آن زمان که دختران باید در خانه می‌نشستند تا مردی آن‌ها را خوشبخت کند، تمام شد

گروه جامعه: امروز ۸ مارس و روز جهانی زنان است، زنانی که از ابتدای تاریخ برای گرفتن حقوق طبیعی خود با محدودیت‌های بسیاری در مقایسه با مردان مواجه بوده‌اند و در کشورهای توسعه‌نیافته نیز این وضعیت برای آنها به مراتب سخت‌تر و دشوارتر است و آنها حتی از حقوق ابتدایی خود محروم هستند. با این حال آنها همچنان در تلاش هستند تا با آگاه‌سازی بیشتر خودشان و سایر زنان هستند بتوانند موانع و سدهای مردسالارانه را کنار بزنند و در جامعه‌ای بدون محدودیت‌های جنسی زندگی کنند. رویداد۲۴ به مناسبت ۸ مارس با پروین پناهی فعال حوزه زنان گفت‌وگو کرده است تا زبان او درباره موانعی که در کشورهایی همچون ایران برای زنان وجود دارد، صحبت کند. پناهی در سخنانش بر این نکته تاکید کرده که قوانین باید از نو نوشته شود اما متاسفانه شرایطی حکمفرماست که در آن سیاست‌گذاران در قبال هر گونه تغییری مقاومت می‌کنند.

پناهی  می‌گوید: زنان در اغلب کشور‌ها از جمله ایران و به طور کلی خاورمیانه، جنس دوم محسوب می‌شوند و این باعث شده برای هر کار عادی، زنان دو برابر مردان تلاش کنند. اگر به سیر تاریخی ماجرا هم نگاه کنیم، ادبیات ما پر از امثال و حکمی است که زن را کوچکتر می‌شمارند و از همین رو تا برابری جنسیتی فاصله بسیار زیادی داریم.

این فعال حوزه زنان مثالی می‌زند و می‌گوید: شما ببینید وقتی حتی یک دعوای کوچک صورت بگیرد، می‌گویند «برو مرد خود را بیاور»، گویی که مردان مالک و صاحب زنان هستند. شما قوانین ارث، حضانت فرزند، طلاق و... را نگاه بیاندازید، متوجه می‌شوید که عمده قوانین علیه زنان است و بازتاب چنین قوانینی هم باعث شده تلاش‌های یک زن همواره نصف یک مرد دیده و حتی محسوب شود.

او می‌گوید: زنان در ایران از ابتدایی‌ترین حقوق خود محروم هستند؛ مثلا اجازه حضور در استادیوم، اجازه دوچرخه‌سواری و موتورسواری و به طور کلی اجازه کار‌هایی را ندارند که اگر کمی به آن‌ها فکر کنیم، اشکال علمی و منطقی ندارد. اگر یک خانم متخصص که سال‌ها درس خوانده با یک مرد معتادی که هیچ فایده‌ای برای جامعه ندارد دعوا کند و در این درگیری مرد کشته شود، همچنان دیه زن نصف مرد است! سوال این است که چرا باید چنین نگاهی وجود داشته باشد؟ آنجایی برابری مفهوم دارد که شایسته‌سالاری مطرح باشد. یعنی ارزش‌های زن و مرد به عنوان یک شهروند و تاثیرگذاری آنها مورد بررسی قرار بگیرد، نه بر اساس جنسیت آنها.

پناهی یادآوری می‌کند که چندی قبل یک خانم ورزشکار می‌خواست از کشور خارج شود، اما همسرش اجازه نداد. همین مثال را تصور کنید و به این فکر کنید که یک خانواده تا چه اندازه برای فرزندشان باید زحمت بکشند تا او رشد کند و فرد موفقی شود و به آن سطح از آمادگی برسد که بخواهد به خارج از کشور برای مسابقات برود اما این زن با این حجم از موفقیت برای خروج از کشور باید از همسرش اجازه بگیرد؟ در جامعه ما یک زن از خانه‌دار گرفته تا سایر مشاغل دیگر، برای خروج از خانه حتما باید اجازه همسر خود را داشته باشند. این رفتار‌ها همگی به جنس دوم بودن زنان دامن می‌زند و کار آن‌ها را سخت‌تر می‌کند.

او می‌گوید: قوانین باید از نو نوشته شود. چرا مسئولین نمی‌خواهند یک بازنگری در قوانین انجام دهند، چرا در اصلاح قوانین تا این اندازه مقاومت می‌کنند؟ تا زمانی که قوانین تغییر نکند و یک بازبینی اساسی صورت نگیرد، ما نمی‌توانیم آنطور که باید و شاید پیش برویم. روز گذشته در حوزه هنری قرار بود پیشکسوتان در خصوص موضوعی صحبت کنند، ۹۸ درصد پیشکسوتان مرد بودند. چرا این اندازه تبعیض وجود دارد؟ مگر پیشکسوت خانم کم داریم که فقط از مردان دعوت می‌شود؟

این فعال حوزه حقوق زنان با بیان اینکه برای رفع این تبعیض‌ها در قدم اول باید زنان به حقوق خود آگاه شوند، تصریح کرد: ما باید مطالعه کنیم و بعد پیش برویم و حق و حقوقمان را مطالبه کنیم. علت عمده مشکلاتی که زنان ما دارند ناآگاهی است و به همین دلیل نمی‌دانند چه بلایی دارد به سر آن‌ها می‌آید. نکته دوم پرسشگری است؛ آنها باید پرسشگری کنند که چرا حقوق برابر ندارند مگر چه فرقی بین زن و مرد وجود دارد؟ چرا یک زن بعد از فوتش به جای تصویر او روی اعلامیه باید عکس گل باشد؟ برخی می‌گویند ممکن است مردی با دیدن این عکس‌ها به گناه آلوده شود! این چه استدلالی است؟ این همان زنی است که در جامعه فعالیت می‌کرد، راه می‌رفت، خرید می‌کرد و .... دختران و زنان باید از نقش انفعالی خارج شوند و برای نجات خودشان منفعل نباشند. مادران در تربیت فرزندانشان، باید آموزه‌هایی را به آن‌ها بدهند که زمان منفعل بودن آن‌ها دیگر گذشته است. آن زمان که دختران باید در خانه می‌نشستند تا مردی با اسب سفید بیاید و آن‌ها را خوشبخت کند و پولی در جیبشان بگذارد، تمام شده است. وقتی به این آگاهی برسند پایه‌های جامعه از ابتدا تعدیل می‌شود و زنان و مردان در کنار هم آگاهانه حرکت می‌کنند و می‌توانند جامعه‌ای بدون تبعیض و محدودیت بسازند.