتیمتر به جای 15 سانتیمتر.
** نصب دودکش در حیاط خلوت‌های رو بسته یا داکت‌هایی که از بالا و پایین به هوای آزاد راه ندارند.
مرجع : ايسنا
